Στο σχολείο Ισχανάντων δίδαξε ο Σπύρος Μαντίδης. Στο σχολείο Κοζλαράντων ο παπά Γ. Μωυσιάδης. Στο σχολείο Πιστοφάντων ο Γιάννης Αμάραντος. Στο σχολείο Ζουρνατσάντων ο παπα Παύλος Κεχαγιόπουλος. Όλα αυτά τα σχολεία λειτουργούσαν τότε με 4 τάξεις.
Ο πληθυσμός του χωριού, άντρες και γυναίκες, όλη τη χρονιά συνέχεια κουβαλούσαν στην πλάτη τους πέτρες, άμμο, ξύλα και ασβέστη, ο δε Ηγούμενος του Μοναστηριού Σουμελά Νεόφυτος που ήρθε να παραθερίσει στη Σαντά άμα είδε την τόση προθυμία των κατοίκων και των Εφόρων πήρε κι αυτός κάποια μέρα στην πλάτη του πέτρες και τις μετέφερε στο σχολείο και έτσι μέσα σ’ αυτή τη χρονιά τελείωσε η ανέγερση του νέου διδακτηρίου, που ήταν το καύχημα της ενορίας Ισχανάντων. Ας είναι ελαφριά η γη που σκεπάζει τους υπερέλληνες εκείνους προγόνους μας!
Την ίδια χρονιά και ο παπά Γεώργιος Μωυσιάδης ενήργησε ν' ανεγερθεί διδακτήριο στο Κοζλαράντων δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου, εκεί που βρισκόταν το οικόπεδο του Μουρατχάν με το σπίτι του. Αυτός όμως στάθηκε κακότυχος, γιατί εκεί που ήθελε να κατεδαφίσει το σπίτι του Μουρατχάν και να χτίσει το σχολείο πάνω στο οικόπεδό του, έγινε κάποιος μικροκαυγάς και κακοποιήθηκε κι ο ίδιος, τελικά όμως πέτυχε να φτιάξει το σχολείο εκεί που ήθελε.
Την ίδια πάλι χρονιά οι Πιστοφανταίοι ήθελαν να φτιάξουν το καινούργιο σχολείο τους δίπλα στην εκκλησία του Αγ. Χριστόφορου, μα αντέδρασαν οι ιδιοκτήτες των γύρω της εκκλησίας οικοπέδων και αναγκάσθηκε η Σχολική τους Εφορεία να φτιάξει το νέο διδακτήριο καμιά εκατοστή μέτρα παρακάτω από την εκκλησία.
Το διδακτήριο Ισχανάντων με την κομψότητα του μας έκανε άριστη εντύπωση στη μικρή μας ηλικία. Σε ηλικία 8-10 χρόνων κι αργότερα δε χορταίναμε να καμαρώνουμε το σχολείο μας! Προ παντός όταν μπαίναμε στη μεγάλη αίθουσα του πάνω πατώματος του σχολείου μας, μας συνάρπαζαν τα γνωμικά των αρχαίων που σαν σωφρονιστικές επιγραφές ήσαν καλλιτεχνικώτατα γραμμένα στους 4 τοίχους της. Θα προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε στη μνήμη μας μερικά από τα γνωμικά αυτά.
Γνώθι σαυτόν
Αι μεν ηδοναί θνηταί, αι δε αρεταί αθάνατοι.
Αρχή σοφίας φόβος κυρίου.
Μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν τω αγαθώ το κακόν.
Όλα αυτά γράφηκαν με την έμπνευση του Μαντίδη. Η μεγάλη μας αυτή σχολική αίθουσα ήταν μοναδική. Δεν μπορεί κανείς να πει αν ήταν αίθουσα σχολείου ή αν ήταν σαλόνι παραμυθένιου παλατιού.
Ο χώρος της αίθουσας ήταν 25 X 12 = 300 τετραγωνικά μέτρα με ύψος 5 μέτρων. Οροφές, τοίχοι, παράθυρα, πόρτα, έδρα, όλα ήσαν ελαιοχρωματισμένα. Τα παράθυρα πυκνά και μεγάλα, η εξώπορτα μεγάλη και καλοδουλεμένη, η αυλή πλακοστρωμένη με κομψότατο υπόστεγο και το εξωτερικό του διδακτηρίου βαμμένο κόκκινο. Για την εξωτερική αυτή βαφή μας έλεγε ο Σπύρος Μαντίδης ότι αντί της γαλάζιας βαφής προτιμήθηκε η κόκκινη για να μην έχει η Κοινότητα Ισχανάντων προβλήματα με τις τούρκικες Αρχές .
Όλα αυτά έδιναν απερίγραπτη μαγεία στο σχολικό μας κτίριο, που όμοιο του βρισκόταν μόνο στην ενορία Πιστοφάντων Στο κάτω πάτωμα ήταν άλλη αίθουσα χειμωνιάτικη, ακαλλώπιστη όμως. Η εξώπορτα του κάτω πατώματος ήταν γυρισμένη στον Βορρά και επειδή το κάτω πάτωμα ήταν ισόγειο μαζεύονταν τον χειμώνα χιονοστιβάδες στην εξώπορτα αυτή και την σκέπαζαν. Πελεκούσαμε τότε τα χιόνια αυτά, φτιάχναμε σκαλοπάτια και κατεβαίναμε στην αίθουσα από ύψος 2 μέτρων. Το κακό αυτά έπαυσε μετά το 1908.
Στις Εξετάσεις όλων των σχολείων Σαντάς παρευρέθηκαν τη χρονιά αυτή πάλι οι γνωστοί Τραπεζούντιοι, οι οποίοι εκφράστηκαν με θαυμασμό για την ανέγερση του ωραίου διδακτηρίου, ως και για την εργασία και τον πατριωτισμό των δασκάλων Σαντάς.
Μιλτιάδης Κ. Νυμφόπουλος
Εκπαιδευτικός
Ιστοριογράφος της Σαντάς
 |
| Ερείπια Σχολείου δίπλα στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής Ισχανάντων |
Οι Ισχανανταίοι κατά την άνοιξη έβαλαν τα θεμέλια του νέου διώροφου διδακτηρίου τους δίπλα στην εκκλησία, μα πάλεψαν σκληρά για την απαλλοτρίωση του σχολικού οικοπέδου που ανήκε στον Χαψά. Μα όχι μονάχα ο Χαψάς αντιδρούσε στην απαλλοτρίωση αυτή, αλλά και οι γειτόνοι του Αρκουρής και Σπυριδόπουλος προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν την απαλλοτρίωση και πρόβαλαν παιδαριώδεις ισχυρισμούς πως τάχα τα παιδιά του σχολείου θα τους κάνουν ζημιές, πως θα εκτεθούν οι γυναίκες τους και τα κορίτσια τους στις αδιάκριτες ματιές των δασκάλων, κλπ. κλπ.
Τις ιδιοτροπίες αυτές τις καταπολέμησαν με επιτυχία ο Σπύρος Μαντίδης και οι δραστήριοι Σχολικοί Έφοροι Ιωάννης Σακόγλου, Χαράλαμπος Παρμαξούζ και Χαράλαμπος Γαραγάς. Οι Έφοροι και ο Διευθυντής του σχολείου για να δώσουν το καλό παράδειγμα έβγαιναν κάθε Κυριακή στο λατομείο του Κοιλαδί ρακάν, φορτώνονταν στην πλάτη τους πέτρες και τις μετέφεραν στο σχολείο.Ο πληθυσμός του χωριού, άντρες και γυναίκες, όλη τη χρονιά συνέχεια κουβαλούσαν στην πλάτη τους πέτρες, άμμο, ξύλα και ασβέστη, ο δε Ηγούμενος του Μοναστηριού Σουμελά Νεόφυτος που ήρθε να παραθερίσει στη Σαντά άμα είδε την τόση προθυμία των κατοίκων και των Εφόρων πήρε κι αυτός κάποια μέρα στην πλάτη του πέτρες και τις μετέφερε στο σχολείο και έτσι μέσα σ’ αυτή τη χρονιά τελείωσε η ανέγερση του νέου διδακτηρίου, που ήταν το καύχημα της ενορίας Ισχανάντων. Ας είναι ελαφριά η γη που σκεπάζει τους υπερέλληνες εκείνους προγόνους μας!
Την ίδια χρονιά και ο παπά Γεώργιος Μωυσιάδης ενήργησε ν' ανεγερθεί διδακτήριο στο Κοζλαράντων δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Πέτρου, εκεί που βρισκόταν το οικόπεδο του Μουρατχάν με το σπίτι του. Αυτός όμως στάθηκε κακότυχος, γιατί εκεί που ήθελε να κατεδαφίσει το σπίτι του Μουρατχάν και να χτίσει το σχολείο πάνω στο οικόπεδό του, έγινε κάποιος μικροκαυγάς και κακοποιήθηκε κι ο ίδιος, τελικά όμως πέτυχε να φτιάξει το σχολείο εκεί που ήθελε.
Την ίδια πάλι χρονιά οι Πιστοφανταίοι ήθελαν να φτιάξουν το καινούργιο σχολείο τους δίπλα στην εκκλησία του Αγ. Χριστόφορου, μα αντέδρασαν οι ιδιοκτήτες των γύρω της εκκλησίας οικοπέδων και αναγκάσθηκε η Σχολική τους Εφορεία να φτιάξει το νέο διδακτήριο καμιά εκατοστή μέτρα παρακάτω από την εκκλησία.
Το διδακτήριο Ισχανάντων με την κομψότητα του μας έκανε άριστη εντύπωση στη μικρή μας ηλικία. Σε ηλικία 8-10 χρόνων κι αργότερα δε χορταίναμε να καμαρώνουμε το σχολείο μας! Προ παντός όταν μπαίναμε στη μεγάλη αίθουσα του πάνω πατώματος του σχολείου μας, μας συνάρπαζαν τα γνωμικά των αρχαίων που σαν σωφρονιστικές επιγραφές ήσαν καλλιτεχνικώτατα γραμμένα στους 4 τοίχους της. Θα προσπαθήσουμε να επαναφέρουμε στη μνήμη μας μερικά από τα γνωμικά αυτά.
Γνώθι σαυτόν
Αι μεν ηδοναί θνηταί, αι δε αρεταί αθάνατοι.
Αρχή σοφίας φόβος κυρίου.
Μη νικώ υπό του κακού, αλλά νίκα εν τω αγαθώ το κακόν.
Όλα αυτά γράφηκαν με την έμπνευση του Μαντίδη. Η μεγάλη μας αυτή σχολική αίθουσα ήταν μοναδική. Δεν μπορεί κανείς να πει αν ήταν αίθουσα σχολείου ή αν ήταν σαλόνι παραμυθένιου παλατιού.
 |
| Ερείπια σχολείου Πιστοφάντων |
Όλα αυτά έδιναν απερίγραπτη μαγεία στο σχολικό μας κτίριο, που όμοιο του βρισκόταν μόνο στην ενορία Πιστοφάντων Στο κάτω πάτωμα ήταν άλλη αίθουσα χειμωνιάτικη, ακαλλώπιστη όμως. Η εξώπορτα του κάτω πατώματος ήταν γυρισμένη στον Βορρά και επειδή το κάτω πάτωμα ήταν ισόγειο μαζεύονταν τον χειμώνα χιονοστιβάδες στην εξώπορτα αυτή και την σκέπαζαν. Πελεκούσαμε τότε τα χιόνια αυτά, φτιάχναμε σκαλοπάτια και κατεβαίναμε στην αίθουσα από ύψος 2 μέτρων. Το κακό αυτά έπαυσε μετά το 1908.
Στις Εξετάσεις όλων των σχολείων Σαντάς παρευρέθηκαν τη χρονιά αυτή πάλι οι γνωστοί Τραπεζούντιοι, οι οποίοι εκφράστηκαν με θαυμασμό για την ανέγερση του ωραίου διδακτηρίου, ως και για την εργασία και τον πατριωτισμό των δασκάλων Σαντάς.
Εκπαιδευτικός
Ιστοριογράφος της Σαντάς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου