Μόλις στις δύο περίπου δεκάδες χιλιάδες έφταναν οι δυνάμεις των Ελλήνων ανταρτών, οι οποίοι, χωρίς κατάλληλο οπλισμό και χωρίς τη στοιχειώδη τροφοδοσία, ήταν αναγκασμένοι να μάχονται εναντίον υπερτέρων εχθρικών δυνάμεων, κατορθώνοντας ή να νικούν και να ξεφεύγουν από τον κλοιό των εχθρών τους ή να πέφτουν ηρωικά στο πεδίο της μάχης.
Η υποχώρηση και η στρατηγική της ήττας ήταν άγνωστη. Δεν ήταν ούτε αμελητέα ποσότητα, όπως δέχονται ορισμένοι μελετητές, ούτε πάλι δύναμη πολλών χιλιάδων ανδρών, όπως δέχονται οι τουρκικές πηγές.
Ο Κεμάλ, για λόγους σκοπιμότητας, ανεβάζει τον αριθμό τους σε 30.000 άνδρες. Η αλήθεια είναι διαφορετική και πρέπει να ταυτίζεται με την άποψη της “εν Κωνσταντινουπόλει επιτροπής Ποντίων”, η οποία σε υπόμνημά της προς τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος Δ. Γούναρη έγραφε τας εξής:
“Οι Πόντιοι Έλληνες διαθέτουσιν εις την περιφέρειαν Αμισού περί τας 4-5 χιλιάδες μαχίμων ανδρών, ων οι πλείστοι κατέφυγον ως αντάρται εις τα βουνά. Επίσης, δε και εις τα χωρία της Σάντας υπάρχουσι 2-3 χιλιάδες ανδρείων επαναστατών Ελλήνων κατά της τυραννίας του Μουσταφά Κεμάλ...”.
Οπωσδήποτε όμως από τις εκθέσεις των οπλαρχηγών και τις πληροφορίες των Μητροπολιτών του Πόντου, συνάγεται ότι ο αριθμός των μάχιμων ανταρτών έφτανε και υπερέβαινε τις 15-20.000.
Από την άλλη μεριά, οι τουρκικές δυνάμεις πολλές φορές ξεπερνούσαν τη δύναμη μιας ή και περισσότερων μεραρχιών, όπως αποδεικνύεται από έγγραφο της 22-8-1919 του ίδιου του Κεμάλ, ο οποίος είχε διατάξει δύο ολόκληρες στρατιές, την 3η, με έδρα τη Σεβάστεια, και τη 15η, με έδρα της το Ερζερούμ, “να διαλύσουν τις ποντιακές ομάδες”.
Πολυήμερες και πολύνεκρες μάχες με τους ατάκτους (τσετέδες του Κεμάλ), αλλά και με τον τακτικό τουρκικό στρατό σε τακτικό πεδίο ήταν η απασχόληση των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων.
Ο πόλεμος των ανταρτικών σωμάτων του Πόντου δημιούργησε μια εποποιία χωρίς προηγούμενο στην ιστορία μας. Ήταν πόλεμος μέχρις εσχάτων, γιατί οι πολεμιστές Πόντιοι αγωνίζονταν για τις οικογένειές τους, την τιμή τους, την ελευθερία τους, για τους βωμούς και τις εστίες τους.
Οι μαυροφορεμένοι άντρες, με τις χιαστί ζώνες τους που ήταν φορτωμένες με σφαίρες, κολλημένοι πάνω στα βράχια των κακοτράχαλων βουνών του Πόντου, πολεμούσαν και προσεύχονταν, πολεμούσαν κι έκλαιγαν με τις οικογένειες τους, για τις οικογένειές τους. Πλάι τους, τραγικές και ηρωικές μορφές, τα γυναικόπαιδα, με επικεφαλείς τους ιερείς, που όλοι μαζί προσεύχονταν για τη νίκη των όπλων των δικών τους.
Έτσι, ο Κεμάλ αναγκάστηκε να στέλνει τακτικό στρατό για να αντιμετωπίσει τις ανταρτικές δυνάμεις που απλώνονταν από τα βουνά της Αμισού μέχρι το Τοκάτ, με τους αρχηγούς και υπαρχηγούς τους. Οι περιοχές Νεπιόν Νταγ, Ταφσάγ Νταγ, Τσοπού Τερεσί, Ταγλί Τερεσί και Τοπ Τσαμ Νταγ είναι οι περιοχές που έδρασε και δοξάστηκε για την ορμή και την παλικαριά του ο γενικός αρχηγός, ο στρατάρχης των βουνών Αναστάσιος Παπαδόπουλος, γνωστός με το όνομα Γκοτζά Αναστάς.
Αχιλλέας Στ. Ανθεμίδης
Η υποχώρηση και η στρατηγική της ήττας ήταν άγνωστη. Δεν ήταν ούτε αμελητέα ποσότητα, όπως δέχονται ορισμένοι μελετητές, ούτε πάλι δύναμη πολλών χιλιάδων ανδρών, όπως δέχονται οι τουρκικές πηγές.
 |
| Ο οπλαρχηγός Απανόζ Γιώργη με τα παλληκάρια του |
Ο Κεμάλ, για λόγους σκοπιμότητας, ανεβάζει τον αριθμό τους σε 30.000 άνδρες. Η αλήθεια είναι διαφορετική και πρέπει να ταυτίζεται με την άποψη της “εν Κωνσταντινουπόλει επιτροπής Ποντίων”, η οποία σε υπόμνημά της προς τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδος Δ. Γούναρη έγραφε τας εξής:
“Οι Πόντιοι Έλληνες διαθέτουσιν εις την περιφέρειαν Αμισού περί τας 4-5 χιλιάδες μαχίμων ανδρών, ων οι πλείστοι κατέφυγον ως αντάρται εις τα βουνά. Επίσης, δε και εις τα χωρία της Σάντας υπάρχουσι 2-3 χιλιάδες ανδρείων επαναστατών Ελλήνων κατά της τυραννίας του Μουσταφά Κεμάλ...”.
Οπωσδήποτε όμως από τις εκθέσεις των οπλαρχηγών και τις πληροφορίες των Μητροπολιτών του Πόντου, συνάγεται ότι ο αριθμός των μάχιμων ανταρτών έφτανε και υπερέβαινε τις 15-20.000.
Από την άλλη μεριά, οι τουρκικές δυνάμεις πολλές φορές ξεπερνούσαν τη δύναμη μιας ή και περισσότερων μεραρχιών, όπως αποδεικνύεται από έγγραφο της 22-8-1919 του ίδιου του Κεμάλ, ο οποίος είχε διατάξει δύο ολόκληρες στρατιές, την 3η, με έδρα τη Σεβάστεια, και τη 15η, με έδρα της το Ερζερούμ, “να διαλύσουν τις ποντιακές ομάδες”.
Πολυήμερες και πολύνεκρες μάχες με τους ατάκτους (τσετέδες του Κεμάλ), αλλά και με τον τακτικό τουρκικό στρατό σε τακτικό πεδίο ήταν η απασχόληση των ελληνικών ανταρτικών σωμάτων.
Ο πόλεμος των ανταρτικών σωμάτων του Πόντου δημιούργησε μια εποποιία χωρίς προηγούμενο στην ιστορία μας. Ήταν πόλεμος μέχρις εσχάτων, γιατί οι πολεμιστές Πόντιοι αγωνίζονταν για τις οικογένειές τους, την τιμή τους, την ελευθερία τους, για τους βωμούς και τις εστίες τους.
Οι μαυροφορεμένοι άντρες, με τις χιαστί ζώνες τους που ήταν φορτωμένες με σφαίρες, κολλημένοι πάνω στα βράχια των κακοτράχαλων βουνών του Πόντου, πολεμούσαν και προσεύχονταν, πολεμούσαν κι έκλαιγαν με τις οικογένειες τους, για τις οικογένειές τους. Πλάι τους, τραγικές και ηρωικές μορφές, τα γυναικόπαιδα, με επικεφαλείς τους ιερείς, που όλοι μαζί προσεύχονταν για τη νίκη των όπλων των δικών τους.
Έτσι, ο Κεμάλ αναγκάστηκε να στέλνει τακτικό στρατό για να αντιμετωπίσει τις ανταρτικές δυνάμεις που απλώνονταν από τα βουνά της Αμισού μέχρι το Τοκάτ, με τους αρχηγούς και υπαρχηγούς τους. Οι περιοχές Νεπιόν Νταγ, Ταφσάγ Νταγ, Τσοπού Τερεσί, Ταγλί Τερεσί και Τοπ Τσαμ Νταγ είναι οι περιοχές που έδρασε και δοξάστηκε για την ορμή και την παλικαριά του ο γενικός αρχηγός, ο στρατάρχης των βουνών Αναστάσιος Παπαδόπουλος, γνωστός με το όνομα Γκοτζά Αναστάς.
Αχιλλέας Στ. Ανθεμίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου