Συμβολή των Ποντίων γυναικών στους αγώνες για την ελευθερία.

Για τη συμβολή της Ελληνίδας του Πόντου στους αγώνες του έθνους θα αφιε­ρωθούν οι πιο κάτω παρατηρήσεις.

Στέκονταν επάξια στο πλάι των παλικαριών σαν άξιες μανάδες, αδελφές και σύζυγοι και πλήρωναν το πιο ακριβό τίμημα θυσιών, επειδή ο βάρβαρος κατακτητής είχε ως νόμο τη θεωρία των αντιποίνων στον άμαχο πληθυσμό, πράγμα που συμβαδίζει και ταυτίζεται σε μια ενιαία κοσμοθεωρία δηλ. την τουρανιστική (ρατσιστική) των Τούρκων και τη ναζιστική (ρατσιστική) κοσμοθεωρία της χιτ­λερικής Γερμανίας.

Σκηνές ηρωικές, όπως εκείνης των 300 γυναικόπαιδων της Σάντας που κλει­σμένες σ’ ένα σχολείο της Κρώμνης, με επικεφαλής την Σιονάρα, τσάκισαν στην κυριολεξία στο ξύλο τους δέκα τζανταρμάδες, που παραβίασαν τη νύχτα την πόρ­τα του σχολείου για να βιάσουν τα κορίτσια.

Ακόμα, μια άλλη μορφή αντίδρασης που προσυπογράφεται στο ενεργητικό των γυναικών του Σιμικλή Κερασούντας, πρέπει να θεωρηθεί και το γεγονός ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια της περιοχής προτίμησαν να πεθάνουν πέφτοντας στο ποτάμι παρά να υποκύψουν στις άνομες ορέξεις των Τουρκολαζών που τις κυνη­γούσαν, αναβιώνοντας έτσι ένα καινούριο Ζάλογγο και μια καινούρια Αραπίτσα.

Η ιστορία του ελληνικού λαού, είναι κατά τούτο ενδιαφέρουσα, ότι παρ’ όλες τις κοσμοϊστορικές εξελίξεις στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, η τοποθέ­τηση των Ελλήνων απέναντι στον εξωτερικό εχθρό, παρουσιάζει μια συνεχόμενη ενότητα παρά τις ιδιομορφίες που μπορεί κανείς να διακρίνει κατά τις διάφορες φάσεις της. Η άμυνα ενός “πατρίου” εδάφους, εμφανίζεται εδώ συνδεδεμένη από την αρχή της ελληνικής ιστορίας με αυτό που στη νεότερη εποχή μας έγινε κοινό χαρακτηριστικό η απαίτηση όλων των εθνικών ομάδων: τον πατριωτισμό.

Δε μπορεί να είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο ελληνισμός κατόρθωσε να διατηρήσει ατόφια την εθνική του ταυτότητα, παρόλες τις μεγάλες ανακατατάξεις, καθώς και εκείνο το χώρο που αποτελούσε την αρχική του κοιτίδα δηλ. την Ιωνία, τον Πό­ντο, καθώς και άλλες περιοχές.

 Αλλά στα ανταρτικά σώματα βλέπουμε να πολεμούν πλάι στους οπλαρχηγούς και οι ξακουστές καπετάνισσες, ισάξιες της Μπουμπουλίνας, που δεν υστερούσαν σε δράση και ηρωισμό από τους άνδρες, πράγμα που δεν παραδίνει η ιστορία σε άλλα μέρη της Ελλάδος κατά την επανάσταση του 1821. 

Ονόματα όπως της Τσετέμπαση Πελαγίας, συζύγου του Αντών πασά, Παλάσσας (από τη Σαμψούντα), συζύγου του Τσετέμπαση Σαρήγιαννε, Αναστασίας, συζύγου του Βασίλ αγά κ.ά. έμειναν στον πάνθεο των ηρωΐδων γυναικών του Πόντου.