Τραγωδία....

Η Τραπεζούντια πριγκίπισσα και σύζυγος του Ουζούν Χασάν Δέσποινα Θεοδώρα καθισμένη στο γραφείο της κι έχοντας δίπλα της την φίλη και γραμματέα της Θεοδούλη, υπαγόρευε για ώρες γράμματα προς διάφορους Βενετσιάνους άρχοντες.

Γκραβούρα της  Τραπεζούντας

- Αρκετά για σήμερα, Θεοδούλη. Θα πρέπει να ετοιμαστεί ο Μακσούντ με τον παιδαγωγό του, για να επισκεφτεί τη γιαγιά του, τη Σάρα Κατούν.
Του έχει ιδιαίτερη αδυναμία και θέλει να παρακολουθεί καθημερινά τις προόδους του. Δεν πρέπει ν' αργοπορήσει.
Η Θεοδούλη σηκώθηκε στα γρήγορα, καθησυχάζοντας την:
- Είμαι σίγουρη πως ο παιδαγωγός του δεν το έχει ξεχάσει. θα το φροντίσω, όμως, κι η ίδια κι απομακρύνθηκε γρήγορα.
Η Θεοδώρα έγειρε πίσω στην πολυθρόνα το κεφάλι της. Η έγνοια για τον θείο της Δαβίδ και τους δικούς του, δεν έφευγε από το μυαλό της.
Εκείνη τη χρονιά του 1463, δεν είχε στιγμή ησυχίας. Οι πληροφορίες και οι φήμες, αργοπορημένες, βέβαια, μα, που πάντα έφταναν μέχρι το Ντιαρμπακίρ πολύ την ανησυχούσαν, όπως και όλους τους άρχοντες της ακολουθίας της.
Τελευταία, ένας καλόγερος, που τέσσερις μήνες ταλαιπωρήθηκε μέχρι να φτάσει εκεί, τους ανακοίνωσε πράγματα ανατριχιαστικά. Στην αρχή ο Μωχαμέτης τήρησε τη Συνθήκη, ως προς τον θείο της Δαβίδ την οικογένεια του και τους άρχοντες της ακολουθίας του (Κυρίως τις οικογένειες των Δορανιτών και των Καβασιτών), που εγκαταστάθηκαν κοντά στις Σέρρες.
'Ομως ο Κατακτητής δεν παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Άννα, όπως είχε συμφωνηθεί, αλλά την έστειλε στο γυναικωνίτη. Πιο ύστερα την έδωσε ως σύζυγο στον κυβερνήτη της κάτω Μακεδονίας τον Ζαγανό πασά, που θέλησε να την κάνει ν' αλλάξει την πίστη της με τη βία. Απ' αυτόν τη χώρισε και την παρέδωσε στον Χότζα του, σαν μια από τις γυναίκες του, για να την κατηχήσει με υπομονή. Ο καλόγερος, βεβαίωσε, πως μέχρι την ώρα που είχε ξεκινήσει, η γενναία πριγκίπισσα δεν υποτάχθηκε. Δεν έγινε "Αγαρηνή".
Κι ακόμη είχε πει, πως όσο ο καιρός περνούσε, τόσο και δυσκόλευαν τα πράγματα. Εκτός από τον Αυτοκράτορα Δαβίδ, ακόμη και τους άρχοντες τους πίεζαν να τουρκέψουν, προσθέτοντας πως "ο τρίτος γιος Γεώργιος, έγινε μουσουλμάνος κάτω από την επίδραση των Καβαζιτών, που και αυτοί τούρκεψαν, γιατί δεν κατάφερναν ούτε τον επιούσιον άρτο να κερδίζουν....".
Η Θεοδώρα έφερε στο νου της τους περήφανους και δυνατούς άρχοντες δούκες της Χαλδίας, τους Καβαζίτες, που σαν παλιοί Τραπεζούντιοι αριστοκράτες είχαν πάντα μεγάλα αξιώματα κι έπαιζαν πάντα σημαντικό ρόλο στην πολιτική κατάσταση της αυτοκρατορίας. Κι ορίστε τώρα φυτοζωούσαν και το χειρότερο, άλλαξαν την πίστη τους.....
Ο  ξάδερφος της Γεώργιος θα ήταν τώρα στα δέκα τρία του χρόνια. Ένας πρίγκηπας      Μεγαλο-Κομνηνός και είχε τουρκέψει... Η πανέμορφη Μαρία  Γκατελλούζη, η γυναίκα του θείου της Αλέξανδρου βρισκόταν στο χαρέμι του κατακτητή ...Κι όσο για τον αγαπημένο, τον πανέμορφο μικρό Αλέξιο, τον νόμιμο διάδοχο, τον είχε κρατήσει από την αρχή κοντά του ο κατακτητής και σίγουρα, σκέφτεται και τα μάτια της βουρκώνουν, θα' χει τουρκέψει, το φτωχό μου μικρό..
Το περίεργο είναι, συνέχισε τον εσωτερικό της μονόλογο, πως ο καλόγερος, αυτός ο άγιος άνθρωπος δεν έκανε καμιά νύξη για την επιστολή μου. Γίνεται να μην την πήρε ακόμη ο Θείος μου Δαβίδ; Αναστέναξε με τη σκέψη πως ο  "Κρατών" είχε κοντά του τον Αλέξιο. Σίγουρα γι' αυτόν, κι αν είχε πάρει την επιστολή της ο θείος της, τίποτα δεν θα μπορούσε να κάνει. Όμως για το Γεώργιο ίσως υπήρχε κάποια ελπίδα.
Στην πόρτα φάνηκε ο παιδαγωγός με τη Θεοδούλη έχοντας στη μέση τον μικρό Κακσούντ, τεσσάρων χρόνων παιδάκι, που τους ξέφυγε κι ήρθε στη μητέρα του να την αγκαλιάσει. Ήταν ένα λεπτό μελαχρινό αγόρι με την άγρια ομορφιά του πατέρα του Χασάν.
-Έμαθα όλο το ποίημα είπε με ξαναμμένο πρόσωπο στη μητέρα του.
Η γιαγιά μου θα ευχαριστηθεί πολύ.
-Και βέβαια θα ευχαριστηθεί, τον διαβεβαίωσε, χαμογελώντας και χαϊδεύοντας του τα μαλλιά η Θεοδώρα.
-Πρώτα, όμως, θα σου το απαγγείλω. Είναι το τραγούδι των φρούτων.
Κι είναι αστείο.
-Μήπως όμως αργήσεις και στενοχωρηθεί η γιαγιά Σάρα;
-Δεν θ' αργήσω. Το ξέρω πολύ καλά. Ορίστε. Και με βιάση άρχισε:

** Το τραγούδι των φρούτων

Επαινεύτηκε το σύκο, πως καλύτερο είν' απ' όλα.

-Είσαι κόνιδες γεμάτο και παινεύεσαι' συ τόσο;

Μου παινεύτηκε το μήλο, το καλύτερο πως είναι.

-Σκουληκιάρικο, για σώπα, πούσαι πιο καλό απ' όλα.

Και παινεύτηκε τ' απίδι, το καλύτερο πως είναι.

Στραβολαίμικο για σώπα, πούσαι πιο καλό απ' όλα.

Μου παινιέται το σταφύλι, πως καλύτερο είν 'απ' όλα.

-Άντε βρε κοκκινομάτη και πώς μου καυχιέσαι τόσο;

Ο μικρός Μακσούντ, περήφανος που γνώριζε τόσο καλά το ποίημά του, αγκάλιασε τη μητέρα του και βιάστηκε ν' ακολουθήσει τον παιδαγωγό του.

Το ίδιο βράδυ έφτασαν τα θλιβερά μαντάτα: * "Κατά διαταγή του Σουλτάνου, στις 26 του Μάρτη του 1463, μέρα πικρού Σαββάτου, ο Δαβίδ Μ.Κ. πιάστηκε, δέθηκε με σίδερα και ρίχτηκε μαζί με τους δυο γιους του Βασίλειο Μ.Κ. και Μανουήλ Μ.Κ. σ' ένα πύργο της Αδριανούπολης, όπου μεταφέρθηκαν και ο τρίτος γιος του Γεώργιος Μ.Κ. και ο ανεψιός του Αλέξιος..."
Μετά από λίγους μήνες όλοι μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και κλείστηκαν σ' ένα οχυρωμένο κτίσμα, το Επταπύργιο ...και την 1η του Νοέμβρη του 1463, μέρα αποφράδα Τρίτη, εκτελέστηκαν δια σφαγής, "δια ξίφους"....

** Ο ήλεν πάει ση μάναν ατ 

Ο ήλιος πάει στη μάνα του μαυρομελανιασμένος.

Του στρώνει δείπνο η μάνα του, γάλα και παξιμάδι.

Το πρόσωπό του δεν γελά, το στόμα του δεν κρένει.

-Καλέ μου γιόκα, τι έπαθες, κι είσαι μελανιασμένος;

Μήπως με τ' άστρα μάλωσες, μήπως με το φεγγάρι,

Μήπως με τον Αυγερινό κουβέντιασες με πίκρα;

-Με τ' άστρα δεν εμάλωσα κι ουδέ με το φεγγάρι,

Μηδέ με τον Αυγερινό κουβέντιασα με πίκρα.

-Αλλοί τι είδαν τα μάτια μου στη σημερινή τη μέρα!!!

Αυγή Β. Παπάκου

Απόσπασμα απο το βιβλίο  : ΘΕΟΔΩΡΑ- Η θρυλική Τραπεζούντια Πριγκήπισσα

* Κ. Βαρζός: ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ, σελ. 283,4,5

**  Στάθη Ευσταθιάδη: ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ