Άπαρτον Κάστρον (Η Σάντα)

Το παρακάτω ποίημα είναι του θεατρικού συγγραφέα Γιάννη Κυριακίδη από τη Δράμα, και πρωτοδημοσιεύτηκε από το φιλόλογο Νίκο Λαπαρίδη, το Μάρτη του 2000 στην εφημ. «Εύξεινος Πόντος». 

Όπως παρατηρεί ο Νίκος Λαπαρίδης, πρόκειται για ένα ποίημα εξαιρετικό, λυρικό με επικά στοιχεία, που αναφέρεται στην ηρωική Σάντα, την εθνική της αντίσταση και το ξακουστό αντάρτικο κίνημα της- δηλ. μια περίφημη αναφορά στο θρύλο της Σάντας.

Τα ποροζάνια έπαιξαν απάν' 'ς ηλιοβασίλεμαν.

 Κι ο κόσμον αντιβόεσεν, τα δέντρα ετινιάψαν.

 Πέραν-περού εγρίεψαν τ' ορμάνια και τα κάσια.

 Και τα πουλία τ' ουρανού πετούν αχπαραγμένα.

 Οληγορούν να κρύφκουνταν 'ς σα σπέλια, 'ς σα καρούλια.

Τρέχ'νε τα νυφαδόκορ'τσα, ταραχιγμένα φεύ'νε,

'ς σα στράτας να κρεμίγουνταν, απάγκεκα'ς σ'ορμία,

‘ πιδέβανε την ψήν ατουν και την τιμήν νουνίζ'νε.

Βαρκίζ'νε και φτελίγουνταν 'ς σα πόρτας τα μανάδες!

 Ντό έν αγούτο το κακόν, ντο λέγ'νε τα ποροζάνια;

Προσκύνα, Σάντα, τον αγάν, λέγ'νε τα ποροζάνια.

 Προσκύνα τον τερέπεην, μπέηδες και μολάδες.

Προσκύνα τον κοράν' ατουν, κι αφ'ς του Χριστού την πίστιν

Ες κι' έρχουν ξαν Αγαρηνοί τηνΣάνταν να πατούνε

Ατοίν'π' επάτεσαν τηνΠόλ' και Κομνηνούς 'κι εφέκαν.

 Ατοίν' που εκολύμπεσαν'ς σο αίμαν το Ρωμαίικον

 Και ν' έκαψαν τα ιερά, ρήμαξαν τ' εγκλησίας,

Τα δεσποτάδες κρέμασαν και καλογέρ 'ς 'κι εφέκαν.

 Ασκέρια τώρα ολόγερα 'ς ση Σάνταν γυρωκλώσκουν

 Η Σάντα θα χαλάεται... η Σάντα θα'ρημούται!

 Δώστε χαπέρ'ς σηΣουμελά, 'ς σον Αγεν'Βαζελώνα,

Να βγάλ 'νε τα ξαπτέρυγα, ν' άφ 'νε και τα καντήλας,

Λαμπάδες, πολυέλαιους κι όλια τα μανουάλια

Να κρούγ'νε και τα σήμαντρα, και τα τρανά καμπάνας

Να πάει μακρά ο βοετός, σου Διγενή τα μέρια

Ν' ακούγ'να το οι Τραντέλλενοι και να 'γνεφούνκαι τρέχ'νε!

Κ' εκσύανε Αγαρηνοί, άμον μαύρα κοχράκας.

Διαβαίν'νε ορμία και ραχιά, γιάρια και κοτσορρύμια.

Έρθαν και ταγιανεύκουνταν, 'ς ση Σάνταν εχ κ' εμπαίν'νε

αέρα όλον εσκύλαξεν, κι εβρώμεσεν Τουρκέαν,

Η Σάντα συνταράεται και 'ς σο ποδάρ' εσκώθεν

Βροντούνε τα τυφέκια τουν θαρρρείς και γιλτουρούμια

 Και τα μολύβια εσύριξαν'ς σ' Αγαρινού τα' ωτία.

 Στείλ 'νε χαπέρ 'ς σο Διγενήν, μη οληγορεί να έρται

Μ' έρχουν και οι Τραντέλλενοι, 'ς σα κάστρα τουν ας στέκ'νε.

Η Σάντα ' κι χαλάεται... θεού βουλή εδώχτεν

Να στέκ' το κάστρον του Χριστού, τ' από θεού χτισμένον.

Κι από πέσ' 'ς σο κάστρον πολεμούν, τη Σάντας παλληκάρια.

Δράμα 1973

  Γιάννης Κυριακίδης