Το νυφέπαρμαν ή νυφόπαρμαν( Ο σχηματισμός της γαμήλιας πομπής.)

 Η παραλαβή της νύφης από το πατρικό της σπίτι ονομαζόταν «νυφέπαρμαν» ή νυφόπαρμαν» . Ακολουθούσε δε τις παρακάτω διαδικασίες

Πριν από το ξεκίνημα για την παραλαβή της νύφης σχηματιζόταν στό σπίτι του γαμπρού ή γαμήλια πομπή, ή οποία ονομαζόταν «γαμοστόλος» ή «όψίκ'».

Στη Ματσούκα ή γαμήλια πομπή σχηματιζόταν στην αυλή τού γαμπρού το απόγευμα της Κυριακής, από όλους τους καλεσμένους του, έχοντας μπροστά τη λύρα.

Αφού δε δένανε στη ζώνη του γαμπρού «το τριγών'» (τριγωνικό ψωμάκι), η λύρα έδινε το σύνθημα του ξεκινήματος παίζοντας έναν ειδικό σκοπό, που τον ονόμαζαν «τ' αχπαστόν», δηλ. το ξεκίνημα.

 Η πομπή ξεκινούσε και πορευόταν με αργό ρυθμό στό σπίτι της νύφης:

«Αχπάσκουσαν 'ς σο νυφέπαρμαν»

Ξεκινούσαν για την παραλαβή της νύφης.

Ο λυριτζής συνέχιζε να παίζει το σκοπό του κλασικού τραγουδιού: «Ο Γιάννες ο μονόγιαννες», που ονομαζό­ταν «αχπαστόν» (σκοπός δηλαδή του ξεκινήματος), τραγουδώντας συγχρόνως ατέλειωτα δίστιχα.

 Η διάταξη της γαμήλιας πομπής ήταν η παρακάτω: Μια ομάδα οπλισμένων, αποτελούμενη συνήθως από 20-30 παλικάρια οπλισμένα με «γκράδες», μ’ έναν αρχηγό, βάδιζε μπροστά σ’ αρκετή απόσταση από την κυρίως πομπή. Κατά διαστήματα μ’ εντολή του αρχηγού άνοιγαν ομαδικά πυρά, τα οποία ονόμαζαν «τονανμά» και συμβόλι­ζαν τη δύναμη και τη μεγαλοπρέπεια της τελετής.

Μετά από τους οπλισμένους στην πρώτη σειρά της πομπής πήγαιναν καβάλα στ’ άλογα τά σεβαστά πρόσωπα (οι γέροι) και ο γαμπρός, πάνω σ’ άσπρο ή κόκκινο άλογο, έχοντας ως οδηγό του τον κουμπάρο. Περιστοιχιζόταν δε  ο γαμπρός από τους συγγενείς, τους φίλους του και από τις «παρανυφάδες», οι οποίες ήταν νιόπαντρες ντυμένες με τα «νεγαμ'κά» τους, με τη νυφική τους δηλαδή στολή.

Από πίσω ακολουθούσε η υπόλοιπη πομπή ή όπως τη λέγανε το «οψίκ'».

Σε περίπτωση που η διαδρομή ήταν μεγάλη, τότε και ο παπάς, ο κουμπάρος και οι περισσότεροι από τους συγγενείς του γαμπρού πηγαίνανε και εκείνοι καβάλα πάνω σε άλογα στολισμένα με άσπρα μαντίλια, χρυσο­κέντητα στις γωνιές και δεμένα στη χαίτη τους.

(Γ. I. Ζερζελίδης)

Το πάρσιμον τη νύφες

Στο δρόμο ο κουμπάρος τραγουδούσε για λογαριασμό του γαμπρού το παρακάτω τραγούδι:

«Έρχουμαι, πουλί μ’, έρχουμαι,

 έρχουμαι μη κομπώντς με

τα στράτας σ' μακρά είναι

του κάκου μη σκοτώντς' με»,

συμβολικό του αόριστου φόβου και της αγωνίας του γαμπρού μήπως την τελευταία στιγμή αλλαξοπιστήσει και φύγει η νύφη (κλεφτεί) με κάποιον που τυχόν κρυφοαγαπούσε  πριν από το «λογόπαρμαν» και τον αφήσει «στα  κρύα του λουτρού».

Κατά τη διαδρομή η πομπή σταματούσε σε ορισμένα σημεία σε σταυροδρόμια, ρεματιές, γεφύρια κλπ., ο δε γαμπρός έβγαζε από το ζωνάρι του το «τριγών'» ή «λαβάσ» (λαγάνα) και το πετούσε, σαν ξόρκι, για την εξουδετέρωση των «κακών πνευμάτων» και κάθε βλαπτικής  επίδρασης.

Το ίδιο γινόταν και από το μέρος της νύφης, όταν ακολουθούσε το γαμπρό από το σπίτι της στην εκκλησία για το στεφάνωμα.

Έτσι, με μουσική, με τραγούδια, με πυροβολισμούς και καμιά φορά και με αγώνες ιππικούς, ή πομπή περνούσε από τις γειτονιές, στις οποίες ομάδες γυναικών και παιδιών, με κανάτες στα χέρια, πρόσφεραν μεζέδες και ρακή:

«εβγάλ'ναν χοντζάν»

στη  γιορταστική  συνοδεία του  γάμου, δεχόμενοι ως φιλοδώρημα «λιανά», ώσπου τό «'ψίκι» έφτανε στό σπίτι  της νύφης.

(Ε. Χριστοφίδης - Αν. Παπαδόπουλος - Γ. I. Ζερζελίδης)

Στα Κοτύωρα το ξεκίνημα της πομπής προαναγγελλόταν με τρεις ρουκέτες. Αφού δηλαδή ντυνόταν ο γαμπρός ( ξεκινούσε με όλους τους συγγενείς και τους προσκαλεσμένους του και με τη συνοδεία μουσικών οργάνων να πάνε στου κουμπάρου. Εκεί ενώνονταν με τους καλεσμένους του και όλοι μαζί συγκροτούσαν το «γαμοστόλον».

Μπροστά πορευόταν η  μουσική  και κοντά της  «οι καλετέν » ή «εμπρολαλέτ » ή «τραγωδιάν». Σε μικρή δε απόσταση από εκείνους ακολουθούσαν ο γαμπρός και ο κουμπάρος και ύστερα όλος ο άλλος κόσμος.

β) «Οι καλετέν » ή «εμπρολαλέτ» ή «τραγωδιάν

«Οι  καλετέν'» ήταν μικρές ομάδες από τρεις ή και  περισσότερους άντρες, συγγενείς ή φίλους ή και απλώς γνωστούς, οι οποίοι τραγουδούσαν και χόρευαν, πίνοντας  ρακή ή κρασί μπροστά στην πομπή, η οποία βάδιζε με βήμα  αργό. «Οι  «έμπρολαλέτ » στα Κοτύωρα σ' όλο το διάστημα του δρόμου τραγουδούσαν τα παρακάτω τραγούδια με συνοδεία μουσικής.

(I)    «Ήθελα νάρθω το βράδυ μ^, έπιασε ψιλή βροχή

……………………………………………………………………………….

(II) «Ανάμεσα στα φρύδια σου ένα τζαμί θα χτίσω

 και ντερβισάκι  θα γινώ  νάρθω  να προσκυνήσω.

Κι όταν πλησίαζαν στο σπίτι της νύφης:

(III)          «Έρχομαι στο μαχαλά σου

 για να μάθω τ' όνομα σου.

Πες μου κόρη τ' όνομα σου

Και γλυκό το φίλημα σου

…………………………………………

     (IV) «Μαύρα μου μάτια, κόκκινα μου χείλη

             Έβγα ξανθούλα μου στό παραθύρι.

           Να ιδείς τον ήλιο και το φεγγάρι

          Να ιδείς το νέο που θά σε πάρει.»

        …………………………………………………………………

                                         (Ξ. Ξενίτας)