ΕΠΩΝΥΜΕΣ ΠΟΙΗΤΡΙΕΣ ΣΤΗ ΣΑΝΤΑ

Εκτός από τις ανώνυμες λαϊκές ποιήτριες (στιχοπλόκους) έχουμε και επώνυμες, όπως η Αγάπη Κουφατσή, η Μάγδα Καπανά και η Μάγδα Πενταζή (Καμπουρίδου).

Η Κουφατσή και Καπανά διεκτραγώδησαν τον ξεριζωμό και τα δεινοπαθήματα των γυναικοπαιδών της Σάντας στην εξορία.

ΑΓΑΠΗΣ ΚΟΥΦΑΤΣΗ

(Απόσπασμα)

Τη Σαντάς η καταστροφή έτον τρανόν κακόν-ι

 απάν’ ατ’ς πολλά έστειλεν η Τουρκία στρατόν-ι.

Εφτά στρατιώτ’ έρθανε τη Σάββαν την ημέραν

 διορίαν εδέκανε ατείν ως την Δευτέραν.

Η διορία πριν γομών’ εκχύαν ς’ σα χωρία, 

μουαγιανάν εποίνανε να βρήκ’νε τα παιδία.

Τον Μιχτάρ εφοβέριζαν κι εβάλ’ναν φυλακήν-ι

 εσέναν θα σκοτώνωμε αν κι ευτάς ’ατ’ς τασλίμ-ι.

Τ’ αγούρτς έμουν εσέγκανε απέσ’ ς’ σην εγκλησίαν, ,

Θέ μ’, χα τρανόν κακόν και χα τυραννισίαν.

Τα καντήλας ετσάκωσαν κ’ εποίκανε κομμάτα

κι αγούρ ’ έμουν ετέρ’νανε με δακρωμέν’ ομμάτα.

(Της Σάντας η καταστροφή ήταν πολύ μεγάλη,

 πολύ στρατό ενάντια της έστειλε η Τουρκία. 

Εφτά στρατιώτες ήρθανε ενός Σαββάτου μέρα, 

μας δώσαν περιθώριο μόνο ως τη Δευτέρα.

Και πριν περάσει ο καιρός ρίχτηκαν στα χωριά,

 έρευνες κάνανε παντού να βρούνε τα παιδιά. 

Τον Πρόεδρο φοβέριζαν, να βάλουν φυλακή, 

εσένα θα σκοτώσουμε αν δεν τους παραδώσεις.

Τους άντρες τους μαζέψανε μέσα στην εκκλησία, 

Θεέ μου, τι τρανό κακό και πόση τυραννία.

Τα καντήλια τα σπάσανε τα κάνανε κομμάτια, 

κι οι άντρες μας κοιτάγανε με δακρυσμένα μάτια).

Σανταίοι σε διωγμό και εξορία

ΜΑΓΔΑΣ ΚΑΠΑΝΑ

(Απόσπασμα)

’Σ σα χίλα εννακόσια και ’ς σα είκοσι έναν

ς’ σα στράτας απάγκεσ’ έκχαν το Σαντέτ’κον το αίμαν.

Τα εξ χωρία εμάζεψσν έγκαν σοι Πιστοφάντων

και το βίον ελάλεσαν και έγκαν σοι Γλιτσάντων.

Πρώτην φοράν έξόρτσανε τα εξ χωρία μίαν

και ύστερα τοί Πιστοφάντ’ ς...

Ο λαός εμουρδούλιζεν ς’ ση Κρωμή τα ραχία

κ’ επεχωρίεν εκαικά, μάννα ας σα παιδία.

Κι όνταν έγκαν εμάς ς’ ση Κρώμ’, ς’ σο Καν’ είπαν θά πάτε,

 εκεί θα τελείται η κρίσ’ θα τερούν’ ντο θα ’φτάτε.

Εσέγκαν εμάς ς’ σην σειράν και από δύο-δύο,

 ερχίνεσαν γιαγμαλαεύν’ τ’ εμέτερον το βίον.

Άρ’ ατότες εγροίκ’σαμε ντο πάμε έξορίαν

ντο είχαμε εινός μηνού εμείς οδοιπορίαν.

(Το χίλια εννιακόσια έτος είκοσι ένα

 πάνω στους δρόμους έτρεχε το Σαντέικο το αίμα, 

τα έξη χωριά μαζέψανε μέσα στο Πιστοφάντων

 τα ζώα όλα πήρανε τα πήγαν στο Γλιτσάντων.

Πρώτη φορά εξόρισαν τα έξη χωριά μαζί 

και ύστερα τους Πιστοφανταίους.

Ο λαός μοιρολόγαγε στης Κρώμνης τα βουνά

 εκεί αποχωρίστηκαν μάνα απ’ τα παιδιά.

Κι όταν στην Κρώμνη ήλθαμε, στο Καν’ είπαν θα πάτε,

Εκεί θα σας δικάσουνε θα δουν’ τι θα σας κάνουν

Μας έβαλανε στη σειρά και από δύο δύο 

αρχίσανε να κλέβουνε το δικό μας το βιός.

Τότε το καταλάβαμε πως πάμε εξορία

πως θα είχαμε οι άμοιροι ένα μήνα οδοιπορία).