Παραλληλισμός γεγονότων...

Στο νότο το 1821 ακούγονταν το απόφθεγμα:

 “Ακόμη τούτη η άνοιξη ραγιάδες, ραγιάδες,

 όσο που να ‘ρθει ο μόσκοβος

 να φέρει το σεφέρη

 Μωριά και Ρούμελη”,

 αντίθετα στον Πόντο ακούγονταν μόνο ο Παιάνας των αρχαίων Ελλήνων “ταν ή επι τας” και το “τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια”.

Η μάχη της Πέτρας Βοιωτίας (28 Σεπ. 1929)

Στη νότια Ελλάδα, μόνο η μάχη της Πέτρας σε ανοικτό πεδίο με επικεφαλής το Δημήτριο Υψηλάντη, συγκρίνεται με τις σκληρές φαρμακερές μάχες των ανταρτών του Πόντου, που κράτησαν πολλές φορές πάνω από ένα μήνα. Μάλιστα οι μεγαλύτερες μάχες που είχαν διάρκεια ένα περίπου μήνα “έγιναν το χειμώνα του 1921-22".

Παρακολουθώντας με προσοχή έστω και τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν, οδηγείται κανείς με ευχέρεια στο συμπέρασμα, πως το έπος στα ποντιακά βουνά, εκτός από τις μάχες σε ανοιχτό πεδίο, μπορεί να συγκριθεί μόνο με τα γεγονότα που έγιναν στο Μεσολόγγι και στο Σούλι.