4. Ιστορικά ντοκουμέντα σχετικά με τον ελληνισμό του Πόντου και τους αγώνες
για την ίδρυση ανεξάρτητης Δημοκρατίας.
Τα ιστορικά ντοκουμέντα που συγκεντρώθηκαν (και παρουσιάζονται σε συντομία) με στόχο την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους στον Πόντο, δείχνουν την οξύνοια, τη διορατικότητα, τη διπλωματική ικανότητα και το εύρος της εκτίμησης προς την προσωπικότητα του μεγάλου Κωνσταντινίδη. Και αυτά είναι:
1. Σύγκληση, στα 1918, του πρώτου πατριωτικού εθνικού απελευθερωτικού συνεδρίου από 22 Ιανουαρίου 1918 - 4 Φεβρουάριου 1918.
2. Υπόμνημα των αντιπροσώπων του Πόντου, του Φεβρουαριου 1919, με αίτημα την ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση.
3. Υπόμνημα της κεντρικής ενώσεως Ποντίων του Αικατερινοτάρ, της 26-2-1919.
4. Υπόμνημα του εθνικού κομιτάτου των Ποντίων της Αθήνας.
5. Υπόμνημα του πνευματικού ηγέτη των Ποντίων, Μητροπολίτη Χρύσανθου, της 2-5-1919.
6. Επιστολή του Μουφτή Τραπεζούντας, Χατζή Μεχμέτ, προς το Μητροπολίτη Τραπεζούντας, Χρύσανθο.
7. Επιστολή (στην ελληνική γλώσσα) του Τούρκου στρατηγού Βεχίπ πασά της Γ. στρατιάς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο με ημερομηνία 3-1-1918.
8. Απαντητική επιστολή του Μητροπολίτη Χρύσανθου προς το διοικητή της Γ' τουρκικής στρατιάς Βεχίπ πασά.
9. Επιστολή του Τούρκου στρατηγού Κιαζίμ πασά προς τους κατοίκους της Τραπεζούντας, δια του Μητροπολίτη Χρύσανθο.
10. Τηλεγράφημα του Ρώσου αντιστράτηγου μεγάλου Δούκα Νικολάου Νικο-λάγεβιτς προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο.
11. Επιστολή του Γάλλου συνταγματάργη του γαλλικού στρατού Σαρτικιέ προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο, για τη συγκρότηση στον Πόντο ελληνικής στρατιωτικής μεραρχίας με την έγκριση και των Άγγλων και Αμερικανών.
12. Υπόμνημα συμπληρωματικό της αντιπροσωπείας των Ποντίων προς τη διάσκεψη ειρήνης, στο Παρίσι, με ημερομηνία 11 Φεβρουάριου 1919.
13. Υπόμνημα του προέδρου του διεθνούς συνεδρίου Κ. Γ. Κωνσταντινίδη και του προέδρου του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, Σωκράτη Οικονόμου, με ημερομηνία 14 Μαΐου 1919.
14. Δραματική έκκληση προς το συνέδριο της ειρήνης στο Παρίσι από τους εκπροσώπους του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, με το οποίο ζητούν “έλεος”, για τις διώξεις των Ελλήνων του Πόντου.
15. Διάβημα αγωνίας του συνταγματάρχου Καθενιώτη και άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης, που γνωστοποιείται στον Καθενιώτη από τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος Πολίτη, στις 12-2-1919.
16. Το υπ’ αριθμόν 876 τηλεγράφημα από την Τυφλίδα προς τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, για την ίδρυση ποντοαρμενικής Δημοκρατίας.
17. Από την πρωτεύουσα της Αρμενίας Εριβάν, ο πρωθυπουργός της αρμενικής κυβέρνησης Χατισιάν στέλνει εμπιστευτικό έγγραφο, για την είσοδο του ελληνικού Πόντου στη σύνθεση της αρμενικής Δημοκρατίας ως μέλους μιας ομόσπονδης μονάδας.
18. Επιστολή Χατισιάν, πρωθυπουργού της Αρμενίας, προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο, για την αποδοχή του Πόντου, ως ομόσπονδο μέλος της αρμενικής Δημοκρατίας.
19. Γνωστοποίηση από τον Χρύσανθο προς τον Βενιζέλο της απόφασης της αρμενικής κυβέρνησης.
20. Δραματική έκκληση, από την Τυφλίδα, των Αρμενίων και Ποντίων προς το Βενιζέλο, για την αποστολή εφοδίων από την Ελλάδα.
21. Από την Τυφλίδα στέλνεται προς τον Βενιζέλο έγγραφο, για την αποστολή επ’ αμοιβή, οπλισμού (το αίτημα έμεινε χωρίς απάντηση).
22. Ρηματική διακοίνωση του συνταγματάρχη Καθενιώτη, που γνωστοποιεί την οριστική συγκρότηση της ποντοαρμενικής συνομοσπονδίας..
23. Υπογραφή, στην Τυφλίδα, στις 12/25 Ιανουαρίου 1920, συμφωνίας για κοινές στρατιωτικές ενέργειες.
24. Υπόμνημα της 10ης Μαρτίου προς τη διάσκεψη της ειρήνης, του προέδρου της επιτροπής των Ποντίων Κ. Γ. Κωνσταντινίδη, που ζητάει για τον Πόντο ένα καθεστώς όμοιο με εκείνο του “Λιβάνου”, με ημερομηνία 20 Απριλίου 1920.
25. Υπόμνημα της επιτροπής των Ποντίων που υπογράφεται από τους Μητροπολίτη Χρύσανθο, τον πρόεδρο του συνεδρίου, Κ. Γ. Κωνσταντινίδη, και τον πρόεδρο του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, Σωκράτη Οικονόμου, που ζητούν την αυτονομία του Πόντου με διορισμό γενικού διοικητή από την κοινωνία των εθνών.
26. Τελευταίο υπόμνημα της 1ης Ιουνίου 1920 με δραματικό περιεχόμενο, εκ μέρους των Κ. Κωνσταντινίδη και Σωκράτη Οικονόμου.
5. Πόντιοι εθελοντές από την Ελλάδα, για τον αγώνα ανεξαρτησίας του Πόντου.
Δυσμενές πόρισμα της αμερικανικής αποστολής “Χαρμπορν”.
Πέρα όμως από την πολιτική και διπλωματική δραστηριότητα της ηγεσίας του ποντιακού ελληνισμού, στις κρίσιμες μέρες των διαπραγματεύσεων και παράλληλα με τις διπλωματικές ενέργειες, αποφασίστηκε, σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση, να στρατολογηθούν και οι Πόντιοι της Ελλάδας. Πράγματι, έπειτα από πολλές δυσχέρειες κατορθώθηκε να οργανωθεί στην Αθήνα ένα τάγμα και μια πυροβολαρχία, ενώ στη Θεσσαλονίκη συγκροτήθηκε ένα τάγμα πεζικού.
Στην στρατιωτική αυτή δύναμη, σε κάθε στιγμή ήταν έτοιμοι να προστεθούν και άλλοι δύο χιλιάδες (2.000) οπλίτες Πόντιοι, που υπηρετούσαν στις ελληνικές μεραρχίες των Σερρών και του Αρχιπελάγους.
Οι πιο πάνω στρατιωτικές προετοιμασίες γίνονταν με την προϋπόθεση ότι ο Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που έδειχναν ζωηρό ενδιαφέρον για τους Αρμενίους, θα αναλάμβαναν την “εντολή” για την Αρμενία και τον Πόντο.
Όμως, το πόρισμα της αμερικανικής αποστολής του Χάρμπορντ ως προς την Αρμενία και τον Πόντο ήταν όχι ευνοϊκό για να αναλάβει η Αμερική την εντολή. Έτσι, αποφασίστηκε να βολιδοσκοπηθεί η Αγγλία και για το σκοπό αυτό έγινε το πρώτο διάβημα του Μητροπολίτη Χρύσανθου, που βρισκόταν, τον Ιούλιο του 1919, στο Λονδίνο, στον Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας.
Παρόμοιο διάβημα έγινε και από το συνταγματάρχη Καθενιώτη προς τον πρεσβευτή της Αγγλίας στην Αθήνα, με γνώση και εντολή του πρωθυπουργού της Ελλάδος Βενιζέλου.
Μετά την άρνηση των μεγάλων δυνάμεων να αναλάβουν τη σχετική εντολή στην “Αρμενία” και τον “Πόντο”, η ηγεσία των Ποντίων έκρινε τότε σκόπιμο να γίνει μια απευθείας προσέγγιση με τους Τούρκους, με βάση πάντοτε το δικαίωμα της τοπικής αυτοδιοίκησης στον Πόντο. Για το σκοπό αυτό έγιναν στην Κωνσταντινούπολη σχετικές βολιδοσκοπήσεις, που όμως κατέληξαν χωρίς επιτυχία.
Αχιλλέας Στ. Ανθεμίδης
για την ίδρυση ανεξάρτητης Δημοκρατίας.
Τα ιστορικά ντοκουμέντα που συγκεντρώθηκαν (και παρουσιάζονται σε συντομία) με στόχο την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους στον Πόντο, δείχνουν την οξύνοια, τη διορατικότητα, τη διπλωματική ικανότητα και το εύρος της εκτίμησης προς την προσωπικότητα του μεγάλου Κωνσταντινίδη. Και αυτά είναι:
 |
| Χάρτης του ανατολικού μέρους της μαύρης Θάλασσας. με λευκό απεικονίζονται οι περιοχές που θα ανήκουν στην Δημοκρατία του Πόντου |
2. Υπόμνημα των αντιπροσώπων του Πόντου, του Φεβρουαριου 1919, με αίτημα την ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση.
3. Υπόμνημα της κεντρικής ενώσεως Ποντίων του Αικατερινοτάρ, της 26-2-1919.
4. Υπόμνημα του εθνικού κομιτάτου των Ποντίων της Αθήνας.
5. Υπόμνημα του πνευματικού ηγέτη των Ποντίων, Μητροπολίτη Χρύσανθου, της 2-5-1919.
6. Επιστολή του Μουφτή Τραπεζούντας, Χατζή Μεχμέτ, προς το Μητροπολίτη Τραπεζούντας, Χρύσανθο.
7. Επιστολή (στην ελληνική γλώσσα) του Τούρκου στρατηγού Βεχίπ πασά της Γ. στρατιάς της οθωμανικής αυτοκρατορίας, προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο με ημερομηνία 3-1-1918.
8. Απαντητική επιστολή του Μητροπολίτη Χρύσανθου προς το διοικητή της Γ' τουρκικής στρατιάς Βεχίπ πασά.
9. Επιστολή του Τούρκου στρατηγού Κιαζίμ πασά προς τους κατοίκους της Τραπεζούντας, δια του Μητροπολίτη Χρύσανθο.
10. Τηλεγράφημα του Ρώσου αντιστράτηγου μεγάλου Δούκα Νικολάου Νικο-λάγεβιτς προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο.
11. Επιστολή του Γάλλου συνταγματάργη του γαλλικού στρατού Σαρτικιέ προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο, για τη συγκρότηση στον Πόντο ελληνικής στρατιωτικής μεραρχίας με την έγκριση και των Άγγλων και Αμερικανών.
12. Υπόμνημα συμπληρωματικό της αντιπροσωπείας των Ποντίων προς τη διάσκεψη ειρήνης, στο Παρίσι, με ημερομηνία 11 Φεβρουάριου 1919.
13. Υπόμνημα του προέδρου του διεθνούς συνεδρίου Κ. Γ. Κωνσταντινίδη και του προέδρου του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, Σωκράτη Οικονόμου, με ημερομηνία 14 Μαΐου 1919.
14. Δραματική έκκληση προς το συνέδριο της ειρήνης στο Παρίσι από τους εκπροσώπους του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, με το οποίο ζητούν “έλεος”, για τις διώξεις των Ελλήνων του Πόντου.
15. Διάβημα αγωνίας του συνταγματάρχου Καθενιώτη και άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης, που γνωστοποιείται στον Καθενιώτη από τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδος Πολίτη, στις 12-2-1919.
16. Το υπ’ αριθμόν 876 τηλεγράφημα από την Τυφλίδα προς τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο, για την ίδρυση ποντοαρμενικής Δημοκρατίας.
17. Από την πρωτεύουσα της Αρμενίας Εριβάν, ο πρωθυπουργός της αρμενικής κυβέρνησης Χατισιάν στέλνει εμπιστευτικό έγγραφο, για την είσοδο του ελληνικού Πόντου στη σύνθεση της αρμενικής Δημοκρατίας ως μέλους μιας ομόσπονδης μονάδας.
 |
| Αλέξανδρος Χατισιάν |
18. Επιστολή Χατισιάν, πρωθυπουργού της Αρμενίας, προς το Μητροπολίτη Χρύσανθο, για την αποδοχή του Πόντου, ως ομόσπονδο μέλος της αρμενικής Δημοκρατίας.
19. Γνωστοποίηση από τον Χρύσανθο προς τον Βενιζέλο της απόφασης της αρμενικής κυβέρνησης.
20. Δραματική έκκληση, από την Τυφλίδα, των Αρμενίων και Ποντίων προς το Βενιζέλο, για την αποστολή εφοδίων από την Ελλάδα.
21. Από την Τυφλίδα στέλνεται προς τον Βενιζέλο έγγραφο, για την αποστολή επ’ αμοιβή, οπλισμού (το αίτημα έμεινε χωρίς απάντηση).
22. Ρηματική διακοίνωση του συνταγματάρχη Καθενιώτη, που γνωστοποιεί την οριστική συγκρότηση της ποντοαρμενικής συνομοσπονδίας..
23. Υπογραφή, στην Τυφλίδα, στις 12/25 Ιανουαρίου 1920, συμφωνίας για κοινές στρατιωτικές ενέργειες.
24. Υπόμνημα της 10ης Μαρτίου προς τη διάσκεψη της ειρήνης, του προέδρου της επιτροπής των Ποντίων Κ. Γ. Κωνσταντινίδη, που ζητάει για τον Πόντο ένα καθεστώς όμοιο με εκείνο του “Λιβάνου”, με ημερομηνία 20 Απριλίου 1920.
25. Υπόμνημα της επιτροπής των Ποντίων που υπογράφεται από τους Μητροπολίτη Χρύσανθο, τον πρόεδρο του συνεδρίου, Κ. Γ. Κωνσταντινίδη, και τον πρόεδρο του εθνικού συμβουλίου των Ποντίων στο Παρίσι, Σωκράτη Οικονόμου, που ζητούν την αυτονομία του Πόντου με διορισμό γενικού διοικητή από την κοινωνία των εθνών.
26. Τελευταίο υπόμνημα της 1ης Ιουνίου 1920 με δραματικό περιεχόμενο, εκ μέρους των Κ. Κωνσταντινίδη και Σωκράτη Οικονόμου.
 |
| Δημ. Καθενιώτης |
5. Πόντιοι εθελοντές από την Ελλάδα, για τον αγώνα ανεξαρτησίας του Πόντου.
Δυσμενές πόρισμα της αμερικανικής αποστολής “Χαρμπορν”.
Πέρα όμως από την πολιτική και διπλωματική δραστηριότητα της ηγεσίας του ποντιακού ελληνισμού, στις κρίσιμες μέρες των διαπραγματεύσεων και παράλληλα με τις διπλωματικές ενέργειες, αποφασίστηκε, σε συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση, να στρατολογηθούν και οι Πόντιοι της Ελλάδας. Πράγματι, έπειτα από πολλές δυσχέρειες κατορθώθηκε να οργανωθεί στην Αθήνα ένα τάγμα και μια πυροβολαρχία, ενώ στη Θεσσαλονίκη συγκροτήθηκε ένα τάγμα πεζικού.
Στην στρατιωτική αυτή δύναμη, σε κάθε στιγμή ήταν έτοιμοι να προστεθούν και άλλοι δύο χιλιάδες (2.000) οπλίτες Πόντιοι, που υπηρετούσαν στις ελληνικές μεραρχίες των Σερρών και του Αρχιπελάγους.
Οι πιο πάνω στρατιωτικές προετοιμασίες γίνονταν με την προϋπόθεση ότι ο Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που έδειχναν ζωηρό ενδιαφέρον για τους Αρμενίους, θα αναλάμβαναν την “εντολή” για την Αρμενία και τον Πόντο.
Όμως, το πόρισμα της αμερικανικής αποστολής του Χάρμπορντ ως προς την Αρμενία και τον Πόντο ήταν όχι ευνοϊκό για να αναλάβει η Αμερική την εντολή. Έτσι, αποφασίστηκε να βολιδοσκοπηθεί η Αγγλία και για το σκοπό αυτό έγινε το πρώτο διάβημα του Μητροπολίτη Χρύσανθου, που βρισκόταν, τον Ιούλιο του 1919, στο Λονδίνο, στον Υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας.
Παρόμοιο διάβημα έγινε και από το συνταγματάρχη Καθενιώτη προς τον πρεσβευτή της Αγγλίας στην Αθήνα, με γνώση και εντολή του πρωθυπουργού της Ελλάδος Βενιζέλου.
Μετά την άρνηση των μεγάλων δυνάμεων να αναλάβουν τη σχετική εντολή στην “Αρμενία” και τον “Πόντο”, η ηγεσία των Ποντίων έκρινε τότε σκόπιμο να γίνει μια απευθείας προσέγγιση με τους Τούρκους, με βάση πάντοτε το δικαίωμα της τοπικής αυτοδιοίκησης στον Πόντο. Για το σκοπό αυτό έγιναν στην Κωνσταντινούπολη σχετικές βολιδοσκοπήσεις, που όμως κατέληξαν χωρίς επιτυχία.
Αχιλλέας Στ. Ανθεμίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου