Οι αρχιμεταλλουργοί, για πάνω από 200 χρόνια, ήταν πρόσωπα πανίσχυρα και δακτυλοδεικτούμενα. Πλούτος, δόξα, φθόνος, καταστροφή. Αρκετοί έζησαν διαμετρικά αντίθετες καταστάσεις. Από το ύψος στο βάθος, από τις τιμές και τη γενική αναγνώριση και καταξίωση, στην αγχόνη. Πολλών ο επαγγελματικός βίος ήταν μια διαρκής άνοδος και πτώση. Πολλές φορές συκοφαντήθηκαν και τιμωρήθηκαν άδικα. Άλλοτε, πάλι, έβγαζαν μόνοι τους τα μάτια τους.
Το αξίωμα τους έκρυβε πολλές παγίδες και απαιτούνταν διπλωματικοί χειρισμοί και οξύνοια για να υπάρχει ισορροπία. Στην οθωμανική Τουρκία των δωροδοκιών, των καταχρήσεων της εξουσίας, της διαφθοράς και των συνωμοσιών, κάθε αξιωματούχος και μάλιστα Ρωμιός, ακροβατούσε σε τεντωμένο σχοινί. Δεν πρέπει, βέβαια, να διαφεύγει και το ότι οι πιο πολλοί αρχιμεταλλουργοί, με την εύνοια και τη δωροδοκία ανώτατων κρατικών λειτουργών, κατέλαβαν τη θέση τους και στα ίδια μέσα κατέφευγαν για να τη διατηρήσουν ή για να γλυτώσουν την κρεμάλα, όταν άδικα ή δίκαια έμπαιναν στο στόχαστρο.
Πολλοί από αυτούς δεν είχαν την απαιτούμενη παιδεία ούτε και τη διοικητική εμπειρία για μια τόσο νευραλγική θέση, και η απότομη ανέλιξή τους ως την κορυφή, τους έκανε αλαζόνες και όχι σπάνια πλήρωναν ακριβά γι’ αυτή τους την πολιτεία.
Σχεδόν όλων, όμως, η προσφορά προς το Γένος αποδείχτηκε πολύτιμη. Με τις χορηγίες τους:
—Βοήθησαν αποφασιστικά την Παιδεία. Έχτισαν σχολεία, έφεραν βιβλία και εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ενίσχυσαν τα σχολικά ταμεία, φρόντισαν για την επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού.
—Βοήθησαν, επίσης, την Εκκλησία. Πατριαρχεία, μητροπόλεις, ιεροί ναοί και μοναστήρια, πολλές φορές βγήκαν από τα οικονομικά τους αδιέξοδα, χάρη στη γενναία τους βοήθεια. Ιδιαίτερη εύνοια έδειξαν προς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, που τακτικά το ενίσχυαν με δωρεές και χρήματα. Αρκετοί ανώτεροι κληρικοί σπούδασαν στη Χάλκη με δικά τους έξοδα. Και μερικοί φιλόμουσοι νέοι, ακόμη και σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού.
Έστω και αν πολλές από τις πιο πάνω ευεργεσίες τις έκαναν από επίδειξη, εγωισμό και ματαιοδοξία, ένα είναι σίγουρο. Στήριξαν όσο ελάχιστοι το χειμαζόμενο Γένος και ενίσχυσαν οικονομικά το Εθνικό Κέντρο, στέλνοντας χρήματα μέσω του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης ή με εμπόρους της εμπιστοσύνης τους**.
Επίσης βοήθησαν τον απλό Έλληνα εργάτη και την οικογένειά του, αφού, έχοντας το αποκλειστικό δικαίωμα επιλογής και πρόσληψης προσωπικού στα μεταλλεία, πρόσφεραν δουλειά και προστασία όπου αυτοί ήθελαν, χωρίς να δίνουν σε κανέναν λογαριασμό. Όποιος Έλληνας επιθυμούσε να εργαστεί στα μεταλλεία, το κατόρθωνε, λύνοντας έτσι και το οικονομικό του πρόβλημα.
Για όλους αυτούς τους λόγους, αξίζει τιμή στους αρχιμεταλλουργούς και ευγνωμοσύνη ακόμη.
Ακόμη και οι απλοί μεταλλεργάτες, με τον ιδρώτα, το αίμα τους και τη ζωή τους ακόμη, έγιναν οι στυλοβάτες της προσπάθειας για την επιβίωση της ελληνικής φυλής στον Πόντο και τη Μικρά Ασία.
Εκεί μέσα στα λαγούμια, έδωσαν τον αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον και σφυρηλάτησαν την πίστη τους για λευτεριά και εθνική ανεξαρτησία. Τα μεταλλωρυχεία έγιναν «Η Κιβωτός του Γένους, το καταφύγιο κάθε κατατρεγμένου, η μεγάλη αγκαλιά, που έσφιξε μέσα της και αναθέρμανε πόθους, ιδανικά και εθνικά οράματα.
Με τη δουλειά τους οι μεταλλωρύχοι έδιναν τη δυνατότητα στους αρχιμεταλλουργούς να κατευθύνουν μερικές από τις προσόδους των μεταλλείων σε φορείς που ήταν επιφορτισμένοι με την εκπλήρωση ζωτικών για το Έθνος αποστολών.
Ο απλός μεταλλωρύχος ήταν ένας μέτοικος, ένας παντοτινός νομάς, που άλλαζε συχνά πατρίδες για να διατηρήσει την ταυτότητά του, τη γλώσσα και τη θρησκεία του, και σε αντίθεση με άλλους, άντεξε. Δεν αλλαξοπίστησε ούτε «δραπέτευσε» στα ξένα. Έμεινε εκεί στις επάλξεις, για να υπερασπισθεί τις Θερμοπύλες του, προσφέροντας, έτσι, με τη στάση του ανεκτίμητες υπηρεσίες στο Γένος.
Κώστας Ν. Νικολαΐδης
είναι οικονομολόγος και συγγραφέας
**Στον Κώδικα του ιερού μητροπολιτικού ναού Αγίου Γεωργίου της Αργυρούπολης σημειώνεται η εξής καταχώρηση: «Δια τας ανάγκας του Γένους 12.000 γρόσια», ποσό πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή, Σεπτέμβριο του 1821. Η απόφαση για την οικονομική ενίσχυση του Εθνικού Αγώνα, ελήφθη στις 15 Αυγούστου 1821, μετά από τη θεία λειτουργία στη μητρόπολη, από τον επίσκοπο Σίλβεστρο Λαζαρίδη και 25 προκρίτους της Αργυρούπολης. Το πιο πάνω ποσό ήταν το προϊόν του μυστικού εράνου που διενεργήθηκε στην πόλη και την επαρχία της Αργυρούπολης (Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις«Ποντιακά Ανάλεκτα» σελ. 14, Αλεξανδρούπολη 1925— 2η έκδοση Αφοί Κυριακίδη).
 |
| Παλαιά Αργυρούπολη |
Πολλοί από αυτούς δεν είχαν την απαιτούμενη παιδεία ούτε και τη διοικητική εμπειρία για μια τόσο νευραλγική θέση, και η απότομη ανέλιξή τους ως την κορυφή, τους έκανε αλαζόνες και όχι σπάνια πλήρωναν ακριβά γι’ αυτή τους την πολιτεία.
Σχεδόν όλων, όμως, η προσφορά προς το Γένος αποδείχτηκε πολύτιμη. Με τις χορηγίες τους:
—Βοήθησαν αποφασιστικά την Παιδεία. Έχτισαν σχολεία, έφεραν βιβλία και εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ενίσχυσαν τα σχολικά ταμεία, φρόντισαν για την επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού.
—Βοήθησαν, επίσης, την Εκκλησία. Πατριαρχεία, μητροπόλεις, ιεροί ναοί και μοναστήρια, πολλές φορές βγήκαν από τα οικονομικά τους αδιέξοδα, χάρη στη γενναία τους βοήθεια. Ιδιαίτερη εύνοια έδειξαν προς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, που τακτικά το ενίσχυαν με δωρεές και χρήματα. Αρκετοί ανώτεροι κληρικοί σπούδασαν στη Χάλκη με δικά τους έξοδα. Και μερικοί φιλόμουσοι νέοι, ακόμη και σε ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού.
Έστω και αν πολλές από τις πιο πάνω ευεργεσίες τις έκαναν από επίδειξη, εγωισμό και ματαιοδοξία, ένα είναι σίγουρο. Στήριξαν όσο ελάχιστοι το χειμαζόμενο Γένος και ενίσχυσαν οικονομικά το Εθνικό Κέντρο, στέλνοντας χρήματα μέσω του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης ή με εμπόρους της εμπιστοσύνης τους**.
Επίσης βοήθησαν τον απλό Έλληνα εργάτη και την οικογένειά του, αφού, έχοντας το αποκλειστικό δικαίωμα επιλογής και πρόσληψης προσωπικού στα μεταλλεία, πρόσφεραν δουλειά και προστασία όπου αυτοί ήθελαν, χωρίς να δίνουν σε κανέναν λογαριασμό. Όποιος Έλληνας επιθυμούσε να εργαστεί στα μεταλλεία, το κατόρθωνε, λύνοντας έτσι και το οικονομικό του πρόβλημα.
Για όλους αυτούς τους λόγους, αξίζει τιμή στους αρχιμεταλλουργούς και ευγνωμοσύνη ακόμη.
Ακόμη και οι απλοί μεταλλεργάτες, με τον ιδρώτα, το αίμα τους και τη ζωή τους ακόμη, έγιναν οι στυλοβάτες της προσπάθειας για την επιβίωση της ελληνικής φυλής στον Πόντο και τη Μικρά Ασία.
Εκεί μέσα στα λαγούμια, έδωσαν τον αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον και σφυρηλάτησαν την πίστη τους για λευτεριά και εθνική ανεξαρτησία. Τα μεταλλωρυχεία έγιναν «Η Κιβωτός του Γένους, το καταφύγιο κάθε κατατρεγμένου, η μεγάλη αγκαλιά, που έσφιξε μέσα της και αναθέρμανε πόθους, ιδανικά και εθνικά οράματα.
Με τη δουλειά τους οι μεταλλωρύχοι έδιναν τη δυνατότητα στους αρχιμεταλλουργούς να κατευθύνουν μερικές από τις προσόδους των μεταλλείων σε φορείς που ήταν επιφορτισμένοι με την εκπλήρωση ζωτικών για το Έθνος αποστολών.
Ο απλός μεταλλωρύχος ήταν ένας μέτοικος, ένας παντοτινός νομάς, που άλλαζε συχνά πατρίδες για να διατηρήσει την ταυτότητά του, τη γλώσσα και τη θρησκεία του, και σε αντίθεση με άλλους, άντεξε. Δεν αλλαξοπίστησε ούτε «δραπέτευσε» στα ξένα. Έμεινε εκεί στις επάλξεις, για να υπερασπισθεί τις Θερμοπύλες του, προσφέροντας, έτσι, με τη στάση του ανεκτίμητες υπηρεσίες στο Γένος.
είναι οικονομολόγος και συγγραφέας
**Στον Κώδικα του ιερού μητροπολιτικού ναού Αγίου Γεωργίου της Αργυρούπολης σημειώνεται η εξής καταχώρηση: «Δια τας ανάγκας του Γένους 12.000 γρόσια», ποσό πολύ μεγάλο για εκείνη την εποχή, Σεπτέμβριο του 1821. Η απόφαση για την οικονομική ενίσχυση του Εθνικού Αγώνα, ελήφθη στις 15 Αυγούστου 1821, μετά από τη θεία λειτουργία στη μητρόπολη, από τον επίσκοπο Σίλβεστρο Λαζαρίδη και 25 προκρίτους της Αργυρούπολης. Το πιο πάνω ποσό ήταν το προϊόν του μυστικού εράνου που διενεργήθηκε στην πόλη και την επαρχία της Αργυρούπολης (Γεώργιος Κανδηλάπτης - Κάνις«Ποντιακά Ανάλεκτα» σελ. 14, Αλεξανδρούπολη 1925— 2η έκδοση Αφοί Κυριακίδη).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου