Ιστορικοί τόποι ή αρχαιολογικά μνημεία

Βεβαίως ο Πόντος ο οποίος ήτο γνωστός από την Ελληνικήν ακόμα Μυθολογία, με το χρυσόμαλλο δέρμα, δεν είναι δυνατόν παρά να έχει και τόπους ιστορικούς άξιους μελέτης. Εγώ όμως δυστυχώς έζησα εκεί σε μια εποχή τόσο τεταραγμένη μετά το 1914 ώστε να μη μπορώ να ασχοληθώ με την μελέτην αυτήν, όσα δε σχετικά βιβλία για τον τόπον είχα, τα έχασα κατά την ανταλλαγήν. Όσα επομένως θα αναφέρω είναι κοινά, ενθυμήματα, που και αυτά ακόμα τα ελάχιστα δεν μπορώ να βεβαιώσω αν ορθώς τα συνεκράτησε η μνήμη μου, στην οποία ούτε εγώ δεν έχω εμπιστοσύνη. Θα αναφέρω απλώς όσα ξέρω, χωρίς να γνωρίζω αν θα είναι ωφέλημα σε κάτι και πόσο.

1. Εις την πρόσβαση του χωρίου Καπή-κιοϊ υπήρχε μέχρι των ημερών μου λίθινη πλάκα με την επιγραφή :

«Ζαμαής αυτοκράτωρ, βωμόν επιθή ??? τέθηκεν. 

Χαίρητε οι παρούντες».

Μου είπαν ότι αυτοκράτωρ, εδώ, σημαίνει   στρατηγός και πιθανόν να ήτο κάποιος στρατηγός των μυρίων, ο οποίος εξεστράτευσε και κατενίκησε τους εχθρούς των Ελλήνων της Τραπεζούντος ως αναφέρει εις το Γ' βιβλίο του ο Ξενοφών.

2. Εις την πρόσβαση του χωρίου Χορτοκόπι υπήρχε τοποθεσία λεγόμενη «Πλατάκια». Λέγεται ότι εκεί είχαν τα θερινά ανάκτορα τους οι Κομνηνοί της Τραπεζούντος και εκεί ευρίσκονταν ακόμα τα θεμέλια λουτρώνος των Κομνηνών όπως πίστευαν οι κάτοικοι το όνομα «Πλατάκια» πιθανόν να έγινε από τα Παλατάκια.

3. Επάνω από το ίδιο χωριό υπήρχαν ερείπια αρχαίου φρουρίου, πιθανότατα Βυζαντινού ή των Κομνηνών, που οι ντόπιοι το έλεγαν «ο Κάστρεν», το Κάστρον.

4. Εις την είσοδο του χωρίου Διβερϋ, το οποίον μερικοί επιμένουν να γράφουν «Λειβερϋ», υπήρχαν επίσης ερείπια παλαιού Κάστρου και εις την κορυφήν του βουνού, που ήτο επάνω από το χωριό, υπήρχε μεγάλος βράχος, που οι κάτοικοι της Διβεράς το έλεγαν «του Ζία ή καγιά». Το «καγιά» τουρκική λέξις σημαίνει βράχος. Πιθανόν λοιπόν ο βράχος αυτός να ήτο αφιερωμένος στον Δία (Ζία).

5. Εις το χωρίον Κοστορτός, συνοικία του χωρίου Σπέλαια, όπως μου διηγείται ο φίλος Αντώνιος Παπαδόπουλος υπήρχε μέχρι τελευταία μικρή εκκλησία της Παναγίας βυζαντινής τέχνης η μόνη σε όλη την περιφέρεια που είχε μαρμάρινους στύλους.

6. Επίσης στην κορυφή του όρους «Σουρμανόη» απάνω από την Γαλλίανα υπήρχε αρχαίο Φρούριο του «Γουδουλά ο Κάστρον» , το οποίον κατέλαβαν οι Τούρκοι δια προδοσίας. Περί αυτού έγραψε ο φίλος Μίμης Μισαηλίδης νυν Δήμαρχον Κερατσινίου ένα μικρό έμμετρον δράμα, στην επιχώρια διάλεκτο.

KaraKapan

Ασφαλώς θα υπάρχουν και άλλα αρχαιολογικά μνημεία και ιστορικοί τόποι, όπως είναι το «Καρακαπάν» φυσικόν οχυρόν στα σύνορα Ματσούκας και Κρώμνης, όπου και αναφέρει ο αείμνηστος Χρύσανθος, έδωσαν μάχην οι Κομνηνοί με τους Τούρκους τους Σελτσούκους της Μ. Ασίας.

Περικλής  Τριανταφυλλίδης

Εκπαιδευτικός

Σ.Σ. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω"