Οι εκτοπίσεις στην Αμισό (Σαμψούντα)

Επίσημες Εκθέσεις της Πρεσβείας μας στην Κω/πολη από 14 και 29 Ιανουαρί­ου, 7 και 29 Φεβρουαρίου 1917. (αρ. αρχ. υπ. εξ. 5079) μεταξύ άλλων αναφέρουν:

«Ογδοήκοντα Έλληνες εκ των πλουσιωτέρων της Αμισού συλληφθέντες ά­νευ ουδεμιάς αφορμής, εφυλακίσθησαν απομονωθέντες πλήρως, την δε επομένην μετεφέρθησαν εις το εσωτερικόν.

 Οι εγκριτώτεροι των ομογενών έσχον την αυτήν τύχην. Την αυτήν ημέραν (27 Δε­κεμβρίου 1916) η πόλις επολιορκήθη υπό τουρκικού στρατού, σύμπας δε ο πληθυ­σμός εκλήθη εις την πλατείαν της άνω Α­μισού (Καδίκιοϊ) δια να ακούση δήθεν τον Πασά όστις θα ωμίλει εις το πλήθος.

Δια του τρόπου τούτου συνελήφθησαν άπα­ντες και ενεκλείσθησαν εις τους στρα­τώνας, το αυτό συνέβη και εις το χωρίον Ελιάζικοϊ.

Πάντες οι συλληφθέντες, άν­δρες, γυναίκες άνευ άλλων ενδυμάτων, γέροντες και ασθενείς υποβασταζόμενοι υπό των συγγενών των, λεχώνας και νήπια ωδηγούντο υπό των δημίων καθ' όλην την νύκτα πεζοί δια μέσου χιονοσκεπών ο­ρέων.

 Η τραγική αυτή σκηνή είχε την ό­ψιν αγέλης κτηνών φερομένων εις το σφαγείον, των παιδίων θρηνούντων και ζητούντων εις μάτην άρτον και ύδωρ. Ό­σοι ασθενείς δεν ήτο δυνατόν να μεταφερθώσιν απέθανον εξ ασιτίας».

»Την 1 Ιανουαρίου επανελήφθη ο διωγμός υποστάντων και των υπολοίπων την αυτήν τύχην και ήδη η πόλις παρου­σιάζει την όψιν νεκροταφείου. Οι απελα­θέντες έφθασαν εις Καβάκ εν κακή κατα­στάσει, όπου έθαψαν τους νεκρούς των, εκείθεν δε εξαπεστάλησαν εις Κάφζαν (ΒιλαέτιονΣεβαστείας)απέχουσαν υπέρ τα 80 χιλιόμετρα της Αμισού, τα οποία διήνυσαν εις τέσσαρας ημέρας, καθ' ας έμειναν νήστεις».

»Κατά την οδοιπορίαν ταύτην πολλοί απέθανον εκ της πείνης, του ψύχους και των κακουχιών. Εκ Κάζας απεστάλησαν εις Τσορούμ Βιλαέτιον της Αγκύρας. Καθ' οδόν τα κοράσια πεπεισμένα περί της τύ­χης ήτις ανέμενεν αυτά, έψαλλον "έχε γεια καυμένε κόσμε, έχε γεια γλυκειά ζωή".

Αφ' ης ημέρας ο Ρεφήτ Πασάς ήλθεν εις Αμισόν , ο τόπος μετεβλήθη εις Άδην.

»Την 17 και 18 Ιανουαρίου επανελήφθησαν αι συλλήψεις και αι απελάσεις. Εν τω μεταξύ τα καταστήματα ελεηλατήθησαν τη διαταγή της Κυβερνήσεως και Τούρκοι χωρικοί εισερχόμενοι εις τα χω­ρία αρπάζουσι τα κτήνη, υποζύγια, ενδύ­ματα και άπασαν την κινητήν των Χρι­στιανών περιουσίαν και είτα παραδίδουσι τας οικίας των εις το πυρ».

Από τα Πρακτικά της Γ' Εθνοσυνέλευσης στην Αθήνα, Απρ. 1921.