Γιώτα Φωτιάδου- Μπαλαφούτη

Η Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη γεννήθηκε στη Βέροια το 1932 από γονείς πρόσφυγες από τον Πόντο. Η πολυμελής οικογένεια της ήταν αγροτική . Πέρασε δύσκολα χρόνια κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής και του εμφύλιου. Όλα αυτά αντανακλούν μέσα στο συγγραφικό της έργο.
 Στη Βέροια αποφοίτησε από το οκτατάξιο γυμνάσιο, σπούδασε λογιστική και εργάστηκε σε συμβολαιογραφείο-υποθηκοφυλακείο. Τα παιδικά της χρόνια ήταν δύσκολα (Κατοχή- Εμφύλιος). Η οικογένειά της πήρε μέρος στην Αντίσταση.
 Ζει στην Αθήνα και κατοικεί στην Αγία Παρασκευή με το σύζυγό της Νίκο Σεμερτζάκη. Παρακολουθεί τους κύκλους διαλέξεων του Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγίας Παρασκευής από την ίδρυσή του.
Στα γράμματα εμφανίστηκε με το βιβλίο της «Σκιρτήματα», ποιήματα, Κέδρος, 1973. Ακολούθησαν τα έργα «Ποτέ Ξανά», πεζογράφημα, Σύγχρονη Εποχή 1979, α' έκδοση και 1980 β' έκδοση.
«Κρα - Κρα», διηγήματα, Κέδρος, 1980.
«Άσε το βιβλίο, το γάλα φέρε», μυθιστόρημα, Καστανιώτης, 1983 1985. Το βιβλίο αυτό τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο «Μενέλαου Λουντέμη» που απονέμει η Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών.
«Όλα τα ζωάκια αντάμα», λογοτεχνία για παιδιά, Καστανιώτης 1985.
 «Με τ’ ασπροπούλια τ’ ουρανού», ποιήματα, Καστανιώτης 1986.
 «Ποτέ Ξανά», μυθιστόρημα για τη νεανική βιβλιοθήκη, Καστανιώτης 1987, πέντε εκδόσεις.
Απόσπασμα από το «Ποτέ Ξανά» έχει περιληφθεί στο εγχειρίδιο της τέταρτης δημοτικού «Η γλώσσα μου». Το βιβλίο αυτό τιμήθηκε το 1988 με το πρώτο βραβείο που απονέμει η Πνευματική Εστία «Τάκη Τρανούλη».
«Χωρίς δικαίωση», μυθιστόρημα, Επικαιρότητα 1988.
«Παλιού Ουρανού Χαλάσματα», διηγήματα, Γκοβόστης 1991.
«Εμείς οι Βλάχοι», μυθιστόρημα, Καλέντης 1991.
«Ποντιακές ιστορίες και αφηγήσεις», διηγήματα, Ιωλκός 1995. Η συλλογή αυτή γράφτηκε στην ποντιακή διάλεκτο με ενδογλωσσική απόδοση στα νέα ελληνικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο αυτό έχει περιληφθεί στο βιβλίο του ενιαίου λυκείου «Έκφραση- Έκθεση».
«Πανσέληνος η Σύλληψή σου», ποίηση, Όμβρος, 1996, το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στην Αλβανία από τις εκδόσεις Alcaeus το 1997 με τον τίτλο «Me hene te plote tiu ngjize».
«Μία μέρα στον Πόντο», θεατρικό, Αφοί Κυριακίδη 1997.
«Πέρασαν όλοι οι καιροί πάνω μας, Μάρθα», μυθιστόρημα, Αφοί Κυριακίδη, 1997.
 «Na Granicach Nocy» «Στα σύνορα της νύχτας», ποίηση, πολωνική έκδοση, 2000.
 «Στη θέαση του κόσμου», ποίηση, εκδόσεις Ποντοπορεία 2006.
Υπήρξε συνεργάτης του περιοδικού για γυναίκες «Πάνθεον». Ποιήματα της έχουν βραβευτεί και μελοποιηθεί από τους συνθέτες Παναγιώτη Αποστολίδη, Πέτρο Ρίστα, Κώστα Ξωμερωτάκη, Μαρία Γερασίμου και Μαριέλλη Σφακιανάκη.
Σε θεατρική διασκευή έχουν παρουσιαστεί «Όλα τα ζωάκια αντάμα», ΕΡΤ1, 1985.
 «Μακάρι να ’σουν έγκυος», Θεατρικό Νεανικό Εργαστήρι, Θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου, 1994.
«Με τ’ ασπροπούλια τ’ ουρανού», μελοποίηση για πιάνο και φωνή, σύνθεση Παναγιώτη Αποστολίδη στο Μουσείο Μπενάκη, 2006.

Παρουσίαση βιβλίου της

Για τη Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη έχω ακούσει πολλά. Κυρίως ιστορίες βασισμένες στα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια που ήταν ιδιαίτερα σκληρά. Αληθινά περιστατικά που τροφοδότησαν συγγραφικές πένες, που πάνω τους βασίστηκαν κινηματογραφικά σενάρια, που όσα χρόνια κι αν περάσουν μιλούν στις καρδιές.
Ιστορίες από την κατοχή, τον εμφύλιο, τον ξεριζωμό των προσφύγων, τραγικά περιστατικά, όχι σκόρπια στο μυαλό ενός μικρού παιδιού, αλλά ταξινομημένα, καταγεγραμμένα στο ντουλαπάκι της μνήμης που καθορίζει την πορεία ενός ανθρώπου, την ψυχοσύνθεσή του, τα όνειρα ή τους εφιάλτες του. Γεγονότα που όσο κι αν θέλεις να τα διαγράψεις, να απελευθερωθείς από αυτά ή να συμφιλιωθείς μ' αυτά, σ’ έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα. Η Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη, παιδί προσφύγων του Πόντου, γεύτηκε μικρό παιδάκι τη γερμανική κατοχή και λίγο αργότερα, στα πρώτα χρόνια της εφηβείας, το σπαραγμό του εμφύλιου.
Μεγάλωσε ακούγοντας ιστορίες της προσφυγιάς, ενηλικιώθηκε βιώνοντας τις δραματικές ιστορίες της ίδιας και της οικογένειάς της στα ταραγμένα χρόνια του εμφύλιου. Και μπορεί οι ιστορίες της προσφυγιάς να ηχούσαν στ’ αυτιά του μικρού κοριτσιού σαν παραμύθι, τα όσα έζησε στη συνέχεια, τη σκοτεινή περίοδο του εμφύλιου, μόνο παραμύθι δεν ήταν.
Η αριστερή οικογένειά της, οι γονείς, τα αδέρφια της, γίνονται πρωταγωνιστές γεγονότων που σημάδεψαν τα πέτρινα εκείνα χρόνια. Μικρό κοριτσάκι ακόμη την ανακρίνουν στην ασφάλεια.
Οι ειδικοί που μελετούν την ανθρώπινη συμπεριφορά τη συνδέουν κατά κύριο λόγο με τα παιδικά βιώματα, με το πόσο ασφαλές είναι το περιβάλλον όπου αναπτύσσεται ένα παιδί. Η Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη, παρά τα παιδικά τραυματικά χρόνια, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια για την ίδια της τη ζωή, όπως και όλης της οικογένειας, βγήκε από αυτό το δύσκολο κεφάλαιο της ζωής της, θαρρείς αλώβητη.
Με αξιοπρέπεια, με το κεφάλι ψηλά, με θέληση για ζωή, αποδεικνύοντας ότι οι δυσκολίες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άλλοθι για την εμφάνιση αρνητικών συναισθημάτων στον άνθρωπο.
Η Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη «έκλεισε» αυτό το κεφάλαιο διωγμών της ζωής της, θαρρείς με περισσότερα αποθέματα ευαισθησίας και ανθρωπιάς. Και είναι αυτά τα στοιχεία που αντανακλώνται μέσα από το λογοτεχνικό της έργο (ποίηση, πεζογραφία).
Στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Κέντρο Μέριμνας Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες Δήμου Βέροιας, στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη, οι ομιλητές ανέδειξαν τη συγγραφική της πένα και τον πλούτο των συναισθημάτων της. «Φωτεινό παράδειγμα προσφοράς σε μια περίοδο που τα προβλήματα οδηγούν στην εσωστρέφεια» χαρακτήρισε τη Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη η φιλόλογος Ρούλα Καραμαντά, μιλώντας για την επιθυμία της να προσφέρει τα έσοδα πώλησης του βιβλίου της «Η προσφυγιά με τα πολλά τα πρόσωπα» στο ΚΕΜΑΕΔ, στηρίζοντας με τον τρόπο αυτόν τη λειτουργία του. «Η γραφή της μαρτυρά έναν άνθρωπο ιδιαίτερα ευαίσθητο, βασανισμένο, αλλά και τρυφερό» θα συμπληρώσει η Ρούλα Καραμαντά, και λόγου το αληθές θα διαβάσει χαρακτηριστικά αποσπάσματα του έργου της.
Στο σύνολο του λογοτεχνικού έργου της Γιώτας Φωτιάδου-Μπαλαφούτη, ποιήματα και πεζογραφήματα, αναφέρθηκε και ο φιλόλογος Ανδρέας Χασάπογλου. «Προσφυγιά, Κατοχή, και Εμφύλιος, είναι οι βασικές πηγές έμπνευσης της συγγραφέως» θα πει η συγγραφέας Κούλα Αδαλόγλου, μιλώντας για τη φίλη της Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη.
Στην ελληνική λογοτεχνία, θα συμπληρώσει η Κούλα Αδαλόγλου, είναι αμέτρητα τα βιβλία με θεματολογία την προσφυγιά.
Τι μπορεί να κάνει ενδιαφέρον ένα βιβλίο ύστερα από όλα αυτά που έχουν γραφτεί για την προσφυγιά; Είναι η ελπίδα και το χαμόγελο που αντανακλάται μέσα στο έργο της Γιώτας Φωτιάδου-Μπαλαφούτη. Το βάλσαμο που ο λόγος της ρίχνει στην ψυχή.
Την καλή φίλη του ΚΕΜΑΕΔ ευχαρίστησε στη συνέχεια η πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων Μελίνα Δαμιανίδου.

Ενοχλημένη για τα όσα «υπερβολικά ειπώθηκαν για την ίδια», η Γιώτα Φωτιάδου-Μπαλαφούτη ευχαρίστησε συγκινημένη όλους για την τιμή που της έκαναν. Μίλησε για τις καλύτερες εντυπώσεις που αποκόμισε επισκεπτόμενη το Κέντρο Μέριμνας και τόνισε πως η κίνησή της, να προσφέρει τα έσοδα του βιβλίου για τη λειτουργία του, είναι το λιγότερο που μπορούσε να κάνει για τα παιδιά του ΚΕΜΑΕΔ, που προσπαθούν να ανοίξουν τα φτερά τους. Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης που είχε ψυχαγωγικό χαρακτήρα, μαθητές και μαθήτριες του γυμνασίου Κοπανού παρουσίασαν θεατρικά δρώμενα.

Πηγη: Περιοδικο "ΠΟΝΤΙΑΚΑ"