Πώς ανεχώρησαν για την Ελλάδα οι αντάρτες της Γαλίαινας

Με την κατάρρευση του μικρασιατικού μετώπου, είχε αποφασισθεί η ανταλ­λαγή των ελληνοτουρκικών πληθυσμών. Ήταν Νοέμβριος του 1922. Τα χωριά της Γαλίαινας - Ματσούκας εκκενώθηκαν από τον ρωμαίικο πληθυσμό τους και όσοι επέζησαν ύστερα από τη μεγάλη καταιγίδα των διώξεων, κατέφυγαν στην Τραπεζούντα με σκοπό να αναχωρήσουν για την Ελλάδα.

Ο Οπλαρχηγός Απανόζ  Γιώργη με τα παλληκάρια του

Το ποντιακό ζήτημα, με την εγκατάλειψη της Μικράς Ασίας από τον ελληνικό στρατό, είχε ταφεί πλέον, εξαιτίας:
 α) του διχασμού κωνσταντινικών και βενιζελικών που σάρωσε τον πληθυσμό της Ελλάδος και β) την παντελή εγκατάλειψή του πλέον από τους “συμμάχους” της ΑΝΤΑΝΤ και ο αγώνας των ανταρτών δεν είχε πλέον άλλο νόημα και προοπτική.

Ειδοποίησαν τότε μερικούς από τους κατοίκους στο χωριό Τσιναλάντων Τούρκους φίλους τους, οι οποίοι μερικές φορές τους φάνηκαν χρήσιμοι και υποστηρικτές τους. (Εδώ πρέπει να σημειώσουμε οι Τούρκοι του χωριού Τσιναλάντων ήσαν άλλοτε Έλληνες, οι οποίοι εκτουρκίστηκαν και εξισλαμίστηκαν βιαίως).Έτσι βρήκαν οι αντάρτες τρόπους να φτάσουν στις παραλιακές πόλεις και να διεκπεραιωθούν στην Ελλάδα.
Στο μεταξύ, οι αντάρτες του Πόντου, σιγά-σιγά και με κάθε δυνατό τρόπο κα­τέφυγαν στην Ελλάδα, άλλοι απ’ ευθείας και άλλοι ακόμη και με τον οπλισμό τους μέσω των παραλίων Ρωσίας ή Ρουμανίας, με ενοικιασμένα πλοιάρια έφθασαν στην ελεύθερη των Ελλήνων γη από την οποία οι πρόγονοί τους σύμφωνα με τη μυθολογία πριν από τριάντα αιώνες αποχωρίστηκαν και ξεχύθηκαν πρόδρομοι του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, όπου προόδεψαν όσο κανένας άλλος λαός της εποχής εκείνης, μέχρι σημείου να διαφυλάξουν ακόμη και την ελληνική ομηρική γλώσσα τους, την οποία διατήρησαν έστω και παραφθαρμένη μέχρι τις μέρες μας.

Πολλοί από τους αγωνιστές αυτούς πέθαναν στην ελεύθερη ελληνική γη με την άσβεστη φλόγα, την ασίγαστη και αναντικατάστατη αγάπη και νοσταλγία του αλησμόνητου Πόντου, που ήταν η γη των πατέρων τους και η δική τους.

Αχιλλέας Στ. Ανθεμίδης

Διδάκτορας Νομικής του Πανεπιστημίου του Gottingen