Δύο κυρίως, είναι τα αίτια που οδήγησαν σε κάποια όξυνση τις σχέσεις ντόπιων και προσφύγων. Το πρώτο, και κυριότερο, οι οικονομικές διαφορές και αντιδικίες (χωράφια και οικόπεδα παραχωρούνται στους δεύτερους, αλλά κατέχονται ή διεκδικούνται από τους πρώτους, ή και αντίστροφα). Η διεκδίκηση (δίκαια ή άδικα), από ντόπιους, χωραφιών που ανήκαν σε ανταλλάξιμους Τούρκους, προκαλούσε συχνές προστριβές με τους πρόσφυγες, αλλά και αφάνταστες δυσκολίες στην ΕΑΠ, στο έργο των καταμετρήσεων και διανομών.
Πολλές φορές η διεκδίκηση αυτή ξεκινούσε από τις λεγόμενες «ανώμαλες δικαιοπραξίες»: Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13 ) αρκετοί από τους ντόπιους Έλληνες αγόραζαν, με προφορική ή ιδιωτική γραπτή συμφωνία, την ακίνητη περιουσία των Μουσουλμάνων που εγκατέλειπαν την Ήπειρο και Μακεδονία, παρά τις απαγορευτικές διατάξεις εκείνης της περιόδου για οποιαδήποτε αγοραπωλησία. Κατά τη Σύμβαση όμως, της Ανταλλαγής, τα κτήματα αυτά θεωρούνται ανταλλάξιμα και πρέπει να διανεμηθούν σε πρόσφυγες. Αποτέλεσμα, οι συχνές διαμάχες, ακόμη και αιματηρές συγκρούσεις, ντόπιων και προσφύγων.
Προστριβές, όμως, προκαλούν και οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται στους πρόσφυγες, αλλά και οι οικονομικοί ανταγωνισμοί, ιδίως μεταξύ αστών (ντόπιων και προσφύγων) εμπορευόμενων. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν παρατηρούνται προστριβές και μεταξύ προσφύγων για τους ίδιους λόγους.
Το δεύτερο, σε σπουδαιότητα, αίτιο ήταν η πολιτική ιδεολογία του προσφυγικού κόσμου, μαζικά και σταθερά τοποθετημένου στη βενιζελική παράταξη, σε αντίθεση με τους γηγενείς.
Οι δύο αυτοί βασικοί λόγοι λειτούργησαν ως κίνητρο και για άλλες μερικότερες και μικρότερης σημασίας διαφορές και αντιπαλότητες, ιδιαίτερα πολιτιστικού και εθνολογικού χαρακτήρα.
Υπήρχαν περιπτώσεις που ντόπιοι χαρακτηρίστηκαν ως «Βούλγαροι», από πρόσφυγες, και πρόσφυγες ως «Τουρκόσποροι» και «Τουρκομερίτες» και ως ένα άναρχο πλήθος γυρολόγων, από ντόπιους. Γενικά, και οι δυο πλευρές αισθάνονταν ένα «τραυματικό πολιτιστικό σοκ».
Οι διαμάχες αυτές, σε ορισμένες περιοχές οξύνθηκαν τόσο πολύ, ώστε εξελίχτηκαν ακόμη και σε αιματηρές συμπλοκές, όπως στο χωριό Κιούπκιοϊ (Πρώτη) του Νομού Σερρών, για οικονομικούς λόγους και στην Έδεσσα, για πολιτικούς: ντόπιοι και πρόσφυγες συγκρούστηκαν μαζικά την επομένη της συντριπτικής νίκης του Βενιζέλου στις εκλογές του 1928. Αλλού, πάλι, όπως την Καβάλα, οργανώθηκαν βίαια ξεχωριστά συλλαλητήρια.
Πολλές φορές η διεκδίκηση αυτή ξεκινούσε από τις λεγόμενες «ανώμαλες δικαιοπραξίες»: Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους (1912-13 ) αρκετοί από τους ντόπιους Έλληνες αγόραζαν, με προφορική ή ιδιωτική γραπτή συμφωνία, την ακίνητη περιουσία των Μουσουλμάνων που εγκατέλειπαν την Ήπειρο και Μακεδονία, παρά τις απαγορευτικές διατάξεις εκείνης της περιόδου για οποιαδήποτε αγοραπωλησία. Κατά τη Σύμβαση όμως, της Ανταλλαγής, τα κτήματα αυτά θεωρούνται ανταλλάξιμα και πρέπει να διανεμηθούν σε πρόσφυγες. Αποτέλεσμα, οι συχνές διαμάχες, ακόμη και αιματηρές συγκρούσεις, ντόπιων και προσφύγων.
Προστριβές, όμως, προκαλούν και οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται στους πρόσφυγες, αλλά και οι οικονομικοί ανταγωνισμοί, ιδίως μεταξύ αστών (ντόπιων και προσφύγων) εμπορευόμενων. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν παρατηρούνται προστριβές και μεταξύ προσφύγων για τους ίδιους λόγους.
Το δεύτερο, σε σπουδαιότητα, αίτιο ήταν η πολιτική ιδεολογία του προσφυγικού κόσμου, μαζικά και σταθερά τοποθετημένου στη βενιζελική παράταξη, σε αντίθεση με τους γηγενείς.
Οι δύο αυτοί βασικοί λόγοι λειτούργησαν ως κίνητρο και για άλλες μερικότερες και μικρότερης σημασίας διαφορές και αντιπαλότητες, ιδιαίτερα πολιτιστικού και εθνολογικού χαρακτήρα.
Υπήρχαν περιπτώσεις που ντόπιοι χαρακτηρίστηκαν ως «Βούλγαροι», από πρόσφυγες, και πρόσφυγες ως «Τουρκόσποροι» και «Τουρκομερίτες» και ως ένα άναρχο πλήθος γυρολόγων, από ντόπιους. Γενικά, και οι δυο πλευρές αισθάνονταν ένα «τραυματικό πολιτιστικό σοκ».
Οι διαμάχες αυτές, σε ορισμένες περιοχές οξύνθηκαν τόσο πολύ, ώστε εξελίχτηκαν ακόμη και σε αιματηρές συμπλοκές, όπως στο χωριό Κιούπκιοϊ (Πρώτη) του Νομού Σερρών, για οικονομικούς λόγους και στην Έδεσσα, για πολιτικούς: ντόπιοι και πρόσφυγες συγκρούστηκαν μαζικά την επομένη της συντριπτικής νίκης του Βενιζέλου στις εκλογές του 1928. Αλλού, πάλι, όπως την Καβάλα, οργανώθηκαν βίαια ξεχωριστά συλλαλητήρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου