Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης πενήντα χρόνων από την ήττα και τη Μικρασιατική καταστροφή (1972), πραγματοποιήθηκαν διάφορες εκδηλώσεις και εκφωνήθηκαν λόγοι, γράφηκαν άρθρα, εκδόθηκαν βιβλία, έγιναν αφιερώματα, («Νέα Εστία», «Αιολικά Γράμματα», «Οικονομικός Ταχυδρόμος» κλπ.). Ιδιαίτερη σημασία είχαν οι ομιλίες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ακαδημία.
Ο ακαδημαϊκός Γεώργιος Μυλωνάς, στην ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών, τόνισε, ανάμεσα σε άλλα, τα εξής: «Η Μικρασιατική καταστροφή, το ξερίζωμα του Ελληνισμού από την Ανατολή, θα αποτελέση καμπήν εις την ζωήν του έθνους, ομοίαν και ίσως μεγαλυτέραν της καμπής την οποίαν εδημιούργηοεν η πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως. Τότε κορυφαίοι λόγιοι και τεχνίται εγκατέλειψαν την βασιλίδα των πόλεων δια να καταφύγουν εις την Δύσιν και να συμβάλουν σπουδαίως εις την ανάπτυξιν και την εξέλιξιν της Αναγεννήσεως. Και οι πρόσφυγες της Ανατολής, αποτελέσαντες υγιές μέλος του σώματος της πατρίδος, προσέθεσαν την φιλεργίαν και τας γνώσεις των, την δυναμικότητα και την αισιοδοξίαν των, τα ιδανικά και την πίστην των εις τα αρετάς των εν τη πατρίδι από αιώνων εγκατεστημένων και συνέβαλον κατά πολύ εις την εξέλιξιν του σημερινού νεοελληνικού πολιτισμού, εις την ανάπτυξιν των γραμμάτων και των επιστημών, του εμπορίου και της βιομηχανίας, εις την θεμελίωσιν πατρίδος ισχυράς και αξιοζήλου. Το δυναμικόν το οποίον απώλεσεν ο κατακτητής, εκέρδισεν η ηνωμένη Ελλάς...».
Ο αείμνηστος Μ. Αναστασιάδης, καθηγητής Πανεπιστημίου της Αθήνας, μιλώντας σε συγκέντρωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με την ευκαιρία της επετείου των πενήντα χρόνων της Μικρασιατικής καταστροφής, είπε μεταξύ των άλλων:
«Δεν ήτο μόνον γη σωτηρίας απλώς η μητρική του ελλαδικού χώρου γη.
' Ητο γη των ονείρων και του πόθου, την οποίαν επανεύρισκον υπό τας θλιβεροτάτας των συνθηκών οι πληθυσμοί εκείνοι. Διότι, επί μακρούς αιώνας, οι ηγήτορες και οι διδάσκαλοί των ,εδώ εξετράφησαν και εδώ εθέρμαναν όνειρα ελευθερίας, με τα οποία συνετηρείτο άσβεστος και ακοίμητος ο εθνικός πόθος των υπό ξένον ζυγόν τελούντων. Εδώ κατεκτήθη η Παιδεία και εν φόβω Κυρίου σοφία της πνευματικής ηγεσίας του Μικρασιατικού, Ποντιακού και Θρακικού λαού. Εντεύθεν, εις αυτό το καθίδρυμα, από του βήματος του οποίου έχω την υψίστην τιμήν να ομιλώ, επιθυμώ να μεταφέρω την βαθυτάτην ευγνωμοσύνην ενός λαού Ελλήνων, όστις απέκτησε την ενσυνείδητον υπερηφάνειαν της πνευματικής του υπεροχής από την διδαχήν και το παράδειγμα σοφίας και βίου των καθηγητών και αποφοίτων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Είναι, πράγματι, εξόχως δυσχερές να αποδώση τις εις ένα σύγχρονον ακροατήριον, με ακρίβειαν και συνέπειαν τι ήτο δια τους Μικρασιατικούς, Ποντιακούς και Θρακικούς πληθυσμούς, ο απόφοιτος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν ήτο απλώς ο διδάσκαλος, ο νομομαθής, ο ιατρός, ο χημικός, ο απόφοιτος εκείνος. Κυρίως ήτο ο ζήσας επί σειράν ετων τον ελεύθερον της πατρίδος βίον, ο γευθείς ελευθερίας, ο γνώστης της ελευθερίας και ακόμη, εκείνος εις τον οποίον ανήκε η ευθύνη να καθοδηγή, να προστατεύη, κυρίως δε να δημιουργή την έμπρακτον απόδειξιν περί της πνευματικής υπεροχής των συμπατριωτών του, εν μέσω ατιθάσσων κατακτητων, αλλά και ξενοδούλων επιστημόνων, υπηρετούντων τα συμφέροντα άλλων κυβερνήσεων και άλλων Κοινοτήτων, πάντοτε εχθρικών προς την ιθαγενή ελληνικήν...».
»Η αλκή και ο νέος τόνος των προσφυγόντων Ελλήνων - τόνισε ο Μ. Αναστασιάδης - έδωσε ακόμη εις τα Γράμματα, την Τέχνην και τας Επιστήμας λαμπρούς εκπροσώπους και ένδοξα ονόματα. Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης δεν σεμνύνεται μόνον διότι έδωσε εις το πανελλήνιον έναν Αδαμάντιον Κοραή και τον εθνομάρτυρα Γρηγόριον τον Ε'. Σεμνύνεται ακόμη διότι μετά την συμφοράν ανέδειξεν έναν των κρατίστων φιλολόγων, τον Ιωάννην Συκουτρήν, του οποίου ο πρόωρος θάνατος εστέρησε την παγκόσμιον φιλολογίαν ενός εξόχου επιστήμονος... Η ποίησις της εποχής μας βαθύτατα επηρεάζεται από τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη, του μόνου Έλληνος όστις έτυχε διεθνούς αναγνωρίσεως τιμηθείς με το βραβείον Νόμπελ. Οι στίχοι του Σεφέρη αποπνέουν την γνησίαν ελληνικήν πίστην. Το αυτό αίσθημα αποπνέουν και τα πεζογραφήματα του Ηλία Βενέζη ενώ από τα διηγήματα και τα κείμενα του Φώτη Κόντογλου αποδεικνύεται η βαθεία του θρησκευτικότης...» .
Καταλήγοντας ο Μιχαήλ Αναστασιάδης, έδωσε σύντομες πληροφορίες για μερικούς εξέχοντες επιστήμονες του υπόδουλου Ελληνισμού, στους οποίους θα επανέλθουμε, όπως και στο θέμα της ιδρύσεως «Πανεπιστήμιου Σμύρνης», που μας έδωσε αρκετά στοιχεία ο ομιλητής.
Ο επίτιμος καθηγητής της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ορέστης Λουρίδης, από την Κωνσταντινούπολη, σε διάλεξή του στον «Παρνασσό», με την ευκαιρία της «Μνήμης της Μικρός Ασίας» με το κλείσιμο των πενήντα χρόνων από την καταστροφή (1972) αναφέρθηκε κυρίως στους ανθρώπους της επιστήμης που έδωσε ο υπόδουλος Ελληνισμός και τόνισε ότι η Μικρασιατική καταστροφή, όσο και αν φαίνεται φρικώδης, πρέπει να θεωρηθεί απλώς ως δοκιμασία του Γένους και σαν αφετηρία για ένδοξη σταδιοδρομία. Στο τέλος της διαλέξεώς του μας έδωσε πίνακα ορισμένων επιστημόνων όπως ο Μ. Αναστασιάδης και ιερωμένων για τους οποίους θα επανέλθουμε.
Εξάλλου, ο ακούραστος και «παθιασμένος» λάτρης κάθε προσφυγικού επιτεύγματος, Χρυσόστομος Θεοδωρίδης, από το Ναζλή της Μικρασίας, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε την ύψιστη καρτερία να καταγράψει, με συντομία, τις βιογραφίες και τη δράση πάνω από 650 «Διακριθέντων του ξερριζωμένου Ελληνισμού» σε τέσσερις τόμους, με τον τίτλο αυτόν, πυκνογραμμένοι, έργο μιας ολόκληρης ζωής, για το οποίο το προσφυγικό στοιχείο και οι απόγονοι των προσφύγων και οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να είναι ευγνώμονες, γιατί ένας και μόνος επιτέλεσε αυτόν τον άθλο.
Η αδάμαστη αυτή θέληση του Χρυσόστομου Θεοδωρίδη να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει ότι πολύτιμο έφερε μαζί του ο προσφυγικός κόσμος, άρχισε με μια άλλη σημαντική εργασία, με το έργο «Πρόσφυγες φοιτηταί» που το έγραψε με τη συνεργασία του αείμνηστου Σωκράτη Κλαδά, από τον Πόντο. Στο έργο αυτό περιγράφεται η αγωνιώδης προσπάθεια των πρώτων προσφύγων φοιτητών να επιζήσουν και να σπουδάσουν, η δραστηριότητά τους να ιδρύσουν συλλόγους, να επιδίδονται σε εκπολιτιστικά έργα, να δίνουν θεατρικές παραστάσεις κλπ. Και αυτοί οι «Πρόσφυγες φοιτηταί», έγιναν με τα χρόνια επιστήμονες κρατικά στελέχη κύρους, επιχειρηματίες σε σημαντικούς τομείς της Οικονομίας μας, πού τα ονόματά τους και το σύντομο βιογραφικό τους καταχωρήθηκε στις σελίδες αυτές, πού αποτελούν μαρτυρίες μιας κοπιώδους εργασίας, αλλά ταυτόχρονα και υπερβολικής αγάπης για το θέμα αυτό.
Γιώργος Λαμψίδης
 |
| Γεώργιος Μυλωνάς |
 |
| Μ. Αναστασιάδης |
«Δεν ήτο μόνον γη σωτηρίας απλώς η μητρική του ελλαδικού χώρου γη.
' Ητο γη των ονείρων και του πόθου, την οποίαν επανεύρισκον υπό τας θλιβεροτάτας των συνθηκών οι πληθυσμοί εκείνοι. Διότι, επί μακρούς αιώνας, οι ηγήτορες και οι διδάσκαλοί των ,εδώ εξετράφησαν και εδώ εθέρμαναν όνειρα ελευθερίας, με τα οποία συνετηρείτο άσβεστος και ακοίμητος ο εθνικός πόθος των υπό ξένον ζυγόν τελούντων. Εδώ κατεκτήθη η Παιδεία και εν φόβω Κυρίου σοφία της πνευματικής ηγεσίας του Μικρασιατικού, Ποντιακού και Θρακικού λαού. Εντεύθεν, εις αυτό το καθίδρυμα, από του βήματος του οποίου έχω την υψίστην τιμήν να ομιλώ, επιθυμώ να μεταφέρω την βαθυτάτην ευγνωμοσύνην ενός λαού Ελλήνων, όστις απέκτησε την ενσυνείδητον υπερηφάνειαν της πνευματικής του υπεροχής από την διδαχήν και το παράδειγμα σοφίας και βίου των καθηγητών και αποφοίτων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Είναι, πράγματι, εξόχως δυσχερές να αποδώση τις εις ένα σύγχρονον ακροατήριον, με ακρίβειαν και συνέπειαν τι ήτο δια τους Μικρασιατικούς, Ποντιακούς και Θρακικούς πληθυσμούς, ο απόφοιτος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν ήτο απλώς ο διδάσκαλος, ο νομομαθής, ο ιατρός, ο χημικός, ο απόφοιτος εκείνος. Κυρίως ήτο ο ζήσας επί σειράν ετων τον ελεύθερον της πατρίδος βίον, ο γευθείς ελευθερίας, ο γνώστης της ελευθερίας και ακόμη, εκείνος εις τον οποίον ανήκε η ευθύνη να καθοδηγή, να προστατεύη, κυρίως δε να δημιουργή την έμπρακτον απόδειξιν περί της πνευματικής υπεροχής των συμπατριωτών του, εν μέσω ατιθάσσων κατακτητων, αλλά και ξενοδούλων επιστημόνων, υπηρετούντων τα συμφέροντα άλλων κυβερνήσεων και άλλων Κοινοτήτων, πάντοτε εχθρικών προς την ιθαγενή ελληνικήν...».
»Η αλκή και ο νέος τόνος των προσφυγόντων Ελλήνων - τόνισε ο Μ. Αναστασιάδης - έδωσε ακόμη εις τα Γράμματα, την Τέχνην και τας Επιστήμας λαμπρούς εκπροσώπους και ένδοξα ονόματα. Η Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης δεν σεμνύνεται μόνον διότι έδωσε εις το πανελλήνιον έναν Αδαμάντιον Κοραή και τον εθνομάρτυρα Γρηγόριον τον Ε'. Σεμνύνεται ακόμη διότι μετά την συμφοράν ανέδειξεν έναν των κρατίστων φιλολόγων, τον Ιωάννην Συκουτρήν, του οποίου ο πρόωρος θάνατος εστέρησε την παγκόσμιον φιλολογίαν ενός εξόχου επιστήμονος... Η ποίησις της εποχής μας βαθύτατα επηρεάζεται από τους στίχους του Γιώργου Σεφέρη, του μόνου Έλληνος όστις έτυχε διεθνούς αναγνωρίσεως τιμηθείς με το βραβείον Νόμπελ. Οι στίχοι του Σεφέρη αποπνέουν την γνησίαν ελληνικήν πίστην. Το αυτό αίσθημα αποπνέουν και τα πεζογραφήματα του Ηλία Βενέζη ενώ από τα διηγήματα και τα κείμενα του Φώτη Κόντογλου αποδεικνύεται η βαθεία του θρησκευτικότης...» .
Καταλήγοντας ο Μιχαήλ Αναστασιάδης, έδωσε σύντομες πληροφορίες για μερικούς εξέχοντες επιστήμονες του υπόδουλου Ελληνισμού, στους οποίους θα επανέλθουμε, όπως και στο θέμα της ιδρύσεως «Πανεπιστήμιου Σμύρνης», που μας έδωσε αρκετά στοιχεία ο ομιλητής.
Εξάλλου, ο ακούραστος και «παθιασμένος» λάτρης κάθε προσφυγικού επιτεύγματος, Χρυσόστομος Θεοδωρίδης, από το Ναζλή της Μικρασίας, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, είχε την ύψιστη καρτερία να καταγράψει, με συντομία, τις βιογραφίες και τη δράση πάνω από 650 «Διακριθέντων του ξερριζωμένου Ελληνισμού» σε τέσσερις τόμους, με τον τίτλο αυτόν, πυκνογραμμένοι, έργο μιας ολόκληρης ζωής, για το οποίο το προσφυγικό στοιχείο και οι απόγονοι των προσφύγων και οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να είναι ευγνώμονες, γιατί ένας και μόνος επιτέλεσε αυτόν τον άθλο.
Η αδάμαστη αυτή θέληση του Χρυσόστομου Θεοδωρίδη να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει ότι πολύτιμο έφερε μαζί του ο προσφυγικός κόσμος, άρχισε με μια άλλη σημαντική εργασία, με το έργο «Πρόσφυγες φοιτηταί» που το έγραψε με τη συνεργασία του αείμνηστου Σωκράτη Κλαδά, από τον Πόντο. Στο έργο αυτό περιγράφεται η αγωνιώδης προσπάθεια των πρώτων προσφύγων φοιτητών να επιζήσουν και να σπουδάσουν, η δραστηριότητά τους να ιδρύσουν συλλόγους, να επιδίδονται σε εκπολιτιστικά έργα, να δίνουν θεατρικές παραστάσεις κλπ. Και αυτοί οι «Πρόσφυγες φοιτηταί», έγιναν με τα χρόνια επιστήμονες κρατικά στελέχη κύρους, επιχειρηματίες σε σημαντικούς τομείς της Οικονομίας μας, πού τα ονόματά τους και το σύντομο βιογραφικό τους καταχωρήθηκε στις σελίδες αυτές, πού αποτελούν μαρτυρίες μιας κοπιώδους εργασίας, αλλά ταυτόχρονα και υπερβολικής αγάπης για το θέμα αυτό.
Γιώργος Λαμψίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου