".....Ο Ιωάννης (Δ') μετά τη συμφιλίωσή του με τον αδελφό του Αλέξανδρο, τον προσέλαβε ως συμβασιλέα, αλλά ο Αλέξανδρος δεν επέζησε, κι έτσι ο Ιωάννης Δ') μη έχοντας αρσενικό παιδί, ονόμασε διάδοχο το γιο του συμβασιλέα του Αλέξανδρου, τον Αλέξιο (Ε')".
Κ. ΒΑΡΖΟΣ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ, σελ. 234
Συμβαίνει πολλές φορές μέσα σε μια χρονιά να μη συμβεί τίποτα το εξαιρετικό, είτε χαρούμενο είτε δυσάρεστο. Κι άλλοτε πάλι συγκεντρώνονται τόσα πολλά γεγονότα μαζί, που δε ξέρει κανείς με ποιο να καταπιαστεί, όπως εκείνη τη χρονιά του 1458. Με την είσοδό της ο συμβασιλιάς Αλέξανδρος έπεσε άρρωστος. Μέρα τη μέρα αδυνάτιζε κι έχανε τις δυνάμεις του....
Η έγνοια του για τον τετράχρονο Αλέξιο και την όμορφη γυναίκα του, τη Μαρία Γατελούζαινα, τον τυρρανούσε.
-Ιωάννη, είπε, μια μέρα, που με πολύ κόπο είχε σηκωθεί από το κρεβάτι του. Σου εμπιστεύομαι και τον Αλέξιο και τη γυναίκα μου.
Ο Ιωάννης έβλεπε μέρα τη μέρα την καταβολή του αδερφού του Αλέξανδρου, αυτού του τόσου δραστήριου και πολυμήχανου. Μπορεί παλιά, πολλά να τους χώρισαν και να έφθασαν τα πράγματα σε κρίσιμο σημείο!
Έτσι, που ο ίδιος από τη Γεωργία να ετοιμάζει στρατό για να πάρει το θρόνο από τον πατέρα τους, κι ο Αλέξανδρος, ταυτόχρονα, να συγκεντρώνει στόλο στη Λέσβο - Οίκος Γκατελλούζη - εκείνη για τον ίδιο λόγο.
Όμως αργότερα, που ο ίδιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, τούτα τα πάθη καταλάγιασαν, κι από το 1453 τον είχε δίπλα του σαν συμβασιλέα. Σ' αυτόν τον αδερφό έβρισκε πολλά κοινά με τον εαυτό του. Στις δύσκολες ώρες που περνούσαν, με την επεκτατική μανία του Μωάμεθ, η απώλεια του Αλέξανδρου θα ήταν μεγάλο χτύπημα γι' αυτόν, για την αυτοκρατορία.
Έκρυψε τις σκέψεις και την ανησυχία του, για την συνεχώς επιδεινούμενη κατάστασή του και του απάντησε:
-Αλέξανδρε, ησύχασε. Έχεις γερή κράση. Όλα θα πάνε καλά, και πριν εκείνος του απαντήσει, συμπλήρωσε:
Η πρώτη μου κόρη είναι παντρεμένη με τον δούκα του Αρχιπελάγους, Κρίσπο. Δεν μου μένει, παρά η Θεοδώρα, που οι δύσκολες μέρες που περνάει η Αυτοκρατορία, με αναγκάζουν να την παραχωρήσω στον γενναίο Χασάν. Έχω, λοιπόν, αποφασίσει να' ναι διάδοχός μου, ο γιος σου Αλέξιος. Σε τρεις μέρες είναι Κυριακή, οπότε θα γίνει πανηγυρικά η ανακήρυξή του.
-Ιωάννη, σ' ευχαριστώ, είπε, με βραχνή από τη συγκίνηση φωνή ο Αλέξανδρος, μα το ίδιο συγκινημένος κι ο Ιωάννης, βιάστηκε ν' απομακρυνθεί από κοντά του, βαθιά πικραμένος.
Ο Αλέξανδρος πριν εγκαταλείψει οριστικά τη ζωή, χάρηκε την ανακήρυξη του τετράχρονου Αλέξιου, σε διάδοχο του Στέμματος!
Τα πράγματα όλο και δυσκόλευαν για την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, που εξακολουθούσε να' ναι "φόρου υποτελής" στον Κατακτητή.
Ο Αυτοκράτορας Ιωάννης συνέχιζε ακούραστος τις διπλωματικές του δραστηριότητες με τους γύρω του ηγεμόνες και με τους Δυτικούς. 0 γάμος της Θεοδώρας με τον Γιουσούν Χασάν, τον αρχηγό των Ασπροπροβάτων είχε οριστικά αποφασιστεί. Ήταν ένα συνοικέσιο πολιτικής σκοπιμότητας όπως τόσα άλλα με αυτοκρατορικές πριγκίπισσες, προηγούμενα. "Ο Αλέξιος Δ', ο Μεγάλος-Κομνηνός, ενώ ήταν μεγάλος στρατηλάτης, επιζήτησε την ειρήνη σ' όλη την Ανατολή με συμμαχίες κι επιγαμίες με πολλούς ηγεμόνες του εσωτερικού ως το Θιβέτ και τις Ινδίες...".
Η Θεοδώρα με την ασύγκριτη ομορφιά της, είχε φτάσει στα είκοσι χρόνια της. Οι υποκλίσεις, οι επευφημίες και τα λιβανίσματα που τις γίνονταν από άρχοντες Τραπεζούντιους και ξένους, δεν της εξήψαν τη φαντασία. Έμεινε πάντα απλή, με όσους την περιτριγύριζαν. Η μεγάλη της αγάπη στη μάθηση, της απορροφούσε τις περισσότερες ώρες της ημέρας, ύστερα βέβαια, από την επιτέλεση των θρησκευτικών της καθηκόντων.
Η απόφαση του αυτοκράτορα πατέρα της, της είχε γνωστοποιηθεί από τον ίδιον, γνώριζε τις δύσκολες ώρες που περνούσε η χώρα της. Της ήταν γνωστή και η φήμη του Μεγάλου Χασάν. Κι αγαπούσε τον πατέρα της, τον μικρό Αλέξιο, όλους τους γύρω της, την Τραπεζούντα.
Όμως κι η επιτέλεση του καθήκοντος ήταν πάντα για κείνη το κύριο γνώρισμα της προσωπικότητάς της. Δέχτηκε, αλλά μέσα της πονούσε αφάνταστα.....
Μια μέρα πριν την ειδική τελετή του γάμου και την αναχώρηση της, ο πατέρας της την κάλεσε κοντά του. Ήταν κι οι δυο συγκινημένοι.
-Κόρη μου, άρχισε ο αυτοκράτορας, η ώρα του γάμου σου έφτασε. Πολλοί θα ήταν ευτυχείς να σε πάρουν για γυναίκα τους. Η ομορφιά σου, τα χαρίσματά σου, η μόρφωσή σου, είναι γνωστά σ' Ανατολή και Δύση.
Ο Χασάν, από χρόνια επιθυμεί να σε κάνει γυναίκα του. Έχει μεγάλο όνομα σ' όλη την Ανατολία. Είναι ο μόνος που έχει βάλει σ' αμηχανία μεγάλη, κι ανησυχία τον Μωάμεθ. Γιατί, μονάχα ο Χασάν είναι ικανός ν' αναχαιτίσει την επέκτασή του σε τούτα τα μέρη.
Η Θεοδώρα καθισμένη δίπλα του στη βεράντα του παλατιού, τον παρακολουθούσε με προσοχή και τα ωραία της μάτια ήταν βουρκωμένα. Ο Καλοϊωάννης, με δυσκολία συγκροτούσε τη συγκίνησή του. Με το ένα του χέρι αγκάλιασε τους ώμους της και προσπάθησε να συνεχίσει:
-Όμως, να 'σαι σίγουρη, πως αν ήταν μόνο ένας σπουδαίος πολέμαρχος και κατά τα άλλα ένας αγροίκος, ποτέ μου δεν θα ενέδιδα σ' αυτή την ένωση. Είναι όμως αντάξιός σου. Έχει μεγάλη μόρφωση. Φημίζεται και για μεγάλος διπλωμάτης, όπως και η μητέρα του, η Σάρα Σατούμ. Είναι Σύρα αρχόντισσα και Χριστιανή, πασίγνωστη για τις διπλωματικές της ικανότητες.
Ο Χασάν διατηρεί μεγάλη αυλή, εκεί στο Ντιαρμπεκίρ. Οι Βενετσιάνοι και οι Γενουάτες πρεσβευτές δεν απολείπουν. Σκέψου, πως σαν γαμπρός του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, αναλαμβάνει μεγάλη υποχρέωση απέναντι μου. Να υπερασπιστεί την ελευθερία της χώρας μας με το γενναίο στρατό του και το ασύγκριτο ιππικό του.
Μην ξεχνάς, πως χάρη σε Σένα, η χώρα μας θα σιγουρευτεί, πως θ' αποφύγει την φοβερή μέγκενη του Δυνάστη, θα' ναι ο μεγάλος της υπερασπιστής.
Σου το επαναλαμβάνω, δεν είναι μόνον ένας φημισμένος στρατηγός, μα εξαίρετος πολιτικός και διπλωμάτης. Λαμπρό μέλλον ξανοίγεται μπροστά του. Όλοι μιλούν για τα ψυχικά του χαρίσματα. Μπορεί να είναι σκληρός με τους αντιπάλους του, μα γενναιόδωρος και επιεικής ταυτόχρονα. Στο στράτευμά του, του έχουν απόλυτη αφοσίωση και τον λατρεύουν.
Η Θεοδώρα θα ήθελε να του πει πως, παρ' όλα αυτά - εκεί, θα ήταν μια ξένη. Όμως την πρόφτασε, λέγοντας:
-Δεν θα' σαι μια ξένη εκεί, μην το ξεχνάς, θα συναντήσεις εκεί τη θεία σου τη μικρότερη αδερφή μου. Γνωρίζεις, πως υπήρξε μια από τις συζύγους του πατέρα του Χασάν. Την ίδια, αν κι ο Χασάν είναι γιος της αρχόντισσας Σάρας, την εκτιμάει και τη σέβεται.
Την τιμάει κι αυτή και την Αυλή της, το ίδιο όπως κι όταν ζούσε ο πατέρας του. Μου έστειλε άνθρωπο έμπιστό της και μου μήνυσε πως ο Χασάν είναι ο ευγενικότερος άνθρωπος που γνώρισε. Ησύχασε, λοιπόν. Στη θεία σου θα βρεις μια δεύτερη μητέρα. Στην ακολουθία της δεν είναι Τραπεζούντιοι άρχοντες και αρχόντισσες;
-Ναι, βέβαια, είπε η Θεοδώρα. Μα για τα θρησκευτικά μου καθήκοντα, πρωί, απόγευμα, γιορτές.....
-Κανένα πρόβλημα. Υπάρχει όρος, που σε κατοχυρώνει απόλυτα. Το ίδιο και για τη θεία σου και για όλες τις πριγκίπισσες, που παντρεύονται μ' αλλόφυλους και αλλόθρησκους. Όλα είναι τακτοποιημένα, θα έχεις την πιο πολυάριθμη Αυλή, με τον παιδαγωγό σου, λογίους, κληρικούς, άρχοντες κι αρχόντισσες. Είναι άλλωστε τιμή τους να σε συνοδεύσουν.
Κ. ΒΑΡΖΟΣ: ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ, σελ. 234
Συμβαίνει πολλές φορές μέσα σε μια χρονιά να μη συμβεί τίποτα το εξαιρετικό, είτε χαρούμενο είτε δυσάρεστο. Κι άλλοτε πάλι συγκεντρώνονται τόσα πολλά γεγονότα μαζί, που δε ξέρει κανείς με ποιο να καταπιαστεί, όπως εκείνη τη χρονιά του 1458. Με την είσοδό της ο συμβασιλιάς Αλέξανδρος έπεσε άρρωστος. Μέρα τη μέρα αδυνάτιζε κι έχανε τις δυνάμεις του....
Η έγνοια του για τον τετράχρονο Αλέξιο και την όμορφη γυναίκα του, τη Μαρία Γατελούζαινα, τον τυρρανούσε.
-Ιωάννη, είπε, μια μέρα, που με πολύ κόπο είχε σηκωθεί από το κρεβάτι του. Σου εμπιστεύομαι και τον Αλέξιο και τη γυναίκα μου.
Ο Ιωάννης έβλεπε μέρα τη μέρα την καταβολή του αδερφού του Αλέξανδρου, αυτού του τόσου δραστήριου και πολυμήχανου. Μπορεί παλιά, πολλά να τους χώρισαν και να έφθασαν τα πράγματα σε κρίσιμο σημείο!
Έτσι, που ο ίδιος από τη Γεωργία να ετοιμάζει στρατό για να πάρει το θρόνο από τον πατέρα τους, κι ο Αλέξανδρος, ταυτόχρονα, να συγκεντρώνει στόλο στη Λέσβο - Οίκος Γκατελλούζη - εκείνη για τον ίδιο λόγο.
Όμως αργότερα, που ο ίδιος ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, τούτα τα πάθη καταλάγιασαν, κι από το 1453 τον είχε δίπλα του σαν συμβασιλέα. Σ' αυτόν τον αδερφό έβρισκε πολλά κοινά με τον εαυτό του. Στις δύσκολες ώρες που περνούσαν, με την επεκτατική μανία του Μωάμεθ, η απώλεια του Αλέξανδρου θα ήταν μεγάλο χτύπημα γι' αυτόν, για την αυτοκρατορία.
Έκρυψε τις σκέψεις και την ανησυχία του, για την συνεχώς επιδεινούμενη κατάστασή του και του απάντησε:
-Αλέξανδρε, ησύχασε. Έχεις γερή κράση. Όλα θα πάνε καλά, και πριν εκείνος του απαντήσει, συμπλήρωσε:
Η πρώτη μου κόρη είναι παντρεμένη με τον δούκα του Αρχιπελάγους, Κρίσπο. Δεν μου μένει, παρά η Θεοδώρα, που οι δύσκολες μέρες που περνάει η Αυτοκρατορία, με αναγκάζουν να την παραχωρήσω στον γενναίο Χασάν. Έχω, λοιπόν, αποφασίσει να' ναι διάδοχός μου, ο γιος σου Αλέξιος. Σε τρεις μέρες είναι Κυριακή, οπότε θα γίνει πανηγυρικά η ανακήρυξή του.
-Ιωάννη, σ' ευχαριστώ, είπε, με βραχνή από τη συγκίνηση φωνή ο Αλέξανδρος, μα το ίδιο συγκινημένος κι ο Ιωάννης, βιάστηκε ν' απομακρυνθεί από κοντά του, βαθιά πικραμένος.
Ο Αλέξανδρος πριν εγκαταλείψει οριστικά τη ζωή, χάρηκε την ανακήρυξη του τετράχρονου Αλέξιου, σε διάδοχο του Στέμματος!
Τα πράγματα όλο και δυσκόλευαν για την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, που εξακολουθούσε να' ναι "φόρου υποτελής" στον Κατακτητή.
Ο Αυτοκράτορας Ιωάννης συνέχιζε ακούραστος τις διπλωματικές του δραστηριότητες με τους γύρω του ηγεμόνες και με τους Δυτικούς. 0 γάμος της Θεοδώρας με τον Γιουσούν Χασάν, τον αρχηγό των Ασπροπροβάτων είχε οριστικά αποφασιστεί. Ήταν ένα συνοικέσιο πολιτικής σκοπιμότητας όπως τόσα άλλα με αυτοκρατορικές πριγκίπισσες, προηγούμενα. "Ο Αλέξιος Δ', ο Μεγάλος-Κομνηνός, ενώ ήταν μεγάλος στρατηλάτης, επιζήτησε την ειρήνη σ' όλη την Ανατολή με συμμαχίες κι επιγαμίες με πολλούς ηγεμόνες του εσωτερικού ως το Θιβέτ και τις Ινδίες...".
Η Θεοδώρα με την ασύγκριτη ομορφιά της, είχε φτάσει στα είκοσι χρόνια της. Οι υποκλίσεις, οι επευφημίες και τα λιβανίσματα που τις γίνονταν από άρχοντες Τραπεζούντιους και ξένους, δεν της εξήψαν τη φαντασία. Έμεινε πάντα απλή, με όσους την περιτριγύριζαν. Η μεγάλη της αγάπη στη μάθηση, της απορροφούσε τις περισσότερες ώρες της ημέρας, ύστερα βέβαια, από την επιτέλεση των θρησκευτικών της καθηκόντων.
Η απόφαση του αυτοκράτορα πατέρα της, της είχε γνωστοποιηθεί από τον ίδιον, γνώριζε τις δύσκολες ώρες που περνούσε η χώρα της. Της ήταν γνωστή και η φήμη του Μεγάλου Χασάν. Κι αγαπούσε τον πατέρα της, τον μικρό Αλέξιο, όλους τους γύρω της, την Τραπεζούντα.
Όμως κι η επιτέλεση του καθήκοντος ήταν πάντα για κείνη το κύριο γνώρισμα της προσωπικότητάς της. Δέχτηκε, αλλά μέσα της πονούσε αφάνταστα.....
Μια μέρα πριν την ειδική τελετή του γάμου και την αναχώρηση της, ο πατέρας της την κάλεσε κοντά του. Ήταν κι οι δυο συγκινημένοι.
-Κόρη μου, άρχισε ο αυτοκράτορας, η ώρα του γάμου σου έφτασε. Πολλοί θα ήταν ευτυχείς να σε πάρουν για γυναίκα τους. Η ομορφιά σου, τα χαρίσματά σου, η μόρφωσή σου, είναι γνωστά σ' Ανατολή και Δύση.
Ο Χασάν, από χρόνια επιθυμεί να σε κάνει γυναίκα του. Έχει μεγάλο όνομα σ' όλη την Ανατολία. Είναι ο μόνος που έχει βάλει σ' αμηχανία μεγάλη, κι ανησυχία τον Μωάμεθ. Γιατί, μονάχα ο Χασάν είναι ικανός ν' αναχαιτίσει την επέκτασή του σε τούτα τα μέρη.
Η Θεοδώρα καθισμένη δίπλα του στη βεράντα του παλατιού, τον παρακολουθούσε με προσοχή και τα ωραία της μάτια ήταν βουρκωμένα. Ο Καλοϊωάννης, με δυσκολία συγκροτούσε τη συγκίνησή του. Με το ένα του χέρι αγκάλιασε τους ώμους της και προσπάθησε να συνεχίσει:
-Όμως, να 'σαι σίγουρη, πως αν ήταν μόνο ένας σπουδαίος πολέμαρχος και κατά τα άλλα ένας αγροίκος, ποτέ μου δεν θα ενέδιδα σ' αυτή την ένωση. Είναι όμως αντάξιός σου. Έχει μεγάλη μόρφωση. Φημίζεται και για μεγάλος διπλωμάτης, όπως και η μητέρα του, η Σάρα Σατούμ. Είναι Σύρα αρχόντισσα και Χριστιανή, πασίγνωστη για τις διπλωματικές της ικανότητες.
Ο Χασάν διατηρεί μεγάλη αυλή, εκεί στο Ντιαρμπεκίρ. Οι Βενετσιάνοι και οι Γενουάτες πρεσβευτές δεν απολείπουν. Σκέψου, πως σαν γαμπρός του αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, αναλαμβάνει μεγάλη υποχρέωση απέναντι μου. Να υπερασπιστεί την ελευθερία της χώρας μας με το γενναίο στρατό του και το ασύγκριτο ιππικό του.
Μην ξεχνάς, πως χάρη σε Σένα, η χώρα μας θα σιγουρευτεί, πως θ' αποφύγει την φοβερή μέγκενη του Δυνάστη, θα' ναι ο μεγάλος της υπερασπιστής.
Σου το επαναλαμβάνω, δεν είναι μόνον ένας φημισμένος στρατηγός, μα εξαίρετος πολιτικός και διπλωμάτης. Λαμπρό μέλλον ξανοίγεται μπροστά του. Όλοι μιλούν για τα ψυχικά του χαρίσματα. Μπορεί να είναι σκληρός με τους αντιπάλους του, μα γενναιόδωρος και επιεικής ταυτόχρονα. Στο στράτευμά του, του έχουν απόλυτη αφοσίωση και τον λατρεύουν.
Η Θεοδώρα θα ήθελε να του πει πως, παρ' όλα αυτά - εκεί, θα ήταν μια ξένη. Όμως την πρόφτασε, λέγοντας:
-Δεν θα' σαι μια ξένη εκεί, μην το ξεχνάς, θα συναντήσεις εκεί τη θεία σου τη μικρότερη αδερφή μου. Γνωρίζεις, πως υπήρξε μια από τις συζύγους του πατέρα του Χασάν. Την ίδια, αν κι ο Χασάν είναι γιος της αρχόντισσας Σάρας, την εκτιμάει και τη σέβεται.
Την τιμάει κι αυτή και την Αυλή της, το ίδιο όπως κι όταν ζούσε ο πατέρας του. Μου έστειλε άνθρωπο έμπιστό της και μου μήνυσε πως ο Χασάν είναι ο ευγενικότερος άνθρωπος που γνώρισε. Ησύχασε, λοιπόν. Στη θεία σου θα βρεις μια δεύτερη μητέρα. Στην ακολουθία της δεν είναι Τραπεζούντιοι άρχοντες και αρχόντισσες;
-Ναι, βέβαια, είπε η Θεοδώρα. Μα για τα θρησκευτικά μου καθήκοντα, πρωί, απόγευμα, γιορτές.....
 |
| Άγιος Ευγένιος |
-Κανένα πρόβλημα. Υπάρχει όρος, που σε κατοχυρώνει απόλυτα. Το ίδιο και για τη θεία σου και για όλες τις πριγκίπισσες, που παντρεύονται μ' αλλόφυλους και αλλόθρησκους. Όλα είναι τακτοποιημένα, θα έχεις την πιο πολυάριθμη Αυλή, με τον παιδαγωγό σου, λογίους, κληρικούς, άρχοντες κι αρχόντισσες. Είναι άλλωστε τιμή τους να σε συνοδεύσουν.
-Δεν θα μπορώ πια, είπε με παράπονο η Θεοδώρα, ν' ακούω τους φημισμένους
δασκάλους στην Αγία Σοφία, στον Άγιο Ευγένιο.
Πόσα θ' αφήσω κι άφησε με νοσταλγία και πόνο τη ματιά της να πλανηθεί, από την βεράντα του Παλατιού, στην όμορφη Τραπεζούντα, με τις ξακουστές εκκλησιές, τ' αρχοντικά, τους πύργους. Και περισσότερο, εσένα, πατέρα μου, απόσωσε και τα δάκρυα έτρεχαν από τα μάτια της.
Ο Μεγάλος - Κομνηνός σηκώθηκε. Η πατρική του καρδιά δεν άντεχε άλλο. Την αγκάλιασε, σαν να ήταν για τελευταία φορά που την έβλεπε. (Να είχε κάποιο προαίσθημα πως μόλις θα πρόφταινε να τη καμαρώσει νύφη;). Κι η Θεοδώρα ακουμπώντας τ'όμορφο κεφάλι της στον ώμο του, άφησε τα δάκρυά της να τρέξουν ελεύθερα.
Ο Ιωάννης γρήγορα, βρήκε την ψυχραιμία του, αποσώνοντας μ' αποφασιστική, μα βραχνιασμένη από τη συγκίνηση φωνή:
-Είμαι σίγουρος πως η κόρη μου δεν είναι μονάχα πανέμορφη, μα και γενναία. Κι ύστερα, όλοι θα σ' έχουμε πάντα στην καρδιά μας. Πάνω απ' όλα, όμως είναι η πατρίδα μας. Αυτό ποτέ να μην το ξεχνάς. Καμιά θυσία δεν είναι μεγάλη, σαν πρόκειται για το καλό της και τώρα σ' έχει ανάγκη όσο ποτέ άλλοτε!
Αυγή Β. Παπάκου
"Θεοδώρα- Η Θρυλική Τραπεζούντια Πριγκήπισσα"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου