Ο Ελληνισμός του Πόντου, το πανάρχαιο αυτό τμήμα του
Ελληνισμού, με τις ζωντανές αναμνήσεις της βυζαντινής του δόξας και τις
αγωνιστικές του παραδόσεις, ζούσε στη βόρεια ακτή της Μικράς Ασίας, στα
παράλια της Μαύρης Θάλασσας, από τις εκβολές του Σαγγάριου ως τις παρυφές του
Καυκάσου, και εκτεινόταν εσωτερικά στα υψίπεδα του Μεσόγειου Πόντου και τα
απρόσιτα βουνά του.
Οχυρωμένη από τη γεωγραφική της απομόνωση και από το
μεσαιωνικό της κράτος, την αυτοκρατορία των Μεγάλων Κομνηνών της
Τραπεζούντας, που αποτέλεσε το τελευταίο κρατικό προπύργιο του μεσαιωνικού
Ελληνισμού που έπεσε στους Τούρκους το 1461, η Ποντιακή Ελληνική κοινωνία διατήρησε τη συνοχή και τη συνέχεια της.
Η μεσαιωνική ποντιακή αυτοκρατορία είχε περιφρουρήσει τον ποντιακό Ελληνισμό από τις επιπτώσεις της εκθεμελίωσης και του εξισλαμισμού που γνώρισε η υπόλοιπη Μικρά Ασία στους πέντε αιώνες της αντιπαράθεσης Βυζαντινών και Τούρκων στη χερσόνησο.
Στον Πόντο η κατάκτηση ήλθε αργά και η τοπική Ελληνική κοινωνία παραδόθηκε ανέπαφη και οχυρωμένη στα βουνά της στο νέο δυνάστη. Αδιαμφισβήτητο σημάδι της εθνολογικής της ικμάδας ήταν η διατήρηση της αρχαϊκής της γλώσσας, γνήσια Ελληνικού και όμως ιδιαίτερα ιδιόμορφου ιδιώματος.
Ο Πόντος στην απομόνωση και την αυθυπαρξία του αποτελούσε έναν ολόκληρο Ελληνικό κόσμο που οι οικονομικές συγκυρίες του δέκατου ένατου αιώνα του άνοιξαν το δρόμο μεγάλης πολιτικής και πολιτισμικής ακμής. Η πυκνότητα της ελληνικής παρουσίας στον Πόντο μαρτυρείται από τους 1454 οικισμούς με Έλληνες που επεσήμανε η έρευνα του Κ.Μ.Σ. στην περιοχή. Από αυτούς μελετήθηκαν μόνο οι 795 και βρέθηκαν αμιγώς ελληνόφωνοι. Οι υπόλοιποι 659 δεν έγινε δυνατόν να μελετηθούν ιδίως από έλλειψη πληροφοριών.
Αυτό εξηγείται από την κατεύθυνση της εξόδου μεγάλου μέρους του ποντιακού Ελληνισμού προς τον Καύκασο και τη νότιο Ρωσία, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός πολλών ελληνικών οικισμών του Πόντου να μη φτάσει ποτέ στην Ελλάδα.
 |
| Πλατεία στην Τραπεζούντα |
Η μεσαιωνική ποντιακή αυτοκρατορία είχε περιφρουρήσει τον ποντιακό Ελληνισμό από τις επιπτώσεις της εκθεμελίωσης και του εξισλαμισμού που γνώρισε η υπόλοιπη Μικρά Ασία στους πέντε αιώνες της αντιπαράθεσης Βυζαντινών και Τούρκων στη χερσόνησο.
Στον Πόντο η κατάκτηση ήλθε αργά και η τοπική Ελληνική κοινωνία παραδόθηκε ανέπαφη και οχυρωμένη στα βουνά της στο νέο δυνάστη. Αδιαμφισβήτητο σημάδι της εθνολογικής της ικμάδας ήταν η διατήρηση της αρχαϊκής της γλώσσας, γνήσια Ελληνικού και όμως ιδιαίτερα ιδιόμορφου ιδιώματος.
Ο Πόντος στην απομόνωση και την αυθυπαρξία του αποτελούσε έναν ολόκληρο Ελληνικό κόσμο που οι οικονομικές συγκυρίες του δέκατου ένατου αιώνα του άνοιξαν το δρόμο μεγάλης πολιτικής και πολιτισμικής ακμής. Η πυκνότητα της ελληνικής παρουσίας στον Πόντο μαρτυρείται από τους 1454 οικισμούς με Έλληνες που επεσήμανε η έρευνα του Κ.Μ.Σ. στην περιοχή. Από αυτούς μελετήθηκαν μόνο οι 795 και βρέθηκαν αμιγώς ελληνόφωνοι. Οι υπόλοιποι 659 δεν έγινε δυνατόν να μελετηθούν ιδίως από έλλειψη πληροφοριών.
Αυτό εξηγείται από την κατεύθυνση της εξόδου μεγάλου μέρους του ποντιακού Ελληνισμού προς τον Καύκασο και τη νότιο Ρωσία, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός πολλών ελληνικών οικισμών του Πόντου να μη φτάσει ποτέ στην Ελλάδα.
Φ.Δ. Αποστολόπουλος
(από την Εισαγωγή του στο βιβλίο «'Εξοδος»
του Κ.Μ.Σ.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου