To Τραύμα συνεχίζεται:Το να μην μπορείς να πεις το όνομα σου 100 χρόνια μετά.

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2015

«Άναψαν τα φώτα του μπακάλη Καραμπέτ
 δεν συγχώρησε αυτό ο Αρμένιος συμπατριώτης
 τη σφαγή του πατέρα του στα κουρδικά βουνά.
Όμως σε αγαπάει εσένα
 επειδή εσύ δεν συγχώρεσες 
αυτή τη μαύρη κηλίδα που έβαλαν
 στο μέτωπο του τουρκικού λαού»

(Ναζίμ Χικμέτ, «Εικόνες ανθρώπων από τη χώρα μου» από το ποίημα Έπος, τμήμα του Νυχτερινός Περίπατος)
Πρόσφυγες Μικρασιατικής καταστροφής (Αρχείο Nelly's)

Τον κόσμο που ονειρευόμαστε μπορούμε να τον ορίσουμε με εκατοντάδες, ακόμα και χιλιάδες διαφορετικούς τρόπους. Μάλιστα, σε κάθε περίπτωση, αν οι ορισμοί αυτοί είναι ακόμα περισσότεροι, τόσο εκείνος ο κόσμος θα γίνεται πιο χρωματιστός και ταιριαστός με την ανθρώπινη φύση.
 Όμως, οι πιο κοινοί ορισμοί μπορούν να απαριθμηθούν για έναν κόσμο όπου: κανένας δεν σκοτώνει τον άλλο, κανένας δεν εκμεταλλεύεται τον άλλο, κανένας δεν υποτιμά τον άλλο, κανένας δεν περιορίζει τον άλλο, κανένας δεν διαχωρίζει τον άλλο, κανένας δεν επιβάλλεται στον άλλο κ.τ.λ. 
Όμως, αν με ρωτήσετε εμένα, θα σας έλεγα τι έμαθα από παιδιά που κατά γενική ομολογία αποτελούν το πιο αθώο και πιο αγνό «λαό» πάνω στη γη. Έμαθα λοιπόν από δυο παιδιά το εξής: «Θέλουμε έναν κόσμο, όπου κανένα παιδί δεν θα θίγεται ή θα ντρέπεται να τον παρομοιάσουν με τα μέλη ενός έθνους».
Μόλις δύο χρόνια πριν, συναντήθηκα σε μια παραλία του Αιγαίου με ένα πολύ χαριτωμένο και όμορφο κοριτσάκι 4-5 ετών. Μαζί μου ήταν και η αγαπημένη μου. Το λέω αυτό για να σημειώσω ότι δεν ήμουν ένας ηλικιωμένος που τα παιδιά θα δυσκολεύονταν να του μιλήσουν. Μαζί με τη φίλη μου δείξαμε τη συμπάθειά μας προς το κοριτσάκι. Και εκείνο ανταποκρίθηκε με όλη της τη χάρη και μας έδειξε τη συμπάθειά του. Κάποια στιγμή ρωτήσαμε το όνομα του κοριτσιού. Μας το είπε μια φορά. Όμως λόγω των θορύβων από γύρω δεν το καταλάβαμε και ρωτήσαμε ξανά. Τότε το παιδί, με μια καθόλου αναμενόμενη, θυμωμένη, αντίδραση επανέλαβε το όνομά της και απομακρύνθηκε από κοντά μας. Το όνομά της ήταν «Σαρίν Ρόσα». 
Εκείνη τη στιγμή -ήξερα ότι το όνομα ήταν αρμενικό- αισθάνθηκα με μεγάλη ένταση τον πόνο που έζησε ο αρμενικός λαός. Ποιος ξέρει εκείνο το όμορφο κοριτσάκι πόσες φορές στη ζωή του αντίκρισε την υποτίμηση όταν έλεγε το όνομά της, πόσες φορές λόγω του ονόματος της δεχόταν ρατσιστικές επιθέσεις και έβλεπε το φρικτό πρόσωπο του ρατσισμού. Σκεφτείτε ότι η αντιμετώπιση αυτή συμβαίνει μόνο όταν πει το όνομά της. Αυτή η αντιμετώπιση είναι το μόνο παράδειγμα του τι θα συναντήσει στη ζωή της, ποιες ρατσιστικές επιθέσεις θα δεχτεί στο μέλλον και ποιες διακρίσεις θα ζήσει.
 Κάθε άνθρωπος πρέπει να γίνει εχθρός αυτών των ρατσιστικών ενεργειών για να δοθεί ένα τέλος στα καθημερινά τραύματα που ζουν οι λαοί αυτοί που είναι, εκατοντάδες χρόνια τώρα, γηγενείς σ’ αυτόν τον τόπο.
Πρόσφυγες Μικρασιατικής καταστροφής
Αρχείο Nelly's

Από εκείνη την ημέρα, είμαι πολύ προσεκτικός όταν ρωτάω το όνομα από ένα παιδί. Έμαθα αργότερα ότι η λέξη Σαρίν σημαίνει «κορίτσι του βουνού/λουλούδι του βουνού». Τελικά καταφέραμε να μας αγαπήσει η Σαρίν και η οικογένειά της. Όταν μάλιστα τους είπαμε ότι είμαστε δικηγόροι και φίλοι της οικογένειας Ντινκ και της Ρακέλ Ντινκ, παραμερίστηκαν όλα τα «εμπόδια» μεταξύ μας και γίναμε στενοί φίλοι.
Όπως έμαθα, η Σαρίν Ρόσα από την πλευρά της μητέρας της κατάγεται από το Σις (πρωτεύουσα του αρμενικού βασιλείου της Κιλικίας), που σήμερα ονομάζεται Κόζαν. Βγήκαμε συμπατριώτες, αφού και εμένα ο πατέρας μου ως εκτοπισμένος Κούρδος που είχε αφομοιωθεί έζησε στην Κιλικία. Η οικογένεια της Σαρίν Ρόσα είχε την τύχη ή και τη γενναιότητα να δώσει αρμενικό όνομα στο παιδί της. Μια άλλη αιτία ίσως είναι ότι ζουν στην Κωνσταντινούπολη, όπου κανείς μπορεί να «κρυφτεί» εύκολα και έχουν σχετική οικονομική άνεση.
Το μεγαλύτερο Τραύμα το ζουν αυτοί που προσπαθούν να κρύψουν την εθνική τους καταγωγή αρχίζοντας από το όνομά τους και κάθε μέρα ζουν μια σπαρακτική ζωή στις πολυπληθείς ανθρώπινες κοινωνίες μας, προσπαθώντας να κρύψουν την ταυτότητά τους. Όσοι ζουν σε μικρές κοινωνίες, δυσκολεύονται να κρύψουν τις ρίζες τους και ζουν μέσα στη δυστυχία και στην καταφρόνια.
Ο δεκαεξάχρονος Ηλίας (Ilyas) από την Αλεξανδρέττα ανήκε σ’ αυτή την ομάδα. Οικογενειακά ήμασταν στενοί φίλοι με τον παππού του και τον πατέρα του, που τώρα έχουν πεθάνει. Τα ονόματά τους ήταν Μπεντρί και Τεφίκ αντίστοιχα. Δυο χρόνια πριν τρώγαμε και γλεντούσαμε μαζί με την οικογένεια αυτή. Μόλις είχα γυρίσει από την Ελλάδα, από την Κρήτη. Επειδή η γιαγιά μου που ζει είναι Κρητικιά και είχε μητέρα μουσουλμάνο της Κρήτης και πατέρα Έλληνα, έχοντας δεσμούς τους εξηγούσα τις ωραίες μέρες που πέρασα στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Κυλλήνη και την Κρήτη. 
Κοιτάζοντας τον Ηλία και παρατηρώντας ότι η μορφή του θυμίζει αρχαίους Έλληνες, αυθόρμητα γύρισα και του είπα: «Ηλία, ξέρεις, μοιάζεις πολύ στους Έλληνες. Εκεί έπρεπε να ζεις». Σκέφτηκα ότι έτσι του έκανα μια ζεστή φιλοφρόνηση και περίμενα μια θερμή απάντηση. Ο Ηλίας στεναχωρήθηκε και έφυγε από το δωμάτιό μας. Με τον ίδιο τρόπο αντέδρασαν και οι γονείς του εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια τους.
Μόλις ένα μήνα πριν κατάλαβα γιατί υπήρξε αυτή η αντίδραση από την οικογένεια όταν απεβίωσε ο πατέρας του Ηλία, ο Τεφίκ. Λόγω του δικηγορικού μου επαγγέλματος, ανέλαβα τη διεκπεραίωση των διατυπώσεων έκδοσης της ληξιαρχικής πράξης θανάτου του Τεφίκ. Είδα έτσι τις παλιές εγγραφές στο ληξιαρχείο για τον Τεφίκ και διάβασα διάφορα παλιά έγγραφα. 
Η οικογένεια του πατέρα Τεφίκ είχε εγκατασταθεί στην Αλεξανδρέττα από την Κωνσταντινούπολη μετά τα γεγονότα των Σεπτεμβριανών (6-7/9/1955) και ήταν Ρωμιοί που ζούσαν στη συνοικία Ταταύλα (Κουρτουλούς). Το όνομα του Μπεντρί ήταν Πρόδρομος, ενώ του Τεφίκ Θεόδωρος. Η σύζυγος του Μπεντρί, η Μελέκ, ήταν Αγγελική και το όνομα του Ιλιάς ήταν Ηλίας. Πώς μπορώ να σας εξηγήσω τα συναισθήματα που έζησα εκείνη τη στιγμή; Ταυτόχρονα απορία, θλίψη, αμηχανία, οργή, θυμό, αδυναμία, ντροπή, χαρά... Μεγάλη απορία: Πώς είναι δυνατόν η οικογένεια αυτή να έκρυβε κάτι που αν ο μαθαίναμε θα μας χαροποιούσε;
Θλίψη και αμηχανία! Αν είχαν μοιραστεί αυτό το παρελθόν μαζί μας θα είχαμε μια πιο έγχρωμη, πιο χαρούμενη παρέα. Θα πλουτίζαμε ο ένας τον άλλο και θα μοιραζόμασταν πολλά. Τι κρίμα!
Θυμός απέναντι στη ζωή! Πόσο λειψές ήταν οι κουβέντες που κάναμε ο πατέρας μου και ο Μπεντρί, η θεία Μελέκ και ο Τεφίκ; Ποιος ξέρει πόσες φιλίες υπέστησαν λογοκρισία;
Θυμός! Πόσο φοβερό γεγονός είναι να αναγκαστεί ένας άνθρωπος να κρύψει από τους πολύ κοντινούς φίλους του την πραγματική του ταυτότητα; Αυτό δεν γίνεται στην Αλεξανδρέττα, σε μια επαρχιακή πόλη, όπου ζουν διάφορες εθνικότητες και θρησκείες και παρ’ όλα αυτά αισθάνονταν την ανάγκη να κρύψουν την ταυτότητά τους;
Χαρά! Η οικειότητα και η θερμή σχέση με την οικογένεια αυτή προέρχεται από ιστορικούς, πολιτιστικούς και εθνικούς λόγους. Τουλάχιστον από εδώ και πέρα θα έχουμε μια πιο ήσυχη, ελεύθερη και άνετη σχέση με τον Ηλία. Βραβείο παρηγοριάς!
Ο αδελφός μου (αχπαρίκ) Χραντ Ντινκ, είκοσι μία μέρες πριν από τη δολοφονία του, την 28η Δεκεμβρίου 2006, στο κείμενο που δημοσίευσε στην εφημερίδα του Αγκος για τα εγγόνια του με τον τίτλο: «Νόρα, Νόρε, χοί Ναρέ» τέλειωνε ως εξής: «Φίλοι μου, να μη λείψουν τα εγγόνια από το σπίτι σας. Ας πιούμε στην υγειά τους αυτή την Πρωτοχρονιά. Ας πιούμε και να μοχθήσουμε για να γίνουν ευτυχισμένα και να μην υποφέρουν. Τι είχε πει ο Αρμένιος ποιητής Τουμαγιάν: “Ζείτε παιδιά, όχι όμως εμείς”».
Όπως λέει στην αρχή του κειμένου το ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ: Η κυρίαρχη αστική τάξη που «αμαύρωσε το μέτωπο» όχι μόνο του τουρκικού λαού, αλλά και των Κούρδων, Αράβων, Κιρκασίων, Λαζών... Για να λευκάνουμε το μαύρο λεκέ όλων των κατοίκων αυτής της γεωγραφίας δεν πρέπει μόνο να δούμε κατάματα τα εγκλήματα που έχουν διαπραχτεί κατά των Αρμενίων, αλλά και των Ρωμιών, Εβραίων, Ασσυρίων, Χαλδαίων, συνολικά ενάντια στους πραγματικούς ιδιοκτήτες, αυτόχθονες κατοίκους αυτής της γης.
Όπως λέει ο Wolter: «Μόνο μια ανθρωπότητα που έχει πληρώσει το χρέος της για τα μακελειά που έχει κάνει μπορεί να διεκδικήσει το παρόν». Και εμείς πρέπει να πληρώσουμε το χρέος μας αυτό και πιο σωστά θα πρέπει να αναγκάσουμε τους ντόπιους και ιμπεριαλιστές κυρίαρχους να πληρώσουν αυτό το χρέος.
Προσφυγόπουλο (Αρχείο Nelly's)

Για να μην «υποφέρουν τα παιδιά», «να μην ζήσουν όπως εμείς».
Για να μπορούν τα παιδιά, όπως η Σαρίν Ρόσα, να λένε άφοβα το όνομά τους.
Για να μην ντρέπονται οι Ηλίες όταν τους παρομοιάζουν με ανθρώπους της δικής τους φυλής.
Για να σεβαστούμε με εντιμότητα τη μνήμη του Χραντ και τη στάση της Ρακέλ.
Για να ζούμε τις φιλίες μας χωρίς φραγμούς και λογοκρισία.
Για την πραγματική αδελφοσύνη των λαών.

 Siar Rizvanoglou*

Άδανα
9 Μαΐου 2011 


*  σπούδασε νομικά και διετέλεσε πρόεδρος του Ιδρύματος Σύγχρονων Νομικών και του Σωματείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Υπήρξε δικηγόρος υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πολλές δίκες, μεταξύ αυτών και του Χραντ Ντινκ. 
Ίδρυσε το «Επαναστατικό Κόμμα των Εργατών». Εξέδωσε την εφημερίδα Εργατική Αλήθεια και το περιοδικό Επαναστατικός Μαρξισμός.
 Κατέβηκε ως υποψήφιος βουλευτής το 2002 με το κόμμα DEHAP και ως κοινός υποψήφιος για το Δήμο Αδάνων DTP και σοσιαλιστών. Τα άρθρα του επικεντρώνονται σε θέματα εργατικής νομοθεσίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κουρδικού ζητήματος, αφομοίωσης μειονοτήτων, εναλλακτικών πολιτικών, μετανάστευσης κ.λπ.


ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Share

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

 
Copyright © 2015 Santeos
| Design By Herdiansyah Hamzah