Η ελληνική γλώσσα κακοποιείται

Είναι γνωστό ότι η Ελληνική Γλώσσα είναι η μητέρα όλων των ευρωπαϊκών γλωσσών και όχι μόνον. Και δεν είναι μόνη αυτή η προσφορά της στη δημιουργία των γλωσσών αυτών. Συνεχίζει και σήμερα να είναι πηγή έμπνευσης για δημιουργία νέων λέξεων, γιατί η ελληνική γλώσσα είναι αέναος πηγή δημιουργίας νέων επιστημονικών όρων.

Η Γαλλίδα Ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγύ, από την πολυετή ενασχόλησή της με την αρχαία ελληνική γραμματεία, είχε διπιστώσει το πόσο οι ξένοι καταφεύγουν στο αστείρευτο ελληνικό «γλωσσικό ύδωρ» και γράφει:

«Ανατρέχουν στα ελληνικά για να ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις (από την αθανασία ως τον μεταβολισμό), χωρίς να αναφέρουμε τους πυραύλους ή τους μεγάλους επιστημονικούς στόχους που ονομάζονται «Αριάδνη» ή «Ερμής» κλπ.

Παρ’ όλα αυτά, όμως, υπάρχει κάποιος άλλος κίνδυνος για τη γλώσσα. Είναι ο κίνδυνος από την εισδοχή ξένων όρων στη ζωή, όπως σουπερμάρκετ, πάρκινγκ, φαστ – φουντ, κλπ. Είναι και αυτή μια κερκόπορτα για να αλωθεί η γλώσσα μας παρά τον μεγάλο πλούτο που την διακρίνει. Γιατί υπάρχουν και άλλες κερκόπορτες που παραμονεύουν (καιροφυλακτούν), όπως τα γνωστά γκρήκλις, κ.α.

Γι’ αυτό, πριν από 25 σχεδόν χρόνια κάποιοι Έλληνες, που κατάλαβαν τον κίνδυνο αυτόν, αποφάσισαν να ιδρύσουν μια Εταιρεία, που στόχο θα έχει την με κάθε τρόπο προστασία της Ελληνικής Γλώσσας από τέτοιους κινδύνους, όπως γίνεται σε άλλα κράτη, που υπάρχουν παρόμοιες Εταιρείες ή Οργανισμοί.

Ο Πρόεδρος της Εταιρείας δήλωσε: Αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα συλλογικό όργανο, ώστε να προωθούμε τη νέα ορολογία, να προλάβουμε πριν έρθουν οι ξένοι όροι, πριν αλλοιωθεί η Ελληνική Γλώσσα. Η κερκόπορτα για την άλωση της γλώσσας είναι η ορολογία. Πρέπει να την σώσουμε, να αντισταθούμε. Είναι, πιστεύω, ο μοναδικός τρόπος. Η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα της Ευρώπης που προστατεύει τη γλώσσα της.

Το εθνικό έργο της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας είναι σημαντικότατο και εθνικό. Οι επιστήμονες της Ε.Ε.Ο. εργάζονται πυρετωδώς, μεταφράζοντας ξένους όρους που χρησιμοποιούμε καθημερινά στα Ελληνικά.

Σκοπός τους να καταφέρουν να αναπτύξουν και να διαδώσουν τις ελληνικές εκδοχές όσων όρων έρχονται και εισβάλουν με ορμή στο καθημερινό μας λεξιλόγιο και να αλώσουν την ελληνική. Ένα δείγμα του έργου τους φαίνεται μέσα από μερικά παραδείγματα σημαντικών ξένων όρων, αντίστοιχοι των οποίων υπάρχουν πλέον στα Ελληνικά.

Χούλιγκαν = αθλοβάνδαλος,

μπάσκετ = καλαθόσφαιρα,

στούντιο = εργαστήριο,

μόνιτορ = μηνύτορας -παρακολουθητήρας,

σουπερμάρκετ = υπεραγορά,

φαξ = τηλεομοιοτυπία,

γκλάμουρους = εκθαμβωτικός,

CD = σύμπυκνος – σύμπακτος δίσκος,

κομπιούτερ = ηλεκτρονικός υπολογιστής,

φορμάρισμα = μορφοτυποποίηση,

τσιπ = πλίνθιο (τουβλάκι),

κέρσορας = δρομέας,

φαστ – φουντ = ταχυφαγείον,

κοκτέιλ = ανάμειγμα,

σόου = παράσταση,

πάρκινγκ = στάθμευση,

ντεκορατέρ = διακοσμητής,

σπόνσορας = χορηγός,

ντεκολτέ = εξώστηθο,

γκράφιτι = τοιχογραφή,

μπούμεραγκ = αυτεπίστροφον.

Υπάρχουν πολλοί παρόμοιοι όροι ξενόγλωσσοι που μπήκαν στην καθημερινή μας ομιλία. Υπάρχουν, όμως, και κάποιοι όροι που είναι στην ελληνική γλώσσα, αλλά αποδίδουν λάθος νόημα. Για παράδειγμα λέμε: κινητό τηλέφωνο. Το τηλέφωνο δεν κινείται μόνο του, αν δεν το μεταφέρει ο άνθρωπος. Γι’ αυτό το ορθό είναι να λέμε: φορητό τηλέφωνο.

Στην εποχή μας αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία, βασίζονται κατά πολύ στα επιστημονικά συμπεράσματα των ινστιτούτων ορολογίας, ώστε να προασπίσουν τις εθνικές γλωσσικές καταβολές τους. Έχουν φθάσει μάλιστα σε σημείο να απαγορεύουν, με συγκεκριμένες διατάξεις, την χρήση όρων που, ενώ μπορούν να αποδοθούν στη γλώσσα τους, «χρησιμοποιούνται» στην αλλοδαπή εκδοχή τους.

Η ελληνική γλώσσα βάλλεται καθημερινά από χίλιες δυο πλευρές. Ιδίως, έπειτα από την εμφάνιση των εκατοντάδων ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών σε όλη τη χώρα. Χωρίς βέβαια να εξαιρείται και ο Τύπος ημερήσιος και περιοδικός.

Οι βασικοί άξονες που κινείται η ΕΛΕΤΟ είναι δύο. Η δημιουργία νέων όρων που αποδίδουν στην ελληνική έννοιες και λειτουργίες, οι οποίες καταφθάνουν από το εξωτερικό και η διάδοσή τους. Στην ΕΛΕΤΟ μετέχουν κάθε ειδικότητας επιστήμονες. Γλωσσολόγοι, μεταφραστές, διερμηνείς, τεχνικοί επιστήμονες, μαθηματικοί, φιλόλογοι.

Η Εταιρεία έχει να παρουσιάσει σημαντικό έργο σε δύο βασικούς τομείς των «εισηγμένων» επιστημών: της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, διά της εκδόσεως πολίτιμων λεξικών με απόδοση στην ελληνική των χιλιάδων όρων και των δύο επιστημών.

Στις περιόδους εκλογών έρχεται στο προσκήνιο ένα μόνιμο πρόβλημα της γλώσσας μας και συγχρόνως αναδεικνύουν την αμηχανία των δημοσιογράφων, σχολιαστών και πολιτικών απέναντι στους «καινούριους» πολιτικούς όρους που εισβάλλουν στο λεξιλόγιό μας: έξιτ πολ, ντιμπέιτ, γκάλοπ, κλπ., που έγιναν λέξεις του καθημερινού λεξιλογίου μας, αποκαλύπτοντας μια πρωτοφανή ένδεια της πλουσιότερης γλώσσας του κόσμου: της Ελληνικής.

Το φαινόμενο δεν είναι μόνον γλωσσικό. Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη, αφού οι ένοιες που περιγράφονται από ξενικούς όρους δημιουργήθηκαν στο δυτικό ημισφαίριο, εκεί όπου κυριαρχεί ο αμερικανοβρετανικός πολιτισμός και σημειώνεται η τεχνολογική πρόοδος στις μέρες μας.

Μπορεί ο τεχνολογικός αυτός πολιτισμός να «διασπείρει» και να δανείζει όρους προς τον υπόλοιπο κόσμο. Όμως είναι θεμιτή και η άμυνα της κάθε γλώσσας, πολύ περισσότερο της ελληνικής, που επί σειρά αιώνων κυριαρχούσε στον πολιτισμένο κόσμο και κατώρθωνε να ανανεώνεται, δημιουργώντας τους κατάλληλους μηχανισμούς εκσυγχρονισμού της. Το πρόβλημα της ορολογίας είναι ιδιαίτερα ζωτικό για κάθε γλώσσα. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας δήλωσε: «Η Κερκόπορτα για την άλωση μιας γλώσσας είναι η ορολογία».

Η ορθότητα της παραπάνω γνώμης αποδεικνύεται καθημερινά από την πληθώρα λέξεων που εισβάλλουν στην ελληνική γλώσσα, αλλοιώνοντας την φυσιογνωμία και το ηχόχρωμά της. Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που προστατεύει τη γλώσσα της.

Η ελληνική γλώσσα κακοποιείται μέρα με τη μέρα από χιλιάδες πλευρές.

Εντυπωσιακό είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν ειδικοί επιστήμονες, ότι η κακοποίηση της γλώσσας μας αυξήθηκε κατακόρυφα με την εμφάνιση της ελεύθερης ραδιοφωνίας και τηλεόρασης, όταν εκατοντάδες ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί άρχισαν να χρησιμοποιούν τη γλώσσα χωρίς κανέναν έλεγχο. Και το χειρότερο, αναθέτοντάς την να την μιλήσουν άνθρωποι χωρίς την απαιτούμενη παιδεία.

Η γενικότερη έκρηξη των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης παρέσυρε και τον γραπτό Τύπο στη δίνη της κακομεταχείρισης της γλώσσας, αφού ο πολλαπλασιασμός των εφημερίδων και η αύξηση του κόστους της παραγωγής είχε ως αποτέλεσμα να ελαττωθεί η προσοχή που δινόταν παλιά στον τρόπο γραφής των κειμένων. Έτσι, οι εφημερίδες από προπύργια της γλώσσας έγιναν αναπαραγωγοί της πιο «εύκολης» εκδοχής της.

Η εισροή ξένων όρων είναι αναπόφευκτη, αφού κάθε μέρα ο παγκόσμιος πολιτισμός παράγει έννοιες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης. Αποτελεί, όμως, και ανάλογη πρόκληση για την κάθε γλώσσα να αντιδρά με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο στις νέες συνθήκες. Τα ΜΜΕ έχουν τώρα σημαντικότατο ρόλο στην προστασία της γλώσσας μας. Αν δεν γίνει αυτό υπάρχει κίνδυνος κάποια στιγμή οι δημόσιες συζητήσεις (ντιμπέιτ) στις εκλογές να γίνονται στα αγγλογκρέκικα.

Αθανάσιος Δέμος