Εκτός από τους ποιητές υπήρχαν και πολλοί στιχοπλόκοι και μάλιστα γυναίκες. Μη παραξενεύεστε , όλοι οι άντρες ήσαν στην ξενιτιά, εκεί η κατάστασή τους απ' όλες τις απόψεις ήταν καλύτερη ,οι γυναίκες όμως ήσαν καταδικασμένες να υποφέρουν να κάνουν όλες τις δουλειές του σπιτιού και όχι μόνο αυτές, αλλά και άλλες, που αλλού τις έκαναν οι άντρες: ξύλα, θέρος, κήπος. Πόσες δεν έχτιζαν το χαλασμένο τοίχο του στάβλου στο παρχάρι; πόσες δεν έκαναν πεζοπορία 10—11 ωρών για να ψωνίσουν, και να μεταφέρουν τα ψώνια στην πλάτη;
Έτσι ξεσπούσαν στο τραγούδι, στη δημιουργία τραγουδιών. Σ’ όλα τα χωριά βρίσκονταν γυναίκες που τραγουδούσαν τον πόνο τους, που ήταν πόνος και όλων των άλλων. Για το λόγο αυτό όλα τα τραγούδια ήσαν παθητικά και ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Ελάχιστα δε ήσαν τα τραγούδια που δεν αναφέρονται στον έρωτα και στην ξενιτιά, όπως το παρακάτω:
«Και τ’ εμά τα τραβωδίας και τ’ εμά τα νηχούς - ι
χωρίζνε μονοστέφανα, κοιμίζνε 'μοναχούς - ι».
Για το σκοπό των τραγουδιών δεν πολυσκοτίζονταν οι συνθέτες τους στιχοπλόκοι αφού όλοι οι στίχοι ήσαν δεκαπεντασύλλαβοι, σύμφωνα με το σκοπό των προηγουμένων τραγουδιών, τραγουδούσαν κι αυτά.
Δεν ξέρω αν κανένας από τους αυτοσχέδιους αυτούς στιχοπλόκους, ή λαϊκούς ποιητές, ή τραβωδιάνους ήταν και συνθέτης καινούργιας μελωδίας ή νέου σκοπού. Εννοείται ότι ο λαός τροποποιούσε πολλά από τα δίστιχα και έτσι είχαν δυο ή και περισσότερες εκδόσεις, όπως το παρακάτω:
Αδά σον κατακέφαλον λιθάριν εκυλίεν
και το κορτσόπον ντ’ αγαπώ σην γούλα 'μ ετυλίεν
ή έναν έμορφον κορτσόπον σην γούλα 'μ ετυλίεν
ή κι ας σ' έμορφα τα τσαμόπα 'σ τ’ έναν επτυλίεν.
Και όπως γράφει ο Ξ. Ξενίτας: Κάθε τραγούδι ανάλογα με την αξία και την εντύπωση που θα έκανε, μπορούσε να μεταλαμπαδευτεί, να μεταδοθεί και να επικρατήσει και σε άλλα χωριά. Αυτός είναι ο φυσικός δρόμος που με αυτοματισμό ακολουθείται στο είδος αυτό των λαϊκών δημιουργιών.
Η προοπτική του χρόνου, που χρειάζεται έως ότου μία μελωδία ξεράσει από το χωνευτήρι τής λαϊκής αισθητικής, σβήνει το όνομα του δημιουργού της, που μπορεί να είναι ένας αγωνιστής ύστερα από μάχη, ή ένας τραγουδιστής σ' ένα πανηγύρι, ή ένας αποτυχημένος ερωτευμένος.
Στάθης Αθανασιάδης (Γεροστάθης)
Εκπαιδευτικός
 |
| Σαντα |
Έτσι ξεσπούσαν στο τραγούδι, στη δημιουργία τραγουδιών. Σ’ όλα τα χωριά βρίσκονταν γυναίκες που τραγουδούσαν τον πόνο τους, που ήταν πόνος και όλων των άλλων. Για το λόγο αυτό όλα τα τραγούδια ήσαν παθητικά και ανεξάρτητα το ένα από το άλλο. Ελάχιστα δε ήσαν τα τραγούδια που δεν αναφέρονται στον έρωτα και στην ξενιτιά, όπως το παρακάτω:
«Και τ’ εμά τα τραβωδίας και τ’ εμά τα νηχούς - ι
χωρίζνε μονοστέφανα, κοιμίζνε 'μοναχούς - ι».
Για το σκοπό των τραγουδιών δεν πολυσκοτίζονταν οι συνθέτες τους στιχοπλόκοι αφού όλοι οι στίχοι ήσαν δεκαπεντασύλλαβοι, σύμφωνα με το σκοπό των προηγουμένων τραγουδιών, τραγουδούσαν κι αυτά.
Δεν ξέρω αν κανένας από τους αυτοσχέδιους αυτούς στιχοπλόκους, ή λαϊκούς ποιητές, ή τραβωδιάνους ήταν και συνθέτης καινούργιας μελωδίας ή νέου σκοπού. Εννοείται ότι ο λαός τροποποιούσε πολλά από τα δίστιχα και έτσι είχαν δυο ή και περισσότερες εκδόσεις, όπως το παρακάτω:
Αδά σον κατακέφαλον λιθάριν εκυλίεν
και το κορτσόπον ντ’ αγαπώ σην γούλα 'μ ετυλίεν
ή έναν έμορφον κορτσόπον σην γούλα 'μ ετυλίεν
ή κι ας σ' έμορφα τα τσαμόπα 'σ τ’ έναν επτυλίεν.
Και όπως γράφει ο Ξ. Ξενίτας: Κάθε τραγούδι ανάλογα με την αξία και την εντύπωση που θα έκανε, μπορούσε να μεταλαμπαδευτεί, να μεταδοθεί και να επικρατήσει και σε άλλα χωριά. Αυτός είναι ο φυσικός δρόμος που με αυτοματισμό ακολουθείται στο είδος αυτό των λαϊκών δημιουργιών.
Η προοπτική του χρόνου, που χρειάζεται έως ότου μία μελωδία ξεράσει από το χωνευτήρι τής λαϊκής αισθητικής, σβήνει το όνομα του δημιουργού της, που μπορεί να είναι ένας αγωνιστής ύστερα από μάχη, ή ένας τραγουδιστής σ' ένα πανηγύρι, ή ένας αποτυχημένος ερωτευμένος.
Εκπαιδευτικός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου