Ποντιακές Παροιμίες

1.Αλλ’ τερούν και σπάν’νε κι άλλ’ τρώγ’νε και σπάν’νε.
Άλλοι κοιτούν και σκάνε και άλλοι τρώνε και σκάνε.

Χαμελέτε σον Γιάμπολην

2.Ντο ’κι εγροικά το κιφάλ, νεγκάζ’ τα ποδάρια.
Όποιος δεν έχει μυαλό, έχει πόδια.

3.Βζημένον φουρνίν, ψωμία ’κι ψεν’.
Σβηστός φούρνος ψωμιά δεν ψήνει.

4.Για τον οκνέαν, πάντα έξεργος εν’.
Για τον τεμπέλη πάντα αργία είναι.

5.Την άσκεμον την νύφεν όσο και να φοριείς ατέν, ξαν άσκεμος θα εν.
Την άσχημη τη νύφη, όσο ωραία κι αν την ντύσεις, πάλι άσχημη θα είναι...

6.Τ’ άγρον το χαπάρ’ αγλήγορα πορπατεί.
Το άσχημο μαντάτο γρήγορα περπατάει.

7.Αλλομίαν αν αντρίζω θ' εγροικώ και κοιματίζω.
Αν ξαναπαντρευτώ, θα ξέρω να προσποιούμαι.

8.Εξεράθες απάν σο ποδάρ.
Κάποιος αδυνάτισε υπερβολικά.

9.Το τραντάφυλλον ποι’ αγαπά, αγαπά και τ’ αχάντα τ’
Το τριαντάφυλλο όποιος αγαπά, αγαπά και τ’ αγκάθια του.

10.Εγώ απιτάζω τον σκύλον κι ο σκύλον απιτάζ’ τ’ ουράδ’ν ατ’.
Εγώ διατάζω το σκύλο κι ο σκύλος την ουρά του.

11.0 αχουλούς ους να νουνίζ, ο παλαλόν κρούει και διαβέν!
Μέχρι να το σκεφτεί ο μυαλομένος, ο τρελός χτυπάει και φεύγει.

12.Εγώ λέγ’ ατον καλόερος είμαι, κι ατός ερωτά με πόσα παιδία έ’εις;
 Εγώ του λέω είμαι καλόγερος, και αυτός με ρωτάει πόσα παιδιά έχεις;

13.Πρώτα χτίσον φουρνίν κι επεκεί εγκλεσίαν.
Πρώτα χτίσε φούρνο κι έπειτα εκκλησία.

14.Εδώκαν πρόσωπον τον Αλήν, και εσκώθεν έχεσεν ’ς σο χαλίν.
 Δώσαν αξία στον Αλή, σηκώθηκε και έχεσε στο χαλί.

15.Το μουλάρ' ντο κι εξέρτς σην ράχαν ατ’ μη καλκεύ’ς.

Το μουλάρι που δε γνωρίζεις, στη ράχη του μην καβαλάς.

16. Τα λυκούδα όταν φογάσαι ντο αραεύ’ς σ’ ορμάν.

Τους λύκους όταν φοβάσαι, τι γυρεύεις στο βουνό;

17. Είναν 'κ' εμόναζαν κι εκείνος έλεεν, τ’ άρματα μ’ πού να κρεμάνω; 

Κάποιον δεν τον φιλοξενούσαν κι εκείνος έλεγε: τα ρούχα μου πού να τα κρεμάσω;

18. Έκλαιγε ο μισοκιακέρης κι ο που 'κ' είχε ετραβώδανε.

Έκλαιγε ο εύπορος κι ο στερούμενος τραγουδούσε.

19. Έμαθεν η γραία αβράκωτος και βρακωμέντζα εντρέπεται.

Έμαθε η γριά ξεβράκωτη και βρακωμένη ντρέπεται.

20.Η κοσσάρα πρώτα ωβάζ  κι επεκεί κακανίζ.

Η κότα πρώτα γεννάει το αβγό και μετά κακαρίζει.

21.Η τυχερέσσα η μάνα, το πρωτικάρ’ν ατ’ς κορίτζ’ εφτάει ατό.

Η τυχερή η μάνα το πρώτο παιδί της κορίτσι το κάνει.

22.Μεγάλο βούκα φα και μεγάλο λόγο μη λες.

Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις.

23.Ήντζαν γίνεται πρόβατον, τρώει ατόν ο λύκον.

Όποιος γίνεται πρόβατο, τον τρώει ο λύκος.

24.Ντο έν’ τη καμελί ορθόν να έν’ κι η γούλα ’θε;

Τι είναι της καμήλας ίσιο για να είναι και ο λαιμός της;

25.Ο Θεόν εδίνεν τα φάβατα σ’ εκείντζ που ’κ’ είχαν δόντα.

Ο Θεός έδινε τα κουκιά σ’ αυτούς που δεν είχαν δόντια.

26.Οι παλαλοί εχόρευαν ’ς σου παλαλού τον γάμον.

Οι παλαβοί χόρευαν στου παλαβού το γάμο.

27.Ο λεϊλέκον το στούδ’ ξαμών κι επεκεί βουκούτ’ ατό.

Ο πελαργός πρώτα μετράει το κόκκαλο μετά το καταπίνει.

28.Όλ’ ’ς σ’ εμέτερα κι εγώ παρέτερα.

Όλοι οι άλλοι στο σπίτι μας κι εγώ κάπου αλλού.

29.Όνταν έμ’νε νύφε, είχα κακέσσαν πεθεράν κι ατώρα που είμαι πεθερά έχω κακέσσαν νύφε.

Όταν ήμουν νύφη είχα κακιά πεθερά, και τώρα που είμαι πεθερά έχω κακιά νύφη.

30.Όνταν ’κι θέλω να φιλώ σε, ερωτώ σε, πού εν’ το μάγ’λο σ’.

Όταν δε θέλω να σε φιλήσω σε ρωτώ πού είναι το μάγουλό σου.

31.Όπ’ έχ’ πολλά πιπέρ’, ’ς ση σουρβά πα βάλ’.

Όποιος έχει πολύ πιπέρι και στη σούπα βάζει.

32.Οσπιτανόν ο ποπάς ευλοΐαν 'κ' έχ’.

Ο παπάς στο δικό του σπίτι δεν έχει ευλογία.

33.Ο πατέρας εχάρτζεν το παιδίν ατ’ έναν αμπελώναν και το παιδίν εγούεψεν ας σον κύρ’ν ατ’ έναν βοτρύδ'.

Πατέρας χάρισε στο παιδί του αμπέλι και το παιδί δεν του έδωσε ένα τσαμπί.

33.Όποιος φτύζ’ καρσού ’ ς σον αέραν, τα γένα 'τ' φτύζ’

Όποιος φτύνει κόντρα στον αέρα, τα γένια του φτάνει.

34.Ο πεντικόν εκατούρεσεν ’ς σην θάλασσαν κι εποίκεν μερτικόν. 

Κατούρησε στη θάλασσα ο ποντικός και απέκτησε μερίδιο.

Ο Μύλος τη Πιστόφ

35.Οπέρ’ς εκάεν κι οφέτος εμύριξεν.

Πέρυσι κάηκε, εφέτος μύρισε.

36.Ούμπαν κοτσοί κι ούμπαν στραβοί ’ς σον Αεν Παντελέημον.

Κουτσοί στραβοί στον Αγιο Παντελεήμονα.

37.Ους να ευρίκομε τον αλογάν καλκεύομε τον γαϊδουράν.

Μέχρι να βρούμε τον αλογά καβαλάμε το γαϊδουρά.

38.Παρακεσάκα που κουίζ’ ο πετεινόν, κόφ’νε τη γούλαν ατ’.

Πετεινός που φωνάζει λάθος, του κόβουν το λαιμό.

39.Πε με τον σύντροφο σ’ κι ας λέγω σε ντο είσαι.

Πες μου το φίλο σου να σου πω τι είσαι.

40. ’Πη καίγεται ’ς σο γάλαν φυσά και ’ς σο ξύγαλαν.

Όποιος καεί στο γάλα, φυσά και το γιαούρτι.

41.Πολλά ψηλά πη τερεί, χαμελά ρούζ’.

Όποιος κοιτάει ψηλά, πέφτει χαμηλά.

42.Ποπά παιδίν δαβόλου εγγόνιν.

Παπά παιδί, διαόλου εγγόνι.

43.Που ’κι θέλ’ να ζυμών’, εφτά ημέρας κοσκινίζ’.

Όποιος δε θέλει να ζυμώσει, εφτά μέρες κοσκινίζει.

44.Ση νεγάμ’σσας τραμ και τρουμ και ’ς ση νεγάμ χαπάρ’ 'κ' έχ’νε.

Στης νύφης παίζουν όργανα και στου γαμπρού χαμπάρι.

45.Σίτα θ’ εποίναμε ωτίν, εχάσαμε και το μυτίν.

Εκεί που θα παίρναμε αφτί, χάσαμε και τη μύτη.

46.’Σ σ’ ετεψίζ’ τον πρόσωπον εκατούρ’ναν κι εκείνος έλεεν, βρέχ’.

Του κατουρούσαν στο πρόσωπο κι εκείνος έλεγε βρέχει.

47.Τα κάτας εξενίτεψαν κι οι πεντικοί χορεύ’νε.

Οι γάτες ξενητεύτηκαν κι οι ποντικοί χορεύουν.

48.Τα λάχανα ελέπ’ και την φράχτην 'κ' ελέπ’.

Τα λάχανα τα βλέπει, το φράχτη δεν τον βλέπει.

49.Τάξον τον παλαλόν ας χαίρεται.

Τάξε στον τρελό και αφησέ τον να χαίρεται.

50.Τ’ αχούλ’ να επουλίγουτον οι ξαντοί πα αγόραζαν.

Αν πουλιόταν το μυαλό και οι χαζοί θα αγόραζαν.

51.Τ’ εξ’ το μήλον κόκκινον και τ’ απέσ’ βρούχνας γομάτον.

Απ’ έξω το μήλο κόκκινο και μέσα γεμάτο μούχλα.

52.Τέρ’ την ούγιαν κι έπαρ’ το πανίν, τέρ’ την μάναν κι έπαρ’ το κορίτζιν.

 Δες την ούγια και αγόρασε το ύφασμα, δες τη μάνα και πάρε το κορίτσι.

53. Τη φοβετζέα η μάνα καμίαν ’κ’ έκλαψεν.

Του φοβιτσιάρη η μάνα ποτέ δεν έκλαψε.

54.Το γλυκίν η γλώσσα εβγάλ’ τ’ οφίδ’ ας σο τρυπίν.

Η γλυκιά γλώσσα βγάζει απ’ την τρύπα το φίδι.

55.Το καρφίν ποίος πονεί, χάν’ και το πέταλον.

Όποιος τσιγκουνεύεται το καρφί, χάνει και το πέταλο.