ΤΑ ΠΙΡΟΥΝΙΑ

Ένα  δημοσίευ­μα του περιοδικού «Επιθεώρησις» της Τραπεζούντας έχει τίτλο «Τα πιρούνια» και βέβαια αναφέρεται στην ιστορία τους. Ακολουθεί απόσπασμα από το δημοσίευμα αυτό:

Ποιος θα πιστεύση ότι τον 17ο ακόμη αιώνα η χρήσις των πιρουνίων κατά τα γεύματα ήτο διαδεδομένη μόνον εις τας τραπέζας ολίγων τινών πλουσίων της εποχής εκείνης;

Και όμως όσα σήμερον θα σας διηγηθώμεν, θα σας πείσουν ότι τα πιρούνια ήσαν τα τελευταία άτινα ανεφάνησαν μεταξύ των άλλων σκευών της τραπέζης.

Ανεύρον πράγματι κοχλιάρια διαφόρων μεγε­θών και ειδών εις τας ανασκαφάς της Αίγυπτου και της Μεσοποταμίας, αλλ’ ούτε ίχνος πιρουνίου. Οι Εβραίοι μόνον είχον μεγάλας περόνας με δύο οδόντας, όχι όμως δια να τρώγουν, αλλά δια να αποσύ­ρουν το κρέας εκ της δοράς. Και εις τας Ελληνικάς ακόμη ανασκαφάς, πιρούνια δεν ευρέθησαν· μόνον εις την Απίαν, οδόν το Ρώμης, ανεύρον περόνην με πέντε οδόντας. Αλλ’ άραγε εχρησίμευεν αύτη εις τους Ρωμαίους ως επιτραπέζιον σκεύος, ή δι’ άλλον σκοπόν;

Οι αρχαιολόγοι άλλοτε έψεξαν τον Σαρδού, δια τον αναχρονισμόν τον οποίον παρετήρησαν εις το δράμα του «η Θεοδώρα του Βυζαντίου» επειδή έθεσεν εις τας χείρας της Αυτοκρατείρας εκείνης περό­νην, ενώ είναι γνωστόν ότι προ δύο αιώνων όλοι έτρωγον με τα δάκτυλα.

Η ανακάλυψις των πηρουνίων οφείλεται εις βυζαντινήν πριγκήπισαν, ζήσασαν όμως πολλά έτη μετά την Θεοδώ­ραν, της οποίας το όνομα έμεινεν άγνωστον, όντος γνω­στού μόνον ότι ήτο αδελφή του Ρωμαίου Αυτοκράτορος Αργίλου, και ότι υπανδρεύθη τον υιόν ενός δόγη της Βενετίας.

Επειδή λοιπόν η πριγκήπισα εκείνη ήτο πολύ κα­θαρά, είχε παραγγείλει να της κάμνουν, δια να μη λερώνη τα χέρια της όταν έτρωγε, μικρόν πηρουνάκι εκ χρυσού, το οποίον πάντοτε έφερε μαζί της. Όταν λοιπόν μετέβη εις Βενετίαν δια τον γάμον της, όλοι ηπόρησαν βλέποντες αυτήν να μεταχειρίζεται αντί των δακτύλων το πιρουνάκι της.

Ο Δόγης δε ηυχαριστήθη πολύ με την νέαν αυ­τήν εφεύρεσιν και αμέσως παρήγγειλε μέγαν αριθμόν ομοίων πιρουνίων, άτινα προσέφερεν ως δώρον εις τους συγγενείς και ευνοουμένους του. Αλλά και πάλιν επειδή ήσαν ταύτα πολύ κομψά και πολύτιμα, σπανίως οι λαβόντες έκαμνον χρήσιν αυτών.

Έκτοτε χρονολογείται η χρήσις των πιρουνιών. Ευρέθησαν όμως και άνθρωποι να πολεμήσουν το έθιμον της χρήσεως της περόνης εις τα γεύματα, όπως ο Πέτρος εξ Αμιένης, ο οποίος εκήρυξε δημο­σία, ότι είναι κατηραμένος από τον Θεόν εκείνος που τρώγει με πιρούνι, διότι περιφρονεί ούτω το φυσικόν πιρούνι, που είχε και ο Αδάμ.

Εις την Γαλλίαν μόλις κατά τον 14ον αιώνα φαίνο­νται υπάρχοντα πιρούνια μεταξύ άλλων σκευών της τραπέζης των πλουσίων. Η βασίλισσα Ιωάννα αποθανούσα τότε, εγκατέλειπεν έν μόνον πιρούνι και 60 κουτάλια αργυρά...

Νίκος Καπετανίδης