Η Συνθήκη της Λοζάνης επικυρώθηκε τον Ιούλιο του 1923. Δύο μήνες αργότερα, χωρίς ο επίσημος μηχανισμός να έχει ακόμα λειτουργήσει και κάτω από συνθήκες νέκρωσης της γεωργικής παραγωγής, εν αναμονή της ανταλλαγής, οι κυβερνήσεις των δύο ενδιαφερόμενων χωρών υποδέχονταν θερμά τις πρωτοβουλίες της Αμερικής.
Στη διάρκεια της εβδομάδας μεταξύ 15 και 21 Οκτωβρίου, υπό την εποπτεία επιτροπών που αποτελούνταν από Έλληνες και Τούρκους αξιωματούχους μαζί με άλλους λειτουργούς της επιτροπής Near East Relief, που ενεργούσαν ως ουδέτερα μέλη, 8.000 μουσουλμάνοι μεταφέρθηκαν από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί, απέναντι, στις ακτές της Μικράς Ασίας. Ανταλλάχθηκαν με ισάριθμους Έλληνες, που μεταφέρθηκαν με ελληνικά πλοία από τη Σαμψούντα στη Θεσσαλονίκη.
Προκαλώντας κατάπληξη σε όλους, η εφαρμογή της συνθήκης της ανταλλαγής ξεκίνησε μέσα σε κλίμα απόλυτης αρμονίας. Οι οικογένειες των μουσουλμάνων μαζί με τα νοικοκυριά και τα κοπάδια τους ταξίδεψαν προς τα διάφορα λιμάνια της Μυτιλήνης, όπου τους περίμεναν μικρά τουρκικά ατμόπλοια.Έλεγχος διαβατηρίων και τελωνείο παρακάμπτονταν. Μικροκακοποιοί και απλοί παραβάτες αποφυλακίζονταν. Επέτρεπαν στις γυναίκες να παίρνουν μαζί τους ακόμα και τις αρμαθιές με τα χρυσά φλουριά της φορεσιάς τους.
Όσοι πίστευαν στην παραδοσιακή ελληνοφοβία-τουρκοφοβία θα εκπλήσσονταν βλέποντας τους Έλληνες της Μυτιλήνης να δίνουν αποχαιρετιστήρια γεύματα προς τιμήν των αναχωρούντων γειτόνων τους και να τους συνοδεύουν λίγο αργότερα στην προκυμαία, όπου χριστιανοί και μωαμεθανοί οι οποίοι μια ζωή όργωναν πλάι πλάι ή κάπου κάπου έπαιζαν τάβλι στα καφενεία του χωριού τώρα φιλιούνταν και αποχωρίζονταν ο ένας τον άλλον με δάκρυα στα μάτια.
Ύστερα, αφού κάθονταν για λίγο πάνω στις στοιβαγμένες αποσκευές, με τα κοπάδια των ζώων τριγύρω, τις γυναίκες να κλαίνε, τα παιδιά να χαϊδεύουν τα κατοικίδια ζώα, τους παππούδες με τις γκρίζες γενειάδες όλο αξιοπρέπεια, όπως τα έθιμά τους ορίζουν, οι μουσουλμάνοι της Μυτιλήνης θα ξεκινούσαν για την άγνωστή τους Τουρκία.
Στο Αϊβαλί, το σταθμό εισόδου, διερμηνείς που μιλούσαν τη γνωστή τους ελληνική και την άγνωστή τους τουρκική γλώσσα τούς τοποθετούσαν σε προσωρινά σπίτια. Έπειτα τους κατένεμαν στην υπόλοιπη χώρα, ανάλογα με το επάγγελμά τους και σύμφωνα με τις διατάξεις της Τουρκίας, που όριζαν ότι οι πληθυσμιακές -επακόλουθες της ανταλλαγής- αυξήσεις στα χωριά θα περιορίζονταν οπωσδήποτε στο ένα πέμπτο του πληθυσμού τους. Και ενώ οι οικογένειες πράγματι διατηρήθηκαν ενωμένες, οι κοινότητες της Μυτιλήνης εξαφανίστηκαν για πάντα.
National Geographic Magazine
Στη διάρκεια της εβδομάδας μεταξύ 15 και 21 Οκτωβρίου, υπό την εποπτεία επιτροπών που αποτελούνταν από Έλληνες και Τούρκους αξιωματούχους μαζί με άλλους λειτουργούς της επιτροπής Near East Relief, που ενεργούσαν ως ουδέτερα μέλη, 8.000 μουσουλμάνοι μεταφέρθηκαν από τη Μυτιλήνη στο Αϊβαλί, απέναντι, στις ακτές της Μικράς Ασίας. Ανταλλάχθηκαν με ισάριθμους Έλληνες, που μεταφέρθηκαν με ελληνικά πλοία από τη Σαμψούντα στη Θεσσαλονίκη.
 |
| Μακάβριο ψάρεμα μετά την καταστροφή της Σμύρνης. Εξαιτίας του πανικού στην αποβάθρα, πολλοί άνθρωποι είτε σπρώχνονταν στη θάλασσα είτε έπεφταν μόνοι τους για να αυτοκτονήσουν. Νεαροί Τούρκοι προσπαθούσαν να βγάλουν τα πτώματα στην ξηρά χρησιμοποιώντας κομμάτια σύρμα, ώστε να πάρουν ότι πολύτιμο είχαν πάνω τους. |
Προκαλώντας κατάπληξη σε όλους, η εφαρμογή της συνθήκης της ανταλλαγής ξεκίνησε μέσα σε κλίμα απόλυτης αρμονίας. Οι οικογένειες των μουσουλμάνων μαζί με τα νοικοκυριά και τα κοπάδια τους ταξίδεψαν προς τα διάφορα λιμάνια της Μυτιλήνης, όπου τους περίμεναν μικρά τουρκικά ατμόπλοια.Έλεγχος διαβατηρίων και τελωνείο παρακάμπτονταν. Μικροκακοποιοί και απλοί παραβάτες αποφυλακίζονταν. Επέτρεπαν στις γυναίκες να παίρνουν μαζί τους ακόμα και τις αρμαθιές με τα χρυσά φλουριά της φορεσιάς τους.
Όσοι πίστευαν στην παραδοσιακή ελληνοφοβία-τουρκοφοβία θα εκπλήσσονταν βλέποντας τους Έλληνες της Μυτιλήνης να δίνουν αποχαιρετιστήρια γεύματα προς τιμήν των αναχωρούντων γειτόνων τους και να τους συνοδεύουν λίγο αργότερα στην προκυμαία, όπου χριστιανοί και μωαμεθανοί οι οποίοι μια ζωή όργωναν πλάι πλάι ή κάπου κάπου έπαιζαν τάβλι στα καφενεία του χωριού τώρα φιλιούνταν και αποχωρίζονταν ο ένας τον άλλον με δάκρυα στα μάτια.
Ύστερα, αφού κάθονταν για λίγο πάνω στις στοιβαγμένες αποσκευές, με τα κοπάδια των ζώων τριγύρω, τις γυναίκες να κλαίνε, τα παιδιά να χαϊδεύουν τα κατοικίδια ζώα, τους παππούδες με τις γκρίζες γενειάδες όλο αξιοπρέπεια, όπως τα έθιμά τους ορίζουν, οι μουσουλμάνοι της Μυτιλήνης θα ξεκινούσαν για την άγνωστή τους Τουρκία.
Στο Αϊβαλί, το σταθμό εισόδου, διερμηνείς που μιλούσαν τη γνωστή τους ελληνική και την άγνωστή τους τουρκική γλώσσα τούς τοποθετούσαν σε προσωρινά σπίτια. Έπειτα τους κατένεμαν στην υπόλοιπη χώρα, ανάλογα με το επάγγελμά τους και σύμφωνα με τις διατάξεις της Τουρκίας, που όριζαν ότι οι πληθυσμιακές -επακόλουθες της ανταλλαγής- αυξήσεις στα χωριά θα περιορίζονταν οπωσδήποτε στο ένα πέμπτο του πληθυσμού τους. Και ενώ οι οικογένειες πράγματι διατηρήθηκαν ενωμένες, οι κοινότητες της Μυτιλήνης εξαφανίστηκαν για πάντα.
National Geographic Magazine
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου