Ημερολόγιο Δράσης των Ελλήνων Ανταρτών της Σαντάς(Ιούνης 1920 )

Παλαιά Αργυρούπολη- Eski Gümüşhane

6-Ήλθαν εξ Αργυρουπόλεως δυο αξιωματικοί και είκοσι ζανταρμάδες και περιμένονται και άλλοι

8    - Εκ Γιαγμούρ-τερέ ήλθεν εις αξιωματικός και ο μουδούρης και δέκα ζανταρμάδες.

9    - Έφθασε και εκ Σουρμένων άλλος αξιωματικός και ζανταρμάδες και περιμένουν και τον καϊμακάμην Τσεβιζλικίου και στρατόν.

Και επειδή επερίσσεψαν κάπως οι ζανταρμάδες, εμείς πήγαμε εις το παρχάρι μας Σπήλαιον Κωστιάκ. Εν τω μεταξύ δι' εμάς δεν έκαναν διόλου λόγον αλλά εκ των γύρω τουρκικών χωριών έπαιρναν Τούρκους, τους ανέκρι­ναν και έστελναν ταχυδρομεία παντού, εις Αργυρούπολιν, Τραπεζούντα, Σούρμενα και Τσεβιζλίκ και ειργάζοντο πολύ μυστικά και υπούλως.

11 - Ήλθε εκ του χωρίου ο Ιω. Κουφατσής και μας λέγει ότι έμαθαν ότι οι Φοσαλήδες έκαναν την προδοσίαν και ότι υποψιάζονται και τους Κοπαλανταίους.

Μόλις το βράδυ έστειλαν προς εμάς τον αγροφύλακα Ι. Χαριάδην, διά να πάμε τέσσαρες προς ανάκρισιν.

12  - Εφθάσαμεν εις Φουρνόπον παρά το χωρίον και εκάναμε μίαν σημείωσιν προς τους αξιωματικούς ότι εις το χωριό δεν μπορούμε να έλθωμεν και, αν θέλουν, ας κοπιάσουν μέχρι εκεί, διά να μας ανακρίνουν.

Αλλά α­πέρριψαν την πρότασίν μας. Και ειδοποίησαν ότι πρέπει αμέσως να προσέλ­θουν να παραδοθούν και δεν έχουν να πάθουν τίποτε· μόνον θα σταλούν εις Τραπεζούντα διά να απολογηθούν εκεί, ει δε άλλως και δεν έλθουν, θα κακοπάθουν.

Αυτό ήταν το τελευταίο και άρχισε πάλιν η συνηθισμένη ζωή του βου­νού.

13  - Συνεκέντρωσαν όλους τους Σανταίους και τους εφοβέρισαν να ε­νεργήσουν, ώστε να μας παραδώσουν, ει δε άλλως είπαν πως θα υποφέρουν και αυτοί. Ήλθε και άλλη δύναμις και κατέγραψαν τας οικογενείας και την περιουσίαν των ανταρτών.

14  - Ετοιμάσθησαν να έρχωνται κατά το παρχάρι μας, ότε εμείς πήραμε το κοπάδι τα πρόβατά μας, διά να μη τα φάνε αυτοί, και φύγαμε προς την Γαλίαναν.

15  - Εφθάσαμε εις Κοχρακόλιθον, παρχάρι Λιβεράς, όπου εκάθητο ο φί­λος μας Κανταρτσή ογλού, διά να αφήσωμε εκεί τα πρόβατα, αλλά εφοβήθη να τα κρατήση.

16  - Τα πρόβατα μερικοί τα πήγαν εις Τσιαγίλ και οι άλλοι φύγαμε διά Σάντα να παρακολουθήσω με τα γεγονότα. Κατέβημεν εις το λημέρι Τσιαρτακλή, ότε ψηλότερα από εμάς ο στρατός πέρασε διά Ουζούν σιρτ, όπου συνέλαβον τον Συμεών Κοπαλίδην με όπλον, διότι εφύλαγε το παρχάρι, ο δε Πέτρος Φουλίδης διαφυγών εσώθη. Κατόπιν πήραν και τον Φωκίωνα Χαριάδην και τους εφυλάκισαν στο χωριό. Μαζί κρατούσαν και τον γέρο πατέ­ρα μας.

17  - Ήλθαν πάλιν εις Ουζούν σιρτ και πήραν τις αγελάδες του Γεωργίου Σισμανίδη και του Χριστόφορου Καϊτσελίδη, αμφοτέρων εκ Κοπαλάντων.

18  - Εφθάσαμε εις Τσιαγίλ με τους άλλους συντρόφους μας και μερικοί βράδυ πήγαμε εις το χωρίον Τσουπανόη της Γαλιαίνης, διά να πάρωμε τρό­φιμα και από τα παρακείμενα παρχάρια. Την επομένην εμείναμε στο χωριό.

20 - Ανέβημεν εις το παρχάρι Ελαφολίμνη, εφάγαμε, και, αφού "πήραμε" λίγο βούτυρο και τυρί, εγυρίσαμε. Εμάθαμε ότι ο Γεώργιος Παπαδό­πουλος και Χαρ. Τορλακίδης εφώναξαν όλους τους αντάρτες της Γαλίανας να μας εμποδίσουν να πάρωμε τρόφιμα, αλλά μη επελθούσης συμφωνίας όλων, εματαιώθη το σχέδιόν μας, το οποίον εμείς εμάθαμε εκ των προτέρων και τους περιμέναμε να το επιχειρήσουν και να τιμωρηθούν, διότι πολλές έγιναν αι ατιμίαι τους μέχρι τότε.

21  - Φθάσαμε με τους συντρόφους μας. Νύκτα ήλθε εκ Σάντας ο Ιωάν­νης Κουρτίδης και λέγει ότι τον Συμεών Κοπαλίδην έστειλαν εις Τραπεζού­ντα και φέρονται βαναύσως σε όλους και ζητούν να παραδοθούμε.

22  - Κατέβημεν εις Λιβάδια και συστήσαμε στον Δοξόπουλον να παύ­σουν τις άτιμες ενέργειές τους, ει δε θα κακοπάθουν. Εμάθαμε ότι ο Δαμιανός Τσιρίπ εις το ποτάμι της Λαραχανής εκυκλώθη από στρατιώτας και σκοτώσας δύο εξ αυτών διέφυγε την κύκλωσιν.

23  - Εφθάσαμε εις το λημέρι Τσιαρτακλή, όπου ήλθαν και ο Δαμιανός Τσιρίπ και ο Γεώργιος Καλαϊτσίδης και μας συνήντησαν. Και μετά δύο ημέρας αυ­τοί έφυγαν.

26  - Μανθάνομεν ότι εφυλάκισαν όλην την οικογένειάν μας εις Σάντα.

27  - Ήλθε πάλιν ο Δαμιανός Τσιρίπ με την ομάδα του. Και λέγουν ότι εις Γαλίαναν ήλθε εκ Τσουπανόης ο Χαφίζ με πενήντα τσετέδες και ότι όλοι οι Γαλιανιώτες έφυγαν προς τα δάση. Αναμένονται και από Τσεβιζλίκ πεντα­κόσιοι τσετέδες. Επίσης έφθασε και ο περιβόητος Τοπάλ Οσμάν αγάς εκ Κερασούντος και λέγεται ότι και αυτός θα έλθη εις την Σάντα.

 Όλα τα ελλη­νικά χωριά ετρόμαξαν και οι άνδρες φεύγουν στα βουνά και τα δάση. Εις την Σάντα όλους τους άνδρας εμάζευσαν και εφυλάκισαν και δεν επιτρέπουν να βγη κανείς εκ του χωριού. Εις Τσιαρτακλή συνηντήσαμε τον ζανταρμάν της Σάντας Χαμιζάν, όστις μας παρακαλούσε να μη τον σκοτώσουμε, διότι δεν φταίει σε τίποτε αυτός.

29 - Εις το παρχάρ Ουράδ' της Γαλιαίνης οι Τσικανογέτ' εσκότωσαν έξι άνδρες και μίαν γυναίκα και ένα παιδάκι ετραυμάτισαν.

Στην Σάντα έδωσαν έξι ημέρας προθεσμίαν να μας παρουσιάσουν, ει δε θα κακοπάθουν. Και φοβούμενοι οι Σανταίοι έστειλαν πολλά παιδιά στα βουνά και τα δάση δήθεν να μάθουν το μέρος μας και να μας προδώσουν, αλλά εκείνοι ήρχοντο, έμενον μέχρι το βράδυ μαζί μας και έφευγαν πίσω, λέγοντας ότι «πουθενά δεν φαίνονται».

 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΤΗΣ ΣΑΝΤΑΣ (1916-1924)

 Κωνσταντίνος Κουρτίδης

 (Αδελφός του  Ευκλείδη Κουρτίδη)

Σημείωση Σύνταξης : Οφείλουμε να επισημάνουμε ορισμένες γλωσσικές ατέλειες,γιατί παρουσιάζει μια σύνταξη ιδιότυπη, σύμφωνη με τη γλωσσική του κατάρτιση. Προσπαθήσαμε να μην κάνουμε επεμβάσεις στο αρχικό κείμενο , αφού πρόκειται για ένα είδος απομνημονευμάτων, τα οποία δεν μεταβάλλονται "επ' ουδενί λόγω"εντούτοις για την ομαλοποίηση του κειμένου , προβήκαμε στις απαραίτητες διορθώσεις, εκείνες που θεωρήσαμε αναγκαίες.