ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΩΣ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ (ΣΤΕΙΡΟΤΗΤΑ- ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ)

Α. Στειρότητα

Οι στείροι λέγονταν άτεκνοι ή απαίδωτοι. Οι γείτονες τους θεωρούσαν άτυχους, γιατί η περιουσία τους θα έμενε σααψούσγκον, άκλερον (χωρίς κληρονόμους).

Θεραπεία.

Προσφυγή στην Παναγία Σουμελά όπου υπήρχε μικρή ασημένια κούνια την οποία κουνούσαν. 

Προσφυγή και τάξιμο στους αγίους. 

Προσφυγή σε γιάτραινες(σ.σ. πιθανό εννοεί μαίες). Τις έζωναν. Ζέσταιναν καλά το τζάκι, το καθάριζαν  από τα κάρβουνα και τη στάχτη και το έστρωναν με διάφορα χόρτα (κιντέατα, λεβόρια, λολάϊτα, μολόζια) και έβαζαν τη γυναίκα να καθίσει όσο άντεχε. Κάθονταν πάνω στο κότ, για να κάμουν έναν κότ (πολλά) παιδιά.

Β. Εγκυμοσύνη.

Η εγκυμοσύνη λεγόταν βαριασία και η έγκυος βαριαμέντζα  ή έμποδος. Η εγκυμοσύνη ήταν ντροπή και προσπαθούσαν με κάθε τρό­πο να την κρύψουν, με σάλι μεγάλο, με ποδιά κλπ. Η έγκυος έκρυβε την εγκυμοσύνη της προπάντων από τα πεθερικά, άλλα και από τούς γονείς της. Όσες γίνονταν έγκυες ύστερα από γιατρικά και κόπους, κρύβονταν και από το κακό το μάτι.

Τα σπάργανα και τα φορεματάκια του βρέφους τα ετοίμαζαν κρυφά με τη βοήθεια των αδελφών ή των κουνιάδων τους. Ήσαν δε καμισόπα (πουκαμισάκια), εγκούνια δηλ. λογής - λογής πανικά, καλτσόπα, φακελόπα (φασκίτσες).

Ήταν φυσικό να επιθυμήσει μερικά σπάνια φαγητά ή φρούτα (αγνέσια) η έγκυος, δεν τολμούσε όμως να τα ζητήσει εκτός αν είχε κοντά της τον άνδρα ή καμιά αδελφή ή φίλη που φρόντιζε στα κρυφά να ικανοποίησε την επιθυμία της. Γιατί η ανεκπλήρωτη επιθυμία μπορούσε να βλάψει οργα­νικά το παιδί, ακόμα δε να προκαλέσει και αποβολή (να χάν’ το χάταλον άτς).

Όταν ήθελαν να προκαλέσουν αποβολή έπαιρναν καθαρτικό, έβαζαν τα πόδια τους σε ζεστό νερό, κάθονταν πάνω σε δοχείο με ζεστό νερό, μέσα στο οποίο τακτικά έριχναν ζεστά κεραμίδια. Μετά την αποβολή εγουνταχίαζαν (σπαργάνωναν) το νεκρό  και τραβώντας το κατα γης, το παράχωναν κάπου. Δεν ήταν άξιο να το παν’ στην αγκαλιά  και μπο­ρούσε να βλάψει (πατεί) τη μάνα. 

Η αποβολή ήταν μεγάλη αμαρτία και όποια είχε το ατύχημα να την πάθει, δεν μπορούσε να μεταλάβει τρία χρόνια. Οι εκτρώσεις (το χάσιμον τη χαταλί) ήσαν σπάνιες και γίνονταν κυρίως «για την εξαφάνιση καρπού παρανόμου έρωτα» όπως λέγει ο λαογράφος ο  Ξενίτας. Την έκτρωση θεωρούσαν θανάσιμο αμάρτημα και όποια έκανε έκ­τρωση «εφτά χρόνια κοινωνία κι’ ερούζνεν άτεν» εκτός από τη γενική περιφρόνηση.

Για να μην αποβάλει η έγκυος έπρεπε να μη σηκώνει βάρη, να μη πάρει καθαρτικό, να μη τρομάξει ή να μην περάσει από μέρη που προκαλούσαν τρόμο, ή όπου μπορούσε να κρυφτεί νεράιδα ή άλλα εξωτικά (γέφυρες ρεματιές, σπηλιές). Αν ήταν ανάγκη να περάσει από τέτοια μέρη τη νύχτα δεν της επέτρεπαν, άλλα τη φιλοξενούσαν σε συγγενικό σπίτι.

Η έγκυος δέν έπρεπε να βλέπει τραυματισμένο, σκοτωμένο, δεν έπρεπε να πάει σε κηδεία, πολύ δε λιγότερο να φιλήσει νεκρό δεν έπρεπε να βαπτίζει, να στεφανώνει, να δανείζεται και να δανείζει μετά τη δύση του ήλιου ούτε να βγει έξω από το σπίτι.

Προπάντων την γιορτή του Αγίου Βλασίου (Άε Βλασί) δεν έπρεπε να κάνει την παραμικρή δουλειά, για να γίνει ο τοκετός φυσικός και εύκολος.

Δεν έπρεπε να σφάζει κότα για να μη γίνει βρογχικό (χουρχουρίζ’ το βρέφος).

Δεν έπρεπε να βλέπει ανθρώπους άσχημους, άρρωστους, ανάπηρους και γενικά απόκληρους της τύχης, πολύ δε λιγότερο να τους κοροϊδεύει ή να απομιμείται τα ελαττώματά τους, για να μη τυχόν το παιδί της «βλάφκεται και γίνεται ελαττωματικό (κουσουρλήν),

Όταν δε εμέσαζεν (βρισκόταν στη μέση της εγκυμοσύνης) έπρεπε να προσέχει πολύ, γιατί το παιδί της θα ήταν όμοιο με εκείνον ή εκείνην που συναντούσε πρώτα. Η έγκυος σε όλο το διάστημα τής εγκυμοσύνης εξακολουθούσε να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, όπως πριν, για να μην την ειρωνεύονται. Όταν δε πλησίαζε ο τοκετός, φρόντιζε να καθαρίσει όλο το σπίτι, για να μην την κατηγορήσουν εκείνες πού κατά τη γέννα θα μπαινό βγαιναν ελεύθερα, και μάλιστα θα ζητούσαν να βρουν κάτι για κουτσομπολιό.

Στάθης Αθανασιάδης

Εκπαιδευτικός- Συγγραφέας