Κωστής Μοσκώφ*: Η ρίζα των Ποντίων προγόνων (απόσπασμα)

Κωστής Μοσκώφ

Ο τελευταίος από τους Ποντίους προγόνους που έφερε το όνομα Παπάζογλου ήταν ο Νικόλαος Ιωάννου. Γεννήθηκε στα 1850. Ο γιος του Ιωάννης και οι επόμενοι απόγονοι φέρνανε το άλλο όνομα (σ. σ. το προσωνύμι «Μοσκώφ», που έγινε επίθετο).
Ο Ιωάννης, γιος του Νικολάου, άφησε το Γκιουμούς Χανέ, την Αργυρούπολη, για να δουλέψει στα καΐκια. Από τα μέσα του αιώνα είχαν πυκνώσει τα πηγαινέλα ανάμεσα στην Οθωμανική επικράτεια και στη Ρωσία. Ταξίδευε στο Σοχούμ, στο Νοβοροσίσκ, στην Ευπατορίγια, τη Σεβαστούπολη, το Συμφεροπόλ.
Στη γενέτειρα των Μαχαλλά Ουρφιέ του Γκιουμούς Χανέ έμεναν τα γυναικόπαιδα. Από τα 1890 η οικογένεια κατέβηκε στα παραθαλάσσια Κοτύωρα, την Ορντού. Οι πρόγονοί τους πάλευαν αιώνες με τους αγριωπούς Λαζούς, εξισλαμισμένους Γεωργιανούς (σ. σ. η επικρατέστερη άποψη αναφέρει ότι οι Λαζοί είναι αιγυπτιακής καταγωγής), τους λύκους και τις αρκούδες. Οι απόγονοι εκπολιτίστηκαν με τον γοργό ρυθμό που είναι χαρακτηριστικός στους Έλληνες. Μιλούσαν μόνο την ποντιακή διάλεκτο, χριστιανοί ορθόδοξοι.
Είχαν προσθέσει στους Αγίους τους ένα καινούργιο Πάνθεο, μικρασιατικό αυτό - την ακολουθία της θεάς Κυβέλης. Την ίδια τη θεά, κυρίαρχη θεά στην αρχαιότητα, την ταύτισαν
τώρα με την Παναγία. Μητέρα του Χριστού αλλά και μητέρα του καθένα.
Για να κατέβουν από την Αργυρούπολη στα Κοτύωρα, 150 χλμ. Μονοπάτι ανάμεσα σε ψηλά έλατα και παχιά λιβάδια. Οι πρόγονοι μεταχειρίζονταν τον δρόμο που είχαν πάρει οι Μύριοι του Ξενοφώντα. Από τα υψώματα των Κοτυώρων είχαν αναφωνήσει το θάλαττα θάλαττα.
 Ο γιος του Νικόλαου, ο Ιωάννης, Γιάγκος επί το ποντιακότερο, είχε γίνει στο μεταξύ από μούτσος καϊκτσής. Μετέφερε με το καΐκι του, τη Σκούνα Σοχούνα (σ. σ. σκούνα ή μπρίκι, ιστιοφόρο καράβι, σουχούνα ή σιχούνα, ηρωίδα παραμυθιού ή φροντισμένη στη φορεσιά της), κάπου εκατό τόνους σκαρί, φουντούκια από τα Κοτύωρα στον Καύκασο. Και έφερε πίσω προϊόντα του Καυκάσου, τσάι, υφάσματα, σιδερικά.
Οι πατρικοί πρόγονοι φύγανε από τον Πόντο στα 1919. Τον επισκέφθηκε ωστόσο πάλι ένας μόνο απόγονος, ο Κωστής, στα 1990. Από την ανταλλαγή των πληθυσμών είχαν μείνει μόνο οι μουσουλμάνοι. Και αυτοί όμως ακόμα μιλούσαν ποντιακά ελληνικά.

*Ο διακεκριμένος συγγραφέας και πολιτιστικος παράγοντας Κωστής Μοσκώφ(1939-1998) καταγόταν απο πατέρα Πόντιο, τον Ηρακλή και μητέρα Ιταλοεβραία την Αμίνα.
 Το δημοσιευμένο απόσπασμα προέρχεται απο το βιβλίο του :"Η σάρκα σου όλη" Εξάντας 1998