Στις παραμονές του 20ου αιώνα η ελληνική παροικία της Οδησσού βρισκόταν σε πλήρη άνθηση. Δεν ήταν ο μεγάλος αριθμός των Ελλήνων που μας επιτρέπει αυτή τη διαπίστωση, όσο η έντονη σφραγίδα που άφηναν στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με απογραφή του 1897 μέσα στην Οδησσό - αφαιρουμένων δηλαδή εκείνων που διέμεναν στα περίχωρα - υπήρχαν 5000 περίπου κάτοικοι που δήλωσαν Έλληνες, ήτοι ποσοστό 1,3% του συνόλου, αναμφισβήτητα εξαιρετικά χαμηλό.
Ασφαλώς, ένα μέρος των παλαιών οικιστών που είχαν έλθει από τον ελλαδικό χώρο, είχαν υιοθετήσει πλέον τη ρωσική υπηκοότητα, προκειμένου να συμμετέχουν με ομαλό τρόπο στον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της πόλης. Δηλαδή, είχαν προτιμήσει να γίνουν Ρώσοι πολίτες, ώστε να απολαμβάνουν τα προνόμια των Ρώσων έναντι των ξένων υπηκόων που διέμεναν στην Οδησσό.
Οι Ρώσοι με 51%, οι Εβραίοι με 32%, οι Ουκρανοί με 6%, οι Πολωνοί με 4% και οι Γερμανοί με 3% προηγούνταν στο μωσαϊκό των εθνοτήτων της πόλης. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η Οδησσός διατηρούσε τα πολυεθνικά γνωρίσματά της έναν περίπου, αιώνα μετά την ίδρυσή της, γεγονός που εξακολουθούσε να προσδίδει στην πόλη κοσμοπολίτικο χρώμα και ελκυστικό χαρακτήρα. Κατά δεύτερο λόγο η διαπίστωση είναι ότι ο αριθμός των Ελλήνων μειωνόταν αναλογικά σε σχέση με προηγούμενες περιόδους.
Σε οικονομικό επίπεδο η ελληνική κοινότητα παρουσίαζε έντονη δραστηριότητα, προσανατολισμένη, κυρίως, στο εμπόριο και τη βιοτεχνία. Βεβαίως, οι Έλληνες είχαν απολέσει την κυρίαρχη θέση που κατείχαν παλαιά στο εξαγωγικό εμπόριο των σιτηρών, οι Γερμανο-εβραϊκοί εμπορικοί οίκοι είχαν αναλάβει την πρωτοκαθεδρία σ’ αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, οι ομογενείς εξακολουθούσαν να έχουν περίοπτη θέση στις οικονομικές λειτουργίες της πόλης, αρκετοί ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη έχοντας πλούσια καταστήματα στο εμπορικό κέντρο της Οδησσού. Μεγάλα ιδιόκτητα μαγαζιά που πωλούσαν όλα τα εμπορεύματα της Εσπερίας και της Ανατολής στους εμπορικούς δρόμους της πόλης, στην οδό Ρισελιέ, στην οδό Πρεομπραζένσκι, στην οδό Λανζερόν, την οδό των Ελλήνων. Μεγαλύτερο όλων το κατάστημα του Πετροκόκκινου, με αποικιακά και είδη διατροφής, το οποίο Οδηγός της εποχής παρουσιάζει ως εφάμιλλο μεγάλων ομοειδών καταστημάτων της Ευρώπης. Από κοντά τα καταστήματα με αποικιακά προϊόντα των Αδελφών Κριωνά, των Αδελφών Δουλγέρωφ και του Ξενοφώντος Παπαδόπουλου.
Τα ατμοκίνητα αρτοποιεία του Νικολάου Αμπατιέλου, των Αδελφών Μελισσαράτου και του Παναγή Βεργωτή, που χρησιμοποιούσαν σύγχρονες τεχνικές στην κατασκευή του ψωμιού. Τα εστιατόρια-ταβέρνες Επτανησίων στην καταγωγή ιδιοκτητών, όπως του Κωνσταντίνου Σταματελάτου, του Σπυρίδωνα Ποταμιάνου, του Μακρή Βαλλιανάτου, αλλά πάνω απ’ όλα το πολυτελές εστιατόριο του Σπυρίδωνα Σκιαδαρέση στην οδό των Ελλήνων, στο εμπορικό και οικονομικό κέντρο της Οδησσού.
Το ζαχαροπλαστείο του Νικολάου Κριάδη - το είχε αγοράσει από την οικογένεια Αμπαρζάκη - που βρισκόταν επίσης στην Ελληνική οδό, διαφημιζόταν ως εξής: «Μεγαλοπρεπείς αίθουσαι δια κυρίους και κυρίας, Σφαιριστήρια εις ιδιαιτέραν αίθουσαν. Το γνωστότατον τούτον Ελληνικόν Ζαχαροπλαστείον είναι άξιον της φήμης του και διακρίνεται διά την ποικιλίαν των γλυκισμάτων, την κατασκευήν γλυκών εκ διαφόρων οπωρικών, κουραμπιέδες, τρίγωνα και καταΐφι, παγωτά διάφορα».
Η ενασχόληση με τη βιομηχανία-βιοτεχνία ήταν άλλος ένας τομέας όπου οι Έλληνες διακρίθηκαν. Το βυρσοδεψείο των Αδελφών Παρασκευά, αλλά και το πρώην βυρσοδεψείο Ροδοκανάκη, είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στην κατεργασία δερμάτων στην πόλη της Οδησσού. Οι Επτανήσιοι Αδελφοί Συνοδινού και ο Σπυρίδων Σκλάβος ήταν ιδιοκτήτες μεγάλων οινοποιητικών εργοστασίων, ενώ οι Αδελφοί Νεοφύτου κατείχαν μεγάλο αλλαντοποιείο και ο Κυκλαδίτης Μιχαήλ Βιτάλης βιοτεχνία υποδημάτων. Οι τραπεζικές εργασίες των Ελλήνων εξυπηρετούνταν από τα γραφεία του Κλεάνθη Κούλογλου και του Κωνσταντίνου Τζερμάνη.
Τα μεγάλα ελληνικά καφενεία ήταν οι πόλοι της προσέλκυσης των ομογενών στις ελεύθερες ώρες τους. Εδώ γίνονταν οι καθημερινές συναναστροφές των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων, εδώ ανταλλάσσονταν οι αναμνήσεις για την πατρίδα. Πολλές φορές οι συζητήσεις αφορούσαν τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας, οι διαμάχες μεταξύ τρικου-πικών και δεληγιαννικών, ανάμεσα στους υποστηρικτές του επιθετικού αγώνα για το Ζήτημα του Αλυτρωτισμού και των αντιπάλων τους, ήταν συχνά φαινόμενα.
Η απόσταση δεν ήταν ικανή να εξαλείψει το ζωτικό ενδιαφέρον για την πορεία του ελληνικού κράτους, για την τύχη του ευρύτερου ελληνισμού. Τα καφενεία κατά κάποιον τρόπο έγιναν κύτταρα που συνέβαλαν στη διατήρηση της ελληνικότητας των ομογενών, έγιναν φορείς μετάδοσης ειδήσεων και ενημέρωσης στα εθνικά προβλήματα που απασχολούσαν την πατρίδα. Οι αναφορές στους τόπους προέλευσης των ιδιοκτητών μέσω των ονομασιών των καφενείων, είναι ενδεικτικές για την αγάπη και τη θύμιση της γενέτειρας γης.
Το καφενείο «Θεσσαλία» του Χρήστου Γρεκίδη, το «Κωνσταντινούπολη» του Αναστασίου Τριαντάφυλλου, το «Ακρόπολις» του Κωνσταντίνου Δρακούλη, το «Σποράδες Νήσοι» του Γεωργίου Σακελίδη, το «Χίος» του Κωνσταντίνου Ξυδιά, το «Αθήναι» του Χρήστου Αθανασάτου, ήταν μερικά μόνο από τα πολλά καφενεία που κατείχαν Έλληνες στην Οδησσό στη στροφή του 19ου αιώνα. Τον ίδιο ρόλο της συνάθροισης ομογενών και της ανταλλαγής πληροφοριών για την Ελλάδα διαδραμάτιζαν και τα ιδιόκτητα ελληνικά κουρεία. Το κουρείο «Κρήτη» του Αποστόλου Λουκά, το «Παρνασσός» του Ιωάννη Αργυράκη, το «Κωνσταντινούπολη» της Ραλλούς Μπαξέ Βανοπούλου, είχαν ανάλογη συνεισφορά με εκείνη των καφενείων στην ενίσχυση της ελληνικής συνείδησης των ομογενών της Οδησσού.
Πρωτεύοντα ρόλο όπως πάντοτε, άλλωστε, διαδραμάτιζε η Ελληνική Αγαθοεργός Κοινότητα. Αυτή φρόντιζε για την απρόσκοπτη κοινωνική ζωή των ομογενών της πόλης. Πέραν όλων των άλλων μετακαλούσε και ελληνικούς θιάσους για παραστάσεις στο ελληνικό κοινό. Το Δεκέμβριο του 1907 η μεγάλη δραματουργός Κυβέλη επισκέφτηκε την Οδησσό με τον θίασό της κατόπιν προσκλήσεως του Διοικητικού Συμβουλίου της Κοινότητας. Η παράσταση «Η Τιμή» του Σούντερμαν δόθηκε με μεγαλοπρέπεια στο Θέατρο της Οδησσού. Οι ομογενείς είχαν κατακλύσει τα θεωρεία του θεάτρου, περιμένοντας να θαυμάσουν τη μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό, η οποία γνώρισε την αποθέωση κάτω από τα συνεχή χειροκροτήματα των Ελλήνων θεατών.
Η ελληνική παρουσία στις κοινωνικές εκδηλώσεις ήταν πάντα πολύ έντονη. Να φανταστεί κανείς, ότι το Συμβούλιο της Κοινότητας είχε ζητήσει από τις αστυνομικές αρχές βοήθεια, για να αποτρέπεται η είσοδος αλλοεθνών στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος στις ημέρες των γιορτών. Δεν χωρούσαν οι ομογενείς από τον μεγάλο συνωστισμό του κόσμου.
Νεώτερα στοιχεία που μετέδωσε ο Έλληνας πρόξενος Εμμανουήλ Καψαμπέλης το 1912 φωτίζουν περισσότερο την οικονομική παρουσία των Ελλήνων. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες παρέμεναν ασφαλώς η πολυπληθέστερη κατηγορία. Τα περισσότερα καταστήματα εξακολουθούσαν να λειτουργούν, ορισμένα υπό την διεύθυνση των τέκνων των ιδιοκτητών, όπως το αρτοποιείο του Ιωάννη Αμπατιέλου ή το τραπεζικό γραφείο του Δημητρίου Κούλογλου. Αξίζει να αντιγράψουμε πιστά τον σχετικό πίνακα:
Αμπαρζάκης Κων/νος Ζαχαροπλάστης
Αμπατιέλος Ιωάν. Αρτοποιός
Αντωνακάκης Γεώρ. Παραγγελιοδόχος
Αντωνίου Αδελφοί Έμποροι Οίνων
Αρζουμανόπουλος Συμεών Εισαγωγέας οπωρολαχανικών
Αυγερινός Μιχ. Εξαγωγέας χαβιαριού
Αστυνομής Εμμαν. Είδη ζαχαροπλαστικής
Βλασσόπουλος Επ. Έμπορος πίλων
Γαβαλάς Γεώρ. Βυρσοδέψης
Γάγκας Μιχ. Έμπορος χαβιαριού
Γεωργαλάς Βασίλ. Αρτοποιός
Γεωργαλάς Ιωάν. Αρτοποιός
Γ έωργής Γεώρ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργήχ: Ιάκ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργής Δημ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργιάδης Πασχ. Εργοστασιάρχης χαλβά
Γιαννιώτης Ελευθ. Εργοστασιάρχης χαλβά
Δουβαρτζόγλου Α. Εργοστάσιο χαλβά και λουκουμιών
Δουλγέρωφ Θεόφ. Έμπορος αποικιακών, ελαίων
Εφραιμίδης Θεόδ. Παραγγελιοδόχος
Κανάκης Βασ. Εισαγωγές και Εξαγωγές
Καραζήσης Ιωάν. Έμπορος οίνων, ποτών, κονιάκ
Καρατζάς Μ. Εισαγωγέας 'ξηρών οπωρών
Κούλογλου Δημ. Εμπόριο, Τραπεζικές εργασίες
Κοκκινάκης Μιχ. Εισαγωγέας οπωρών
Κορμπέτη Αδελφοί Εξαγωγείς οσπρίων
Κουρμπάτζης και Μπογδάνωφ Εισαγωγείς νωπών οπωρών
Κουρουμπακάλης Πλ. Βυρσοδέψης
Κούσσης Φωκ. Εμποροβιομήχανος
Κούσση Φ. Αδελφοί Τραπεζίτες
Κρεατζούλης Στυλ. Εισαγωγέας οπωρών
Κριωνάς Α. & Σία Βυρσοδέψες
Κριωνάς Πολύβιος Εισαγωγέας νωπών οπωρών
Λεγαντίνης Ξεν. Παραγγελιοδόχος
Ασφαλώς, ένα μέρος των παλαιών οικιστών που είχαν έλθει από τον ελλαδικό χώρο, είχαν υιοθετήσει πλέον τη ρωσική υπηκοότητα, προκειμένου να συμμετέχουν με ομαλό τρόπο στον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της πόλης. Δηλαδή, είχαν προτιμήσει να γίνουν Ρώσοι πολίτες, ώστε να απολαμβάνουν τα προνόμια των Ρώσων έναντι των ξένων υπηκόων που διέμεναν στην Οδησσό.
 |
| Το ελληνόκτητο καφενείο "Κωνσταντινούπολις" στη γωνία των οδών Κράσνι Περεούλοκ και De Ribas |
Οι Ρώσοι με 51%, οι Εβραίοι με 32%, οι Ουκρανοί με 6%, οι Πολωνοί με 4% και οι Γερμανοί με 3% προηγούνταν στο μωσαϊκό των εθνοτήτων της πόλης. Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η Οδησσός διατηρούσε τα πολυεθνικά γνωρίσματά της έναν περίπου, αιώνα μετά την ίδρυσή της, γεγονός που εξακολουθούσε να προσδίδει στην πόλη κοσμοπολίτικο χρώμα και ελκυστικό χαρακτήρα. Κατά δεύτερο λόγο η διαπίστωση είναι ότι ο αριθμός των Ελλήνων μειωνόταν αναλογικά σε σχέση με προηγούμενες περιόδους.
Σε οικονομικό επίπεδο η ελληνική κοινότητα παρουσίαζε έντονη δραστηριότητα, προσανατολισμένη, κυρίως, στο εμπόριο και τη βιοτεχνία. Βεβαίως, οι Έλληνες είχαν απολέσει την κυρίαρχη θέση που κατείχαν παλαιά στο εξαγωγικό εμπόριο των σιτηρών, οι Γερμανο-εβραϊκοί εμπορικοί οίκοι είχαν αναλάβει την πρωτοκαθεδρία σ’ αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, οι ομογενείς εξακολουθούσαν να έχουν περίοπτη θέση στις οικονομικές λειτουργίες της πόλης, αρκετοί ανήκαν στην ανώτερη κοινωνική τάξη έχοντας πλούσια καταστήματα στο εμπορικό κέντρο της Οδησσού. Μεγάλα ιδιόκτητα μαγαζιά που πωλούσαν όλα τα εμπορεύματα της Εσπερίας και της Ανατολής στους εμπορικούς δρόμους της πόλης, στην οδό Ρισελιέ, στην οδό Πρεομπραζένσκι, στην οδό Λανζερόν, την οδό των Ελλήνων. Μεγαλύτερο όλων το κατάστημα του Πετροκόκκινου, με αποικιακά και είδη διατροφής, το οποίο Οδηγός της εποχής παρουσιάζει ως εφάμιλλο μεγάλων ομοειδών καταστημάτων της Ευρώπης. Από κοντά τα καταστήματα με αποικιακά προϊόντα των Αδελφών Κριωνά, των Αδελφών Δουλγέρωφ και του Ξενοφώντος Παπαδόπουλου.
Τα ατμοκίνητα αρτοποιεία του Νικολάου Αμπατιέλου, των Αδελφών Μελισσαράτου και του Παναγή Βεργωτή, που χρησιμοποιούσαν σύγχρονες τεχνικές στην κατασκευή του ψωμιού. Τα εστιατόρια-ταβέρνες Επτανησίων στην καταγωγή ιδιοκτητών, όπως του Κωνσταντίνου Σταματελάτου, του Σπυρίδωνα Ποταμιάνου, του Μακρή Βαλλιανάτου, αλλά πάνω απ’ όλα το πολυτελές εστιατόριο του Σπυρίδωνα Σκιαδαρέση στην οδό των Ελλήνων, στο εμπορικό και οικονομικό κέντρο της Οδησσού.
Το ζαχαροπλαστείο του Νικολάου Κριάδη - το είχε αγοράσει από την οικογένεια Αμπαρζάκη - που βρισκόταν επίσης στην Ελληνική οδό, διαφημιζόταν ως εξής: «Μεγαλοπρεπείς αίθουσαι δια κυρίους και κυρίας, Σφαιριστήρια εις ιδιαιτέραν αίθουσαν. Το γνωστότατον τούτον Ελληνικόν Ζαχαροπλαστείον είναι άξιον της φήμης του και διακρίνεται διά την ποικιλίαν των γλυκισμάτων, την κατασκευήν γλυκών εκ διαφόρων οπωρικών, κουραμπιέδες, τρίγωνα και καταΐφι, παγωτά διάφορα».
 |
| Εξώφυλλο τιμοκαταλόγου του εστιατορίου του Ν. Κορώνη που λειτουργούσε στο πάρκο Αλεξάνδρου |
Η ενασχόληση με τη βιομηχανία-βιοτεχνία ήταν άλλος ένας τομέας όπου οι Έλληνες διακρίθηκαν. Το βυρσοδεψείο των Αδελφών Παρασκευά, αλλά και το πρώην βυρσοδεψείο Ροδοκανάκη, είχαν το μεγαλύτερο μερίδιο στην κατεργασία δερμάτων στην πόλη της Οδησσού. Οι Επτανήσιοι Αδελφοί Συνοδινού και ο Σπυρίδων Σκλάβος ήταν ιδιοκτήτες μεγάλων οινοποιητικών εργοστασίων, ενώ οι Αδελφοί Νεοφύτου κατείχαν μεγάλο αλλαντοποιείο και ο Κυκλαδίτης Μιχαήλ Βιτάλης βιοτεχνία υποδημάτων. Οι τραπεζικές εργασίες των Ελλήνων εξυπηρετούνταν από τα γραφεία του Κλεάνθη Κούλογλου και του Κωνσταντίνου Τζερμάνη.
Τα μεγάλα ελληνικά καφενεία ήταν οι πόλοι της προσέλκυσης των ομογενών στις ελεύθερες ώρες τους. Εδώ γίνονταν οι καθημερινές συναναστροφές των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων, εδώ ανταλλάσσονταν οι αναμνήσεις για την πατρίδα. Πολλές φορές οι συζητήσεις αφορούσαν τα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας, οι διαμάχες μεταξύ τρικου-πικών και δεληγιαννικών, ανάμεσα στους υποστηρικτές του επιθετικού αγώνα για το Ζήτημα του Αλυτρωτισμού και των αντιπάλων τους, ήταν συχνά φαινόμενα.
Η απόσταση δεν ήταν ικανή να εξαλείψει το ζωτικό ενδιαφέρον για την πορεία του ελληνικού κράτους, για την τύχη του ευρύτερου ελληνισμού. Τα καφενεία κατά κάποιον τρόπο έγιναν κύτταρα που συνέβαλαν στη διατήρηση της ελληνικότητας των ομογενών, έγιναν φορείς μετάδοσης ειδήσεων και ενημέρωσης στα εθνικά προβλήματα που απασχολούσαν την πατρίδα. Οι αναφορές στους τόπους προέλευσης των ιδιοκτητών μέσω των ονομασιών των καφενείων, είναι ενδεικτικές για την αγάπη και τη θύμιση της γενέτειρας γης.
Το καφενείο «Θεσσαλία» του Χρήστου Γρεκίδη, το «Κωνσταντινούπολη» του Αναστασίου Τριαντάφυλλου, το «Ακρόπολις» του Κωνσταντίνου Δρακούλη, το «Σποράδες Νήσοι» του Γεωργίου Σακελίδη, το «Χίος» του Κωνσταντίνου Ξυδιά, το «Αθήναι» του Χρήστου Αθανασάτου, ήταν μερικά μόνο από τα πολλά καφενεία που κατείχαν Έλληνες στην Οδησσό στη στροφή του 19ου αιώνα. Τον ίδιο ρόλο της συνάθροισης ομογενών και της ανταλλαγής πληροφοριών για την Ελλάδα διαδραμάτιζαν και τα ιδιόκτητα ελληνικά κουρεία. Το κουρείο «Κρήτη» του Αποστόλου Λουκά, το «Παρνασσός» του Ιωάννη Αργυράκη, το «Κωνσταντινούπολη» της Ραλλούς Μπαξέ Βανοπούλου, είχαν ανάλογη συνεισφορά με εκείνη των καφενείων στην ενίσχυση της ελληνικής συνείδησης των ομογενών της Οδησσού.
Πρωτεύοντα ρόλο όπως πάντοτε, άλλωστε, διαδραμάτιζε η Ελληνική Αγαθοεργός Κοινότητα. Αυτή φρόντιζε για την απρόσκοπτη κοινωνική ζωή των ομογενών της πόλης. Πέραν όλων των άλλων μετακαλούσε και ελληνικούς θιάσους για παραστάσεις στο ελληνικό κοινό. Το Δεκέμβριο του 1907 η μεγάλη δραματουργός Κυβέλη επισκέφτηκε την Οδησσό με τον θίασό της κατόπιν προσκλήσεως του Διοικητικού Συμβουλίου της Κοινότητας. Η παράσταση «Η Τιμή» του Σούντερμαν δόθηκε με μεγαλοπρέπεια στο Θέατρο της Οδησσού. Οι ομογενείς είχαν κατακλύσει τα θεωρεία του θεάτρου, περιμένοντας να θαυμάσουν τη μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιό, η οποία γνώρισε την αποθέωση κάτω από τα συνεχή χειροκροτήματα των Ελλήνων θεατών.
Η ελληνική παρουσία στις κοινωνικές εκδηλώσεις ήταν πάντα πολύ έντονη. Να φανταστεί κανείς, ότι το Συμβούλιο της Κοινότητας είχε ζητήσει από τις αστυνομικές αρχές βοήθεια, για να αποτρέπεται η είσοδος αλλοεθνών στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος στις ημέρες των γιορτών. Δεν χωρούσαν οι ομογενείς από τον μεγάλο συνωστισμό του κόσμου.
Νεώτερα στοιχεία που μετέδωσε ο Έλληνας πρόξενος Εμμανουήλ Καψαμπέλης το 1912 φωτίζουν περισσότερο την οικονομική παρουσία των Ελλήνων. Οι έμποροι και οι βιοτέχνες παρέμεναν ασφαλώς η πολυπληθέστερη κατηγορία. Τα περισσότερα καταστήματα εξακολουθούσαν να λειτουργούν, ορισμένα υπό την διεύθυνση των τέκνων των ιδιοκτητών, όπως το αρτοποιείο του Ιωάννη Αμπατιέλου ή το τραπεζικό γραφείο του Δημητρίου Κούλογλου. Αξίζει να αντιγράψουμε πιστά τον σχετικό πίνακα:
 |
| Καπνοπωλείο στην οδό Κράσνι Περεούλοκ (Αρχές του αιώνα) |
Αμπαρζάκης Κων/νος Ζαχαροπλάστης
Αμπατιέλος Ιωάν. Αρτοποιός
Αντωνακάκης Γεώρ. Παραγγελιοδόχος
Αντωνίου Αδελφοί Έμποροι Οίνων
Αρζουμανόπουλος Συμεών Εισαγωγέας οπωρολαχανικών
Αυγερινός Μιχ. Εξαγωγέας χαβιαριού
Αστυνομής Εμμαν. Είδη ζαχαροπλαστικής
Βλασσόπουλος Επ. Έμπορος πίλων
Γαβαλάς Γεώρ. Βυρσοδέψης
Γάγκας Μιχ. Έμπορος χαβιαριού
Γεωργαλάς Βασίλ. Αρτοποιός
Γεωργαλάς Ιωάν. Αρτοποιός
Γ έωργής Γεώρ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργήχ: Ιάκ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργής Δημ. Έμπορος σπόγγων
Γεωργιάδης Πασχ. Εργοστασιάρχης χαλβά
Γιαννιώτης Ελευθ. Εργοστασιάρχης χαλβά
Δουβαρτζόγλου Α. Εργοστάσιο χαλβά και λουκουμιών
Δουλγέρωφ Θεόφ. Έμπορος αποικιακών, ελαίων
Εφραιμίδης Θεόδ. Παραγγελιοδόχος
Κανάκης Βασ. Εισαγωγές και Εξαγωγές
Καραζήσης Ιωάν. Έμπορος οίνων, ποτών, κονιάκ
Καρατζάς Μ. Εισαγωγέας 'ξηρών οπωρών
Κούλογλου Δημ. Εμπόριο, Τραπεζικές εργασίες
Κοκκινάκης Μιχ. Εισαγωγέας οπωρών
Κορμπέτη Αδελφοί Εξαγωγείς οσπρίων
Κουρμπάτζης και Μπογδάνωφ Εισαγωγείς νωπών οπωρών
Κουρουμπακάλης Πλ. Βυρσοδέψης
Κούσσης Φωκ. Εμποροβιομήχανος
Κούσση Φ. Αδελφοί Τραπεζίτες
Κρεατζούλης Στυλ. Εισαγωγέας οπωρών
Κριωνάς Α. & Σία Βυρσοδέψες
Κριωνάς Πολύβιος Εισαγωγέας νωπών οπωρών
Λεγαντίνης Ξεν. Παραγγελιοδόχος
Λεγαντίνης Ιωάν. Εξαγωγέας οσπρίων
Λενάκη Αδελφοί Αποικιακά, έλαια
Λοϊζος Ιωάν. Εισαγωγέας νωπών οπωρών
Μαυρίδου Γ. Π. Υιοί Αποικιακά, έλαια
Πισσάνης Νικ. Αποικιακά, εμπόριο ξηρών οπωρών
Ροδίδης Αθαν. Εκθεση ειδών ζωολογίας
Σιγάλας Νικ. Παραγγελιοδόχος
Μαυρομμάτης Π. Μ. Γεννήματα, ζάχαρη
Μελισσαράτος Σπυρ. Εξωτερικό εμπόριο
Μαζάρη Αδελφοί Εμπόριο σπόγγων
Μαυρίδης Σόλων Εισαγωγέας ξηρών οπωρών
Σουρές Μιχ. Εμπορος χαβιαριού
Σπανδωνής Γρηγ. Παραγγελιοδόχος
Μανουηλίδης Εμμαν. Παραγγελιοδόχος
Νεόφυτου Αδελφοί Εργοστάσιο Αλλαντοποιίας
Σταυριανόπουλος Γ. Έμπορος
Ξύδας Ιωάν. Τραπεζίτης
Στύλος Νίκ. Εμποροβιομήχανος
Συνδίκας Νικ. Καπνέμπορος
Ξύδας Νικ. Εργοστάσιο σαπώνων
Οκονομίδης Γεώρ. Εξαγωγέας οσπρίων
Τζερμάνης Κων. Τραπεζικές εργασίες
Παλαβίδας Ζωρζής Εισαγωγέας νωπών οπωρών
Παντάκης Κλεάνθης Καπνέμπορος
Παντάκης Δ. και Μ. και Παπάς Κ. Εμποροι εισαγωγών-εξαγωγών
Παπαδόπουλος Ελευθ. Αποικιακά, έλαια
Τζιλάκογλου Γεώρ. Εργοστάσιο χαλβά και λουκουμιών
Χρυσομίτης Γεώρ. Βυρσοδέψης
Βασίλης Καρδάσης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου