Η σάτιρα συγκινούσε πάντα τους Έλληνες, όπως τουλάχιστον μπορεί να διαπιστώσει κανείς από το γεγονός ότι ο μακρινός πρόγονος των Ελλήνων Αριστοφάνης είχε πολλούς μιμητές - επιτυχημένους ή όχι - σε όλες τις εποχές και σε όλες τις περιοχές του Ελληνισμού.
Οι Έλληνες της Ανατολής - Θρακιώτες, Μικρασιάτες και Πόντιοι — φαίνεται ότι έδειχναν και αυτοί ιδιαίτερη προτίμηση στις σατιρικές εφημερίδες, δηλαδή σε εκείνες που καυτηρίαζαν με χιούμορ τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά κακώς κείμενα της εποχής τους.
Γιαυτό και εκδόθηκαν σατιρικές εφημερίδες μετά το 1908, μετά, δηλαδή, την επανάσταση των Νεοτούρκων, που υποσχέθηκαν πολλές ελευθερίες και γρήγορα πήραν τον λόγο τους πίσω. Η σημερινή αναφορά, όμως, γίνεται για τις σατιρικές εφημερίδες, που κυκλοφόρησαν περίπου τριανταπέντε χρόνια πριν από το κίνημα των Νεοτούρκων.
Στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο σατιρικός τύπος αντιμετώπισε πολλές φορές τους φανατικούς κατά των Ελλήνων λογοκριτές - ανάμεσά τους υπήρχαν και αρκετοί Έλληνες! - το χιούμορ των σατιρικών εφημερίδων έκανε τους Έλληνες αναγνώστες να γελάνε, αλλά και να προβληματίζονται.
Η πρώτη σατιρική εφημερίδα, που εκδόθηκε το 1870-1873 από Έλληνες, στην ελληνική και την τουρκική γλώσσα, ήταν ο «Διογένης» (από το όνομα του Σινωπίτη κυνικού φιλόσοφου και παράξενου ανθρώπου Διογένη. Η σάτιρα στην εφημερίδα «Διογένης» γίνεται με τον λόγο και με σκίτσα. Την εποχή εκείνη, άρχισαν δειλά δειλά να εμφανίζονται στις ελληνικές εφημερίδες και τα περιοδικά μερικά σκίτσα, που έβγαζαν τα τσιγκογραφία σε μετάλλινα κλισέ.
Με το κλείσιμο της εφημερίδας «Διογένης», εμφανίστηκε στην Κωνσταντινούπολη η, επίσης, σατιρική εφημερίδα «Μώμος», 1873 - 1877, (από το όνομα του προσωποποιημένου θεού της κατάκρισης και του χλευασμού). Στην εφημερίδα δημοσιεύτηκε γελοιογραφία του Καραγκιόζη, που παρίστανε αλυσοδεμένο χειροπόδαρα τον Τύπο- τις εφημερίδες και τα περιοδικά-πράγμα που εξόργισε τους Τούρκους, που προχώρησαν στην κατάσχεση του τυπογραφείου και των γραφείων της εφημερίδας. Ο εκδότης της Θεόδωρος Κασάπης καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών χρόνων και, κατά καιρούς,πλήρωσε και πολλά πρόστιμα που του επιβλήθηκαν.
Το 1873 συνεργάστηκε με σκίτσα του, με μια άλλη εφημερίδα του Θεόδωρου Κασάπη, τον «Κουδουνάτο» (έτσι έλεγαν παλαιότερα τον μασκαρά), ένας ξυλογράφος και γελοιογράφος, καθηγητής της Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ευαγγελινός Μισαηλίδης, εκδότης και των εφημερίδων «Ανατολή» και «Μικρά Ασία», με υπεύθυνο εκδότη τον Γεώργιο Κ. Μωυσιάδη, εξέδωσε το 1875 - 1877 τη σατιρική εφημερίδα «Κουκουρίκος», «άπαξ της εβδομάδος» σε έκδοση ελληνική και τουρκική, δηλαδή καραμαλίδικη. Η εφημερίδα ξανακυκλοφόρησε μετά από ένδεκα χρόνια από το κλείσιμό της, δηλαδή το 1908. Την επανέκδοση έκαναν τα αδέλφια Χρήστος και Γεώργιος Μισαηλίδης.
Το 1908, επίσης, και για έναν μόνον μήνα, κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη η εφημερίδα «Οκκαμπάς», στα τουρκικά, τα ελληνικά, τα γαλλικά και τα αρμένικα. Κυκλοφόρησε, συγκεκριμένα, από τις 13 Σεπτεμβρίου έως τις 17 Οκτωβρίου 1908.
Καίτη Μελή- Παπαπαναγιώτου
Δημοσιογράφος- Οικονομολόγος
Οι Έλληνες της Ανατολής - Θρακιώτες, Μικρασιάτες και Πόντιοι — φαίνεται ότι έδειχναν και αυτοί ιδιαίτερη προτίμηση στις σατιρικές εφημερίδες, δηλαδή σε εκείνες που καυτηρίαζαν με χιούμορ τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά κακώς κείμενα της εποχής τους.
Στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο σατιρικός τύπος αντιμετώπισε πολλές φορές τους φανατικούς κατά των Ελλήνων λογοκριτές - ανάμεσά τους υπήρχαν και αρκετοί Έλληνες! - το χιούμορ των σατιρικών εφημερίδων έκανε τους Έλληνες αναγνώστες να γελάνε, αλλά και να προβληματίζονται.
Η πρώτη σατιρική εφημερίδα, που εκδόθηκε το 1870-1873 από Έλληνες, στην ελληνική και την τουρκική γλώσσα, ήταν ο «Διογένης» (από το όνομα του Σινωπίτη κυνικού φιλόσοφου και παράξενου ανθρώπου Διογένη. Η σάτιρα στην εφημερίδα «Διογένης» γίνεται με τον λόγο και με σκίτσα. Την εποχή εκείνη, άρχισαν δειλά δειλά να εμφανίζονται στις ελληνικές εφημερίδες και τα περιοδικά μερικά σκίτσα, που έβγαζαν τα τσιγκογραφία σε μετάλλινα κλισέ.
Με το κλείσιμο της εφημερίδας «Διογένης», εμφανίστηκε στην Κωνσταντινούπολη η, επίσης, σατιρική εφημερίδα «Μώμος», 1873 - 1877, (από το όνομα του προσωποποιημένου θεού της κατάκρισης και του χλευασμού). Στην εφημερίδα δημοσιεύτηκε γελοιογραφία του Καραγκιόζη, που παρίστανε αλυσοδεμένο χειροπόδαρα τον Τύπο- τις εφημερίδες και τα περιοδικά-πράγμα που εξόργισε τους Τούρκους, που προχώρησαν στην κατάσχεση του τυπογραφείου και των γραφείων της εφημερίδας. Ο εκδότης της Θεόδωρος Κασάπης καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών χρόνων και, κατά καιρούς,πλήρωσε και πολλά πρόστιμα που του επιβλήθηκαν.
Το 1873 συνεργάστηκε με σκίτσα του, με μια άλλη εφημερίδα του Θεόδωρου Κασάπη, τον «Κουδουνάτο» (έτσι έλεγαν παλαιότερα τον μασκαρά), ένας ξυλογράφος και γελοιογράφος, καθηγητής της Μεγάλης του Γένους Σχολής.
Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Ευαγγελινός Μισαηλίδης, εκδότης και των εφημερίδων «Ανατολή» και «Μικρά Ασία», με υπεύθυνο εκδότη τον Γεώργιο Κ. Μωυσιάδη, εξέδωσε το 1875 - 1877 τη σατιρική εφημερίδα «Κουκουρίκος», «άπαξ της εβδομάδος» σε έκδοση ελληνική και τουρκική, δηλαδή καραμαλίδικη. Η εφημερίδα ξανακυκλοφόρησε μετά από ένδεκα χρόνια από το κλείσιμό της, δηλαδή το 1908. Την επανέκδοση έκαναν τα αδέλφια Χρήστος και Γεώργιος Μισαηλίδης.
Το 1908, επίσης, και για έναν μόνον μήνα, κυκλοφόρησε στην Κωνσταντινούπολη η εφημερίδα «Οκκαμπάς», στα τουρκικά, τα ελληνικά, τα γαλλικά και τα αρμένικα. Κυκλοφόρησε, συγκεκριμένα, από τις 13 Σεπτεμβρίου έως τις 17 Οκτωβρίου 1908.
Δημοσιογράφος- Οικονομολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου