Πάρθεν η Ρωμανία..

29 Μαΐου 1453. Η συγκλονιστικότερη ημέρα του νεότερου Ελληνισμού. Η Κωνσταντινούπολη, η Πόλη των πόλεων έπεσε στα χέρια των εχθρών. Τέτοια η θλίψη του Ελληνισμού, που απ' άκρον εις άκρον της Αυτοκρατορίας όλοι θρήνησαν με τον τρόπο τους την Άλωση της Ρωμανίας (Βυζαντινής Αυτοκρατορίας). Σαν έπεσε τελειωτικά η Πόλη στα χέρια των Τούρκων, ο πόνος κι ο καημός ήταν μεγάλος. Κι έγινε τραγούδι ο πόνος και θρήνος ο καημός. Κι αν η άλωση ήταν γεγονός, η ελπίδα πως κάποια μέρα... πάλε με χρόνια και καιρούς... έμειναν πάντα...
"Ρωμανία" αποκαλούνταν τότε η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, αφού "Βυζάντιο" είναι μεταγενέστερος όρος. Στον Πόντο, ένα πουλί μεταφέρει τα μαντάτα στους κατοίκους. Γνωρίζοντας, ότι μεταφέρει κάτι εξαιρετικά δυσάρεστο, κανείς δεν τολμά να πάει να πάρει το μήνυμα που έχει αφήσει το πουλί. Μόνο ένα παίδι - συνήθως χήρας γιός - πηγαίνει το διαβάζει και αναγγέλει αυτός τα τρομερά νέα στον εκεί Ελληνισμό... " Αϊλί εμάς και βάι εμάς η Ρωμανία πάρθεν...". Ωστόσο, στο τέλος υπάρχει και το αισιόδοξο μήνυμα: "Η Ρωμανία αν πέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο..."

Οι στίχοι:
(Έναν πουλίν, καλόν πουλίν εβγαίν' από την Πόλην
ουδέ στ' αμπέλια κόνεψεν ουδέ στα περιβόλια,
επήγεν και-ν εκόνεψεν α σου Ηλί' τον κάστρον.
Εσείξεν τ' έναν το φτερόν σο αίμα βουτεμένον,
εσείξεν τ' άλλο το φτερόν, χαρτίν έχει γραμμένον,
Ατό κανείς κι ανέγνωσεν, ουδ' ο μητροπολίτης
έναν παιδίν, καλόν παιδίν, έρχεται κι αναγνώθει.
Σίτ' αναγνώθ' σίτε κλαίγει, σίτε κρούει την καρδίαν.)


Ν' αϊλί εμάς και βάι εμάς οι Τούρκοι την Πόλ' επαίραν 
επαίραν το βασιλοσκάμ' κι ελάεν η Αφεντία.
Μοιρολογούν τα εκκλησιάς κλαίγνε τα μοναστήρα
κι ο Αι Γιάννες ο Χρυσόστομον κλαίει, δερνοκοπισκάται.
- Μη κλαις, μη κλαις, Αγιάννε μου μη δερνοκοπισκάσαι
η Ρωμανία 'πέρασεν η Ρωμανία 'πάρθεν.
- Η Ρωμανία (κι) αν 'πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο...