Το άχθος των προσφύγων ή ποιός χρωστά σε ποιόν;

H μόνη χώρα στον κόσμο, που έχει τόσο μεγάλο ποσοστό προσφύγων και προσφυγογενών είναι η Ελλάδα. Το ότι οι πρόσφυγες είναι πλέον ένα από τα κύρια συστατικά της Ελλάδας είναι γνωστό τοις πάσι.

 Αυτό που είναι άγνωστο είναι το γεγονός ότι έγιναν αιτία μεγάλων οικονομικών εισροών και πλουτισμού κάποιων γηγενών, ελλαδικών, πληθυσμών.

 Αρχίζοντας από την μικρασιατική καταστροφή, όπου το μεγαλύτερο μέρος της περιβόητης ανταλλάξιμης περιουσίας, έγινε λεία για τους ελλαδικούς γραφειοκράτες και κομματανθρώπους.

 "Ανταλλάξιμη" ονομάσθηκε η ακίνητη περιουσία που εγκατέλειψαν στην Ελλάδα οι περίπου 300.000 μουσουλμάνοι που έφυγαν το 1923 για την Τουρκία. Η περιουσία αυτή ισοψηφίστηκε με τις ελληνικές περιουσίες που εγκατέλειψαν οι πρόσφυγες στις πατρίδες τους και ήταν κατά 10,1 φορές μεγαλύτερες απ' αυτές των μουσουλμάνων.

Αντί να μοιραστεί η Ανταλλάξιμη περιουσία στους εξαθλιωμένους 1.500.000 Μικρασιάτες πρόσφυγες, όπως προέβλεπε η συνθήκη της Λωζάννης, τέθηκε υπό την διαχείριση του ελληνικού κράτους. Μόνο το 10% αποδόθηκε στους πραγματικούς δικαιούχους.

Το υπόλοιπο εξυπηρέτησε τις ρουσφετολογικές ανάγκες του παλαιοελλαδικού κατεστημένου. 

Υπήρχαν και συγκεκριμένες περιπτώσεις μαζικής καταπάτησης της περιουσίας αυτής που ανήκε στους πρόσφυγες. Η εκλογική περιφέρεια του Ελευθερίου Βενιζέλου σύσσωμη αντέδρασε στην εγκατάσταση προσφύγων στις περιοχές των μουσουλμάνων που είχαν αναχωρήσει. Και ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπάκουσε στην φωνή της εκλογικής του πελατείας, ανεχόμενος την καταπάτηση των περιουσιών που ανήκαν -με βάση τη συνθήκη της Λωζάννης - στους πρόσφυγες.

Η ιστορία συνεχίστηκε τον μεσοπόλεμο, όταν πολλοί Πόντιοι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης -που ήταν στην πραγματικότητα Μικρασιάτες που είχαν εγκλωβιστεί εκεί μετά την μικρασιατική καταστροφή- κατέθεταν τις οικονομίες τους στην Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας για να μεταφερθούν στην Ελλάδα και κατατεθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Δυστυχώς τότε οι περισσότεροι καταθέτες Πόντιοι δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από τον ολοκληρωτισμό. Σε λίγο άρχισαν οι διώξεις και οι εκτοπίσεις στην Κεντρική Ασία.

Δεν ήταν λίγοι οι Ελλαδικοί υπάλληλοι της Πρεσβείας που πλούτισαν τότε. Αλλά και για όσα τελικά κατατέθηκαν -σημαντικό ποσό σήμερα- η Τράπεζα αυτή ποιεί σήμερα την νήσσαν, μην αναγνωρίζοντας τίποτα.

Και ερχόμαστε στο νέο κύμα προσφύγων. Πολλοί από τους γέροντες πρόσφυγες ήταν παιδάκια όταν κατέφευγαν στη Ρωσία από τον μικρασιατικό Πόντο για να γλυτώσουν τις σφαγές των Τούρκων. Όλοι αυτοί θα έπρεπε να είχαν το δικαίωμα, ως Μικρασιάτες, να διεκδικήσουν ένα μερίδιο από τα υπόλοιπα της ανταλλάξιμης περιουσίας που διαχειρίζεται τώρα το ΤΑΠΑΠ.

 Ομως η "πανέξυπνη" ελλαδική γραφειοκρατία είχε διασφαλίσει τα παράνομα συμφέροντά της. Το 1962, με Βασιλικό Διάταγμα, απαγόρευσε την διεκδίκηση δικαιώματος επί της ανταλλάξιμης περιουσίας για όσους πρόσφυγες έφτασαν στην Ελλάδα μετά το 1932. Έτσι, ένα μεγάλο κομμάτι εγκλωβισμένων Μικρασιατών στην Σοβιετική Ένωση αποστερήθηκε των κατοχυρωμένων από τη συνθήκη της Λωζάννης δικαιωμάτων.

 Αλλά και με τις ΕΟΚικές εισροές για την αντιμετώπιση του νέου προσφυγικού προβλήματος, εισέρευσαν στην Ελλάδα τεράστια ποσά και αρκετοί γραφειοκράτες, σε συνεργασία με ιδιωτικές εταιρείες, πλούτισαν εις βάρος των προσφύγων.

Το συμπέρασμα πάντως είναι ότι η ελλαδική πολιτική για τους πρόσφυγες, εδώ και 70 χρόνια, χαρακτηρίζεται από την απεγνωσμένη προσπάθεια απόκρυψης του μικρασιατικού δράματος και της επικαιρότητας του. Παράλληλα απεγνωσμένη είναι και η προσπάθεια ελλαδιτοποίησης των προσφύγων μέσω της εξάλειψης της προσφυγικής μνήμης.

 Η επιβίωση και η κυριαρχία του ελλαδικού κέντρου -ενός μόνου κέντρου από τα πολλά που είχε κάποτε ο ελληνισμός- δεν οδήγησε στη σύνθεση των πολλαπλών δυνατοτήτων, αλλά στη βίαιη κυριαρχία της μιας πάνω σ΄ όλες τις άλλες. Ας ελπίσουμε ότι η συνειδητοποίηση αυτής της κατάστασης θα οδηγήσει στην αλλαγή της αντιμετώπισης των προσφύγων.

Θα ήταν βέβαια καλό εάν εν τω μεταξύ, το ελληνικό κράτος απέδιδε το υπόλοιπο της Ανταλλάξιμης περιουσίας στους πραγματικούς δικαιούχους που είναι οι νέοι Πόντιοι πρόσφυγες, επηρεαζόμενο από το παράδειγμα της Ελβετίας, η οποία πρόκειται να παραδώσει στους δικαιούχους τις κλεμμένες εβραϊκές περιουσίες κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από τους ναζί .

Βλάσης Αγτζίδης