Η Κυριακή Χατζηγιάννη — Γ ελκεντζόγλου ήταν σύζυγος του Παρασκευά Γελκεντζόγλου, καπνέμπορου της Πάφρας του Πόντου, πληρεξούσιου Καβάλας κατά την περίοδο 1924-1926 στη Βουλή των Ελλήνων.
Πρόκειται για μια αρχόντισσα, με μεγάλη προσφορά στην περίοδο 1915-1922. Είχε μετατρέψει το σπίτι της στην Πάφρα σε μυστικό κέντρο αγώνα. Για να μην κινήσει τις υποψίες των Τούρκων, επισκεπτόταν και μοίραζε φάρμακα και σε Τούρκους ασθενείς, αλλά και, σε πολλές περιπτώσεις, ενίσχυε και οικονομικά τους αναξιοπαθούντες Τούρκους και είχε δημιουργήσει, με τον τρόπο αυτόν, κλίμα εμπιστοσύνης με τις τουρκικές αρχές.
Με το πρόσχημα της συγκέντρωσης χρημάτων, τροφίμων και ρουχισμού για τους αναξιοπαθούντες της Πάφρας, συγκέντρωνε μεγάλες ποσότητες από τα είδη αυτά και τα έστελνε με ανθρώπους της ομάδας της και της εμπιστοσύνης της στο βουνό για την κάλυψη σε τρόφιμα και ρούχα αναγκών των εκεί καταφυγόντων γυναικόπαιδων από το 1915.
Οι τουρκικές αρχές τη σέβονταν για την προσφορά της, αλλά δεν γνώριζαν και την παράλληλη βοήθεια της στους αντάρτες και στους ανθρώπους στο βουνό, τους οποίους επισκεπτόταν κατά τακτά χρονικά διαστήματα, είτε μόνη είτε με μέλη της ομάδας της.
Όπως αναφέρουν στις διηγήσεις τους πολλοί παλαιοί αντάρτες και καπεταναίοι, συνεργάτες της Κυριακής, τη θεωρούσαν μια από τις πιο δραστήριες γυναίκες, που τόσο ως επικεφαλής ομάδας γυναικών στην Πάφρα όσο και ως καπετάνισσα στη συνέχεια στα βουνά προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον δοκιμαζόμενο, τότε, ελληνοχριστιανικό κόσμο της πόλης και της περιοχής της Πάφρας.
Είχε, αρχικά, δημιουργήσει μία ομάδα από έμπιστες και θαρραλέες γυναίκες και μαζί με αυτές συσκέπτονταν στο σπίτι της και πήγαινε, στη συνέχεια, στα διάφορα ελληνικά χωριά, από τα οποία συγκέντρωνε ότι οι κάτοικοι των χωριών αυτών μπορούσαν να προσφέρουν και τα μετέφερε στο βουνό.
Στην προσπάθειά της αυτή είχε ως συνεργάτιδές της γυναίκες πλουσίων οικογενειών, η καθεμιά από τις οποίες είχε και αυτή δημιουργήσει δική της ομάδα, για τον ίδιο με αυτήν σκοπό, όπως ήταν η Δέσποινα Χατζηκαρασάββογλου, η οποία, αργότερα, το 1921, πέθανε στην εξορία, όπου την είχαν στείλει οι Τούρκοι, όταν πληροφορήθηκαν για τη δράση της, την Παρασκευή, σύζυγο του Δημοσθένη Καρίπογλου, τον σύζυγο της οποίας συνέλαβαν οι Τούρκοι και τον οδήγησαν, μαζί με άλλους 520 στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, του χωριού Σελεμελίκ, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πάφρα, όπου και τους έκαψαν ζωντανούς μέσα στην εκκλησία, τη Βασιλική Δεδέογλου, σύζυγο του καπετάνιου Ιπποκράτη (Ιππόκ’), η οποία είχε συμπτύξει ομάδα και αυτή από γυναίκες και άνδρες, στην αρχή στην πόλη της Πάφρας και κατόπιν ως καπετάνισσα και ένοπλη αγωνίστρια στο βουνό για περίπου πέντε χρόνια. Η Βασιλική Δεδέογλου αναλάμβανε υπό την ευθύνη της να μεταφέρει με την ομάδα της τα είδη που συγκεντρώθηκαν, κυρίως τρόφιμα στο βουνό. Επίσης, άλλη συνεργάτιδά της ήταν η Χαρίκλεια, σύζυγος του παντοπώλη της Πάφρας Θεόδωρου Διαμαντόγλου, η συμβολή της οποίας ήταν πολύ μεγάλη, γιατί μπορούσε και έπαιρνε, χωρίς την υποψία των Τούρκων, μεγάλες ποσότητες από είδη διατροφής και τα παρέδιδε στην Κυριακή Γελκεντζόγλου και αυτή, με τη σειρά της, μέσω άλλων ομάδων ή η ίδια προσωπικά τα μετέφεραν στους αντάρτες και στα γυναικόπαιδα, στο βουνό.
Στο άκρως αυτό επικίνδυνο, αλλά συγχρόνως και πατριωτικό έργο της Κυριακής συνέτρεξαν και άλλες πολλές Παφραιοπούλες. Όλες πίστεψαν ότι επιτελούν ένα χριστιανικό αλλά και εθνικό έργο.
Η καπετάνισσα Κυριακή Γελκεντζόγλου ξεκίνησε το έργο της το 1915 και το συνέχισε μετά ως ένοπλη αντάρτισσα και καπετάνισσα μέχρι το 1922. Σε όλο αυτό το διάστημα, είχε μυστικές επαφές με τον μητροπολίτη Αμάσειας Γερμανό Καραβαγγέλη, αλλά πολύ περισσότερο με τον βοηθό του, τον επίσκοπο Ζήλων και Πάφρας Ευθύμιο Αγριτέλη, ο οποίος πέθανε στη φυλακή καταδικασμένος σε θάνατο το 1921 από τα τουρκικά δικαστήρια Ανεξαρτησίας».
Όταν οι Τούρκοι άρχισαν να συλλαμβάνουν γυναικόπαιδα για να τα εξορίσουν, η Κυριακή, μαζί με την ομάδα της, προσπάθησε να περισώσει όσους Έλληνες μπορούσε.
Οι Ρώσοι, πρώτα ως τσαρικοί και μετά ως μπολσεβίκοι κατέδιδαν στους Τούρκους τους Έλληνες αντάρτες. Οι Τούρκοι επικήρυξαν τους καπετάνιους, ανάμεσα στους οποίους ήταν και η Κυριακή.
Όταν το έμαθε αυτή, ανέβηκε ως καπετάνισσα στο βουνό και πολέμησε τους Τούρκους μέχρι το 1924, οπότε ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στην Καβάλα.
Γιώργος Θ. Αντωνιάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου