Είναι ένα από τα 96 ελληνικά χωριά της επαρχίας Νικόπολης του Πόντου με 440 κατοίκους. Απέχει 10 χιλιόμετρα από τη Νικόπολη και γειτονεύει με τα ελληνικά χωριά Εσκί-κιοϊ ανατολικά, Κιογνιούκ δυτικά, Λίτσασα βόρεια και νότια με τα Τάζμαρα, μεγάλη κωμόπολη των 2.000 κατοίκων, με υποσταθμό χωροφυλακής, όπου κατοικούσαν και λίγοι Έλληνες.
Πότε ιδρύθηκε δεν ξέρουμε. Οι πρώτοι Έλληνες άποικοι έκτισαν τα σπίτια τους χαμηλά, κοντά στο δημόσιο δρόμο, στη θέση Πεϊλοχώρ’ (Παλαιοχώρι). Σώζονται ερείπια και ένα μισοκαταστραμμένο φρούριο (παλαιόκαστρο) πάνω σε λόφο. Επειδή ήσαν εκτεθειμένοι στις επιδρομές των Γενιτσάρων, εξαναγκάστηκαν να μετοικήσουν ενδότερα, στο δασωμένο βουνό (Άνω Μαχαλάς). Αργότερα, οι νέες οικογένειες δημιούργησαν λίγο πιο κάτω το μεσαίο μαχαλά του Καταχώρ’.
Στην περιοχή της Αργυρούπολης υπάρχει το κάστρο της Τζάντας, για το οποίο υπάρχει ο θρύλος ότι κάποιος Έλληνας, που λεγόταν Ανδρόνικος Τζουνί Κομπλού, πολέμησε στο πλευρό των Τούρκων εναντίον των Κιζιλμπάσηδων, που επιτέθηκαν εναντίον αυτού του κάστρου.
Στον δρόμο από την Αμάσεια και τη Σεβάστεια προς το Ερζερούμ υπήρχε τον 15ο αιώνα το φρούριο Κουγιουνλού Χισάρ (Κάστρου του λευκού προβάτου). Σήμερα δεν υπάρχουν παρά μόνον κάποια ίχνη του.
Το κάστρο του Ακρίτα στην περιοχή του Ερζιγκιάν.
Το δημοτικό ποίημα αναφέρει ότι Ακρίτας έχτισε κάστρο στα άκρα της αυτοκρατορίας, κοντά στο Ερζιγκιάν.
Πότε ιδρύθηκε δεν ξέρουμε. Οι πρώτοι Έλληνες άποικοι έκτισαν τα σπίτια τους χαμηλά, κοντά στο δημόσιο δρόμο, στη θέση Πεϊλοχώρ’ (Παλαιοχώρι). Σώζονται ερείπια και ένα μισοκαταστραμμένο φρούριο (παλαιόκαστρο) πάνω σε λόφο. Επειδή ήσαν εκτεθειμένοι στις επιδρομές των Γενιτσάρων, εξαναγκάστηκαν να μετοικήσουν ενδότερα, στο δασωμένο βουνό (Άνω Μαχαλάς). Αργότερα, οι νέες οικογένειες δημιούργησαν λίγο πιο κάτω το μεσαίο μαχαλά του Καταχώρ’.
 |
| Εσκί-κιοϊ |
«Το κάστρεν ατ’ ψηλόκαστρεν και μαρμαροχτισμένον,
τον ουρανόν κρατεί συνόρ’ κι αντισυνόρ’ τα λίβα,
'ς σον φέγγον έν' απ’ αντικρύ κι αντιφεγγίζ’ ’ς σο φως-ν ατ'.
Ολόερα 'ς σον κάστρεν ατ’ ομάλ’ και περιβόλιν,
Εκεί δεντρόπα ακλάδευτα κι αμάραντα τσιτσέκια
και μαναχόν κοκκύμελον 'ς σην πόρταν φυτεμένον
εκεί νερά τρεχούμενα ποτίζνε και δαβαίν’νε
κ' έναν, το παρχαρόνερον, ’ς σην πόρταν έχ’ κρενόπον
κ' εκεί πουλόπα κελαϊδούν κ’ εκεί πουλία κονεύ’νε
κ' εκεί αϊέντς ασάλευτος μαρμαροστέκ’ 'ς σην πόρταν.
Το κάστρον το ψηλόκαστρεν, το μαρμαροχτισμένον,
έχ ασημοπαράθυρα κ’ έναν μαλαματένεν
κ' έναν μικρόν μικρίτσικον φεγγίτεν μαεμένον.
Ασ' σο χρυσοπαράθυρον ελέπ’ τ' αρχοντοπούλιν
Παρεκκλησόπον μάρμαρον, π’ έχ’ χρυσόν άε-βήμαν.
Εκεί ποπάς κι λειτουργά, δάκος 'κ' εβγαίν’ με τ’ άγια·
εκεί ο ά-Ευγένιον εμπαίν’ ’ς σην λειτουργίαν
κι οι δώδεκα οι απόστολοι ψαλτάδες παραστέκ’νε.
Κι ασ σο μικρόν μικρίτσικον φεγγίτεν μαεμένον
ελέπ' λιβάδα πράσινα, στράτας και πολιτείας
κ' ελέπ θάλασσαν γαλενόν κ' ελέπ’ θαλασσοάκρα
κ’ ελέπ’ γιαλάκρα έμορφα, χαμελοντρωμένα
κι απέσ' 'ς σην μέσ’ 'ς σο πέλαος καράβ' αρματωμένον.»
Στην περιοχή της Αργυρούπολης υπάρχει το κάστρο της Τζάντας, για το οποίο υπάρχει ο θρύλος ότι κάποιος Έλληνας, που λεγόταν Ανδρόνικος Τζουνί Κομπλού, πολέμησε στο πλευρό των Τούρκων εναντίον των Κιζιλμπάσηδων, που επιτέθηκαν εναντίον αυτού του κάστρου.
Στον δρόμο από την Αμάσεια και τη Σεβάστεια προς το Ερζερούμ υπήρχε τον 15ο αιώνα το φρούριο Κουγιουνλού Χισάρ (Κάστρου του λευκού προβάτου). Σήμερα δεν υπάρχουν παρά μόνον κάποια ίχνη του.
Το κάστρο του Ακρίτα στην περιοχή του Ερζιγκιάν.
Το δημοτικό ποίημα αναφέρει ότι Ακρίτας έχτισε κάστρο στα άκρα της αυτοκρατορίας, κοντά στο Ερζιγκιάν.
Ακρίτες κάστρον έχτιζεν τριγύρω σα ραχία.
Απάν' του κόσμου τα φυτά εκεί φέρ’ και φυτεύει,
απάν’ του κόσμου τα πουλία, εκεί πάγ'νε φωλεύ’νε.
Ατά κελάιδ'ναν κι έλεγαν: «Πάντα θα ζει Ακρίτας».
Κι έναν πουρνόν πουρνίτσικον και Κερεκήν ημέραν
ατά κελάιδ’ναν κι έλεγαν: «Αύρ' αποθάν' Ακρίτας»...
Πάνος Καϊσίδης
Δημοσιογράφος - Συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου