Το ημερολόγιο του Πόντιου αξιωματικού του ελληνικού στρατού Καραΐσκου Χρυσόστομου (Μέρος 1ο)

Ο συγγραφέας - ιστορικός του ποντιακού ελληνισμού Βαλαβάνης, στο έργο του στις σελ. 259-284 μας διαιωνίζει το ημερολόγιο του Καραΐσκου Χρυσόστομου, που αφορά στην αντίσταση του ελληνισμού του Πόντου. Το κείμενο δε χρειάζεται διασκευή. Είναι τόσο ζωντανό που παρατίθεται αυτούσιο. Μας λέει λοιπόν ο Βαλαβάνης:

“Ο θερμότατος πατριώτης, ο εξ Οινόης του Πόντου Χρυσόστομος Καραΐσκος, αξιωματικός του ελληνικού στρατού, αγωνιστής όλων των πολέμων από του 1912 μέχρι της μικρασιατικής καταστροφής, επροτίμησεν αυθορμήτως να θυσιάση και τον ελάχιστο καιρόν, τον οποίον κατόρθωσε να εξοικονομήσει, όπως ησυχάση ολίγον, και αντήλλαξε την ανάπαυσίν του εκείνην με τους κινδύνους των μαχών και με τας δάφνας του πολέμου, εις τας πεδιάδας και τα όρη της εξεγερθείσης περιφερείας του αιματοβρέκτου Πόντου.
Εκρέμασεν ο τίμιος στρατιώτης την ένδοξον στολήν του Έλληνος αξιωματικού και υπό το πρόσχημα απλού φαρμακοποιού, ως άλλος Λαερτιάδης Οδυσσεύς, ευρέθη εν μέσω της κινδυνευούσης Αμισού, κατορθώσας να μη γίνει αντιληπτός παρά της τουρκικής αστυνομίας παρά της οποίας επέτυχε δια δεξιάς πολιτικής και να εξυπηρετηθεί κάποτε κατά την αποβίβασίν του.
 Με μόνην την θαυμαστήν αυταπάρνησίν του ως σύντροφον και την εντολήν της εν Αθήναις Επιτροπείας των Ποντίων ως σύμβουλον, παραμείνας επί διάστημα εντός της Αμισού παρά τοις γνωστοίς κύκλοις των εκεί πατριωτικότατα εργαζομένων κατόρθωσε να μελετήση όλην την κίνησιν των ενόπλων εκδικητών και να προσανατολίση αυτήν, μεταβαίνων από τόπου εις τόπον και από λημέρι εις λημέρι, εις τα πολεμικάς διατάξεις και τας μεθόδους του πολέμου του είδους τούτου.

Στυλιανός Κοσμίδης (Ιστύλ Αγάς)

Παρέλαβε μεθ’ εαυτού τον γνωστότατον οπλαρχηγόν Στέλιον Κοσμίδην (Ιστίλ αγάν) και περιερχόμενος τους ανοργάνωτους εκείνους οπλοφόρους εις τα κρησφύγετά των, κατεπράυνε τας μεταξύ αυτών διαφοράς ως άλλος Νέστωρ Πολίων, και υπέγραφε πρωτόκολλα πειθαρχίας, και υπακοής των ελεύθερων οπλοφόρων, εις μίαν ανωτάτην στρατιωτικήν αρχήν, προεδρευομένην υπ’ αυτού και του ρηθέντος ως άνω οπλαρχηγού ως συμπαραστάτου.
Επεκοινώνει μυστικώς μετά του εν Αθήναις προέδρου της Επιτροπείας των Ποντίων κ. Χρ. Καλαντίδου, ο οποίος εξ ετέρου πολύ φιλοτίμως παραβλέπων πάσαν ιδιωτικήν και ατομικήν του ενασχόλησιν, ήρχετο εις σχέσεις μετά των αρμοδίων και ανταπεκρίνετο, δι όλων των δυνατών μέσων, δια τον ταχύτερον ανεφοδιασμόν και την καλυτέραν εξάρτησην των εν Πόντω μαχομένων ανδρείων υπερασπιστών.
Αλλ’ η ανδρεία και η αυτοθυσία των Ποντίων υπερασπιστών υπέρ βωμών και εστιών συνετρίβετο προ της καταθλιπτικής και αγνώμονος στάσεως της ευρωπαϊκής διπλωματίας, η οποία ενώ παρενέβαλε μύρια προσκόμματα εις την υποστήριξιν του ποντιακού αγώνος παρά της μητρός Ελλάδος, επροστάτευεν εξ ετέρου και ενίσχυε ηθικώς και υλικώς τους δολοφόνους των χριστιανών, ασελγούσα και προς τας παραδόσεις της και τον στοιχειώδη ανθρωπισμόν και οπλίζουσα του σφαγείς των γυναικοπαίδων των Ποντίων.
Μια ανομολόγητος και Μαύρη Ιερή Συμμαχία εξεπήδησεν εκ της πτώσεως των αυτοκρατοριών εκείνων, αι οποίαι εδέσμευσαν άλλοτε κατά τους εθνικούς αγώνας τον νεώτερον Προμηθέα της ελληνικής φυλής και επέτρεπον εις τον σαρκοβόρον τουρκικόν γύπα να καταβροχθίζει τα σπλάχνα της ταλαίπωρου φυλής μας. Και η νεωτέρα ιερά αλλά και Μαύρη Συμμαχία εστάθη απείρως σκληρότερα, αφαντάστως αναλγεινοτέρα εκείνης την οποίαν εχάλκευσαν κατά του δυστυχούς έθνους μας οι τρεις Μαύροι αυτοκράτορες.
Υπήρξαν πλοία μεγάλης δυνάμεως τα οποία παρέδωσαν τους ολίγους εκ της βεβαίας σφαγής καταφυγόντας εις αυτά Ποντίους νέους εις τους δημίους των, παρά τους θείους και ανθρωπίνους νόμους. Εις εξ εκείνων οι οποίοι καταφυγόντες επί του εν τω λιμένι Αμισού ευρισκομένου χριστιανικού αντιτορπιλικού παρεδόθησαν μετά τινας ημέρας προς σφαγήν, ο Λάζαρος Τζαφέρ, ευρίσκεται εν Αθήναις ήδη, διασωθείς.
Υπήρξαν πλωτά φρούρια χριστιανικών δυνάμεων, φρουροί της τιμής και αξιοπρέπειας του πολιτισμού του κράτους, εις το οποίον ανήκον, τα οποία εθεώντο αναλγήτως την πυρκαϊάν της Σμύρνης και την επακολουθήσασαν αγρίαν σφαγήν αθώων γυναικοπαίδων και πρεσβυτών. Τι προς τον ανθρωπισμόν και την ιστορίαν, αν αι δυνάμεις εκείναι δεν υπέγραψαν μεταξύ των συμβόλαιον καταργήσεως  του χριστιανικού πολιτισμού, αφού εμπράκτως τόσον πιστώς εφηρμοσαν ή ηνέχθησαν τας αργάς και μεθόδους των σκοτεινότερων αιώνων της δουλείας και του εξανδραποδισμού;