Οι Σαντέτ’ ’ς σή Σουμελάς το παναΰρ’

'Σ σό παναΰρ’  εχπάσκουσαν, τ’ εφτά χωρία μίαν,

 άπ’ έμπρα πάει ο λυριτσής κι άλλ’ έμπρ’ οι τραβωδάνοι.

 Τέσσερα ώρας ’πέγνανε και με την τραβωδίαν, 

με το γέλος, με την χαράν και με την μασχαρίαν.

Από μακρά, εσύρνανε, εποίν’ναν τονανμάδας, 

οι Καλοέρ’ εγροίκαναν, Σαντέτ’, έρχουν και στέκ’νε. 

Εβόαναν τ’ απόμακρα, ’σείουσαν τα ραχία 

κι ο κόσμον τ’ εκεινέτερον... πάγ’νε ’ς σην... Παναΐαν.

Επέγ’ναν καλοφορεμέν’, με τα αναλαγάδα,

 ζίπκας καινούρα ανέρια, ζουπούνας μεταξένα.

Έμπαινανε ’ς σην Εγκλησάν, έφτηναν ’ς Άοις κερία

 κι ας όλον το τρανύτερον, έμπρα ’ς σην Παναΐαν.

Επεκεί, όνταν έβγαιναν, χαρά ’ς ατόν π’ ευρέθεν!

'Σ σή Εγκλησίας την αυλήν, με τον νηχόν τη λύρας,

 επάτ’νανε κα’ τον χορόν, τη Σάντας τα παιδία,

 άμον χρυσόφτεροι αετέν, άμον ραχί' ζουρκάδα,

 εχόρευαν κι ελάγγευαν, έσκωναν τα κανάτα,

’κι εποίν’ναν τα τσαλούμα ’τουν, για τ’έμορφα τ’ ομμάτα. 

Σέραν  όνταν εχόρευαν τη Σαντάς τα παιδία,

 ετέρ’νανε κι εσάσευαν ας όλα τα χωρία.

Με την χαράν και με το κέιφ, έμπαιναν να χορεύ’νε,

 νεοντάδες, μεσοκαιρίτ’, κορτσόπα και νυφόπα, 

φωταχτέρα, χιλέμορφα, εμάευαν τον κόσμον.

Ατώρα ’ρούξαμε μακρά, μακρά ας σην Πατρίδαν,

 ατώρα ’ρούξαμεμακρά, ατώρα όλα ελλάγαν!

Oι Σανταίοι στο πανηγύρι της Σουμελά

Στο πανηγύρι ξεκινούν, τα εφτά χωριά αντάμα, 

μπροστά πηγαίνει ο λυριτζής, πιο μπρος τραγουδιστάδες. 

Τέσσερεις ώρες πήγαιναν και με «την τραβωδίαν», 

με το γέλιο, με τη χαρά και με πολλά αστεία.

Πυροβολούν από μακριά, ρίχνανε στον αέρα

 κι οι Καλόγηροι τόξεραν, έρχονται οι Σανταίοι.

Βουίζανε τ’ απόμακρα και τα βουνά εσειόταν.

Δικιά τους ήταν όλη η γη! Πάνε στην Παναγία!

 Καλοντυμένοι πήγαιναν, όλοι με τα καλά τους, 

με ζίπκες κατακαίνουργες, ζουπούνες μεταξένιες.

 Εμπαίνανε στην Εκκλησιά, κεριά άναβαν στους Άγιους

 το πιο μεγάλο το κερί, μπροστά στην Παναγία.

Σαν τελείωνε η Εκκλησιά, χαρά σ’ αυτόν που ευρέθη! 

Στης Εκκλησίας την αυλή, με τον σκοπό της λύρας, 

έστηναν ζωηρό χορό, οι νεαροί της Σάντας,

 ωσάν χρυσόφτεροι αετοί, σαν του βουνού ζαρκάδια,

 χόρευαν και πηδούσανε, σήκωναν τα φτερά τους, 

και κάναν τα τσαλίμια τους, για τις ομορφομάτες.

Σέρα όταν χορεύανε, της Σάντας «τα παιδία»,

 τους κοίταζαν και σάστιζαν απ’ όλα «τα χωρία».

Με κέφι και χαρούμενοι, μπαίνανε να χορέψουν,

 νεαροί και μεσήλικες, κορίτσια και νυφάδες,

 χιλιόμορφες, πανέμορφες, μαγεύανε τον κόσμο.

Τώρα μείναμε μακριά, μακριά απ’ την Πατρίδα,

 τώρα μείναμε μακριά, τώρα αλλάξαν όλα.

Πόπη Τσακμακίδου- Κωτίδου
Φιλόλογος-Συγγραφέας