Μέσα στο λαβύρινθο των προβλημάτων που είχαν άμεση σχέση με την ίδια τους την επιβίωση, είναι αξιοπρόσεχτο ότι μπόρεσαν οι πρόσφυγες να βρουν χρόνο να οπλιστούν με κέφι και αγωνιστική διάθεση για ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές διεκδικήσεις. Κύριο στοιχείο του πρώτου αιτήματος είναι η προώθηση των θεμάτων τους, ενώ του δεύτερου, από τη μια, η εκπροσώπησή τους στη βουλή, από την άλλη, η ομαλή γενικά ένταξή τους στον πολιτικό βίο της χώρας.
Και αυτό, για να μπορούν, ως συσπειρωμένο σώμα, να εκφράζουν ελεύθερα και ανεπηρέαστα την πολιτική τους βούληση, αλλά και να ρυθμίζουν ευνοϊκά την προσφυγική πολιτική των κυβερνήσεων. Εδώ, ακριβώς, εντοπίζεται η ερμηνεία των κινητοποιήσεών τους: Οι διεκδικήσεις δεν ήταν, παρά μια διέξοδος για κοινωνική και πολιτική καταξίωση.
Πράγματι, οι ανοιχτές πληγές από τη μπόρα του ξεριζωμού και τη μαύρη μοίρα της προσφυγιάς στάθηκαν το σημαντικότερο κίνητρο, για να οργανώνονται σε σωματεία και να εκδίδουν εφημερίδες, αλλά και περιοδικά ποιότητας. Για παράδειγμα, το 1928 κυκλοφορεί ο 1ος τόμος του Αρχείου Πόντου, του κορυφαίου αυτού επιστημονικού περιοδικού των Ποντίων 12 δηλαδή χρόνια πριν από τα Μακεδονικά της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Το 1938 κυκλοφορούν τα Μικρασιατικά Χρονικά).
Εκείνο, όμως, που πραγματικά προώθησε τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά αιτήματα των προσφύγων, ήταν η συγκρότηση πανελλήνιων ενώσεων, πέρα από τους τοπικούς και νομαρχιακούς συλλόγους, αλλά και η οργάνωση ανεξάρτητου προσφυγικού κόμματος. Ακόμη, η πραγματοποίηση απανωτών συνεδρίων. Αρκεί να έχουμε υπόψη ότι, σε λιγότερο από 5 χρόνια, μετά την προσφυγική εγκατάσταση, δηλ. ως το 1928, έγιναν κιόλας τρία πανελλήνια συνέδρια, πέρα από τα πάμπολλα άλλα τοπικού χαρακτήρα. Και δεν άργησαν να φανούν οι καρποί των συλλογικών αυτών κινητοποιήσεων. Επιλεκτικά παραθέτουμε μερικούς απ’ αυτούς:
1) Ατελής εγγραφή απόρων προσφύγων στα Πανεπιστήμια.
2) Ρύθμιση κληρονομικών δικαιωμάτων των ανταλλαξίμων.
3) Κατοχύρωση των ανταλλαξίμων μουσουλμανικών περιουσιών, που ήταν η κύρια πηγή των προσφυγικών αποζημιώσεων.
4) Εισαγωγή των Ομολογιών των Ανταλλαξίμων στο χρηματιστήριο του Λονδίνου.
5) Οργάνωση και λειτουργία προσφυγικών νοσοκομείων.
6) Κυριότητα των προσφυγικών οικοπέδων και οικημάτων του δημοσίου.
7) Σύσταση και λειτουργία της Αγροτικής Τράπεζας.
8) Αναγνώριση των παραμεθορίων προσφυγικών οικισμών με τα συναφή πλεονεκτήματα.
9) Μείωση προσφυγικών χρεών.
10) Σύσταση οικοδομικών συνεταιρισμών αστών προσφύγων.
11) Δωρεάν παραχώρηση οικοπέδων για κοινωφελείς σκοπούς.
12) Νόμος για το χωρισμό των προσφυγικών συνοικισμών και την ανακήρυξή τους σε δήμους και κοινότητες.
Ακόμη, για το πώς και πού θα ψηφίζουν οι πρόσφυγες. Να σημειωθεί εδώ η μέχρι τότε προχειρότητα και ακαταστασία στην πολιτογράφηση των προσφύγων. Άλλοι ήταν διπλογραμμένοι και άλλοι εγγεγραμμένοι σε μητρώα και δημοτολόγια κοινοτήτων κάποιων μακρινών περιοχών.
Και αυτό, για να μπορούν, ως συσπειρωμένο σώμα, να εκφράζουν ελεύθερα και ανεπηρέαστα την πολιτική τους βούληση, αλλά και να ρυθμίζουν ευνοϊκά την προσφυγική πολιτική των κυβερνήσεων. Εδώ, ακριβώς, εντοπίζεται η ερμηνεία των κινητοποιήσεών τους: Οι διεκδικήσεις δεν ήταν, παρά μια διέξοδος για κοινωνική και πολιτική καταξίωση.
Πράγματι, οι ανοιχτές πληγές από τη μπόρα του ξεριζωμού και τη μαύρη μοίρα της προσφυγιάς στάθηκαν το σημαντικότερο κίνητρο, για να οργανώνονται σε σωματεία και να εκδίδουν εφημερίδες, αλλά και περιοδικά ποιότητας. Για παράδειγμα, το 1928 κυκλοφορεί ο 1ος τόμος του Αρχείου Πόντου, του κορυφαίου αυτού επιστημονικού περιοδικού των Ποντίων 12 δηλαδή χρόνια πριν από τα Μακεδονικά της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Το 1938 κυκλοφορούν τα Μικρασιατικά Χρονικά).
 |
| Πρόσφυγες Μικρασιατικής καταστροφής |
Εκείνο, όμως, που πραγματικά προώθησε τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά αιτήματα των προσφύγων, ήταν η συγκρότηση πανελλήνιων ενώσεων, πέρα από τους τοπικούς και νομαρχιακούς συλλόγους, αλλά και η οργάνωση ανεξάρτητου προσφυγικού κόμματος. Ακόμη, η πραγματοποίηση απανωτών συνεδρίων. Αρκεί να έχουμε υπόψη ότι, σε λιγότερο από 5 χρόνια, μετά την προσφυγική εγκατάσταση, δηλ. ως το 1928, έγιναν κιόλας τρία πανελλήνια συνέδρια, πέρα από τα πάμπολλα άλλα τοπικού χαρακτήρα. Και δεν άργησαν να φανούν οι καρποί των συλλογικών αυτών κινητοποιήσεων. Επιλεκτικά παραθέτουμε μερικούς απ’ αυτούς:
1) Ατελής εγγραφή απόρων προσφύγων στα Πανεπιστήμια.
2) Ρύθμιση κληρονομικών δικαιωμάτων των ανταλλαξίμων.
3) Κατοχύρωση των ανταλλαξίμων μουσουλμανικών περιουσιών, που ήταν η κύρια πηγή των προσφυγικών αποζημιώσεων.
4) Εισαγωγή των Ομολογιών των Ανταλλαξίμων στο χρηματιστήριο του Λονδίνου.
5) Οργάνωση και λειτουργία προσφυγικών νοσοκομείων.
6) Κυριότητα των προσφυγικών οικοπέδων και οικημάτων του δημοσίου.
7) Σύσταση και λειτουργία της Αγροτικής Τράπεζας.
8) Αναγνώριση των παραμεθορίων προσφυγικών οικισμών με τα συναφή πλεονεκτήματα.
9) Μείωση προσφυγικών χρεών.
10) Σύσταση οικοδομικών συνεταιρισμών αστών προσφύγων.
11) Δωρεάν παραχώρηση οικοπέδων για κοινωφελείς σκοπούς.
12) Νόμος για το χωρισμό των προσφυγικών συνοικισμών και την ανακήρυξή τους σε δήμους και κοινότητες.
Ακόμη, για το πώς και πού θα ψηφίζουν οι πρόσφυγες. Να σημειωθεί εδώ η μέχρι τότε προχειρότητα και ακαταστασία στην πολιτογράφηση των προσφύγων. Άλλοι ήταν διπλογραμμένοι και άλλοι εγγεγραμμένοι σε μητρώα και δημοτολόγια κοινοτήτων κάποιων μακρινών περιοχών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου