Ο σημερινός Τσαρσαμπάς που είναι ονομαστός, κατά τις πληροφορίες του Γερμανού Καραβαγγέλη, για την εύφορη γη του και τα γεωργικά του προϊόντα, είναι κτισμένος σήμερα κοντά στις όχθες του Ίρη ποταμού (Γεσίλ Ιρμάκ).
Πολλά είναι τα προβλήματα που έχουν σχέση με τις Αμαζόνες. Για την ονομασία τους πολλές ερμηνείες δόθηκαν. Η πιο συνηθισμένη ερμηνεία λέει ότι ονομάστηκαν έτσι γιατί ήσαν «άμαστοι», επειδή σε μικρή ηλικία κόβανε το δεξιό μαστό ή ότι είχανε ατροφικό δεξιό μαστό, για να μην εμποδίζει την ελεύθερη χρήση του τόξου και του δόρατος.
Άλλη ερμηνεία λέει ότι η λέξη προήλθε από τη λέξη «αμαζώσαι» που σήμαινε την ομαδική συμβίωση γυναικών χωρίς άνδρες. Μια άλλη εκδοχή λέγει ότι προήλθε από τη «μή μαζώ», που σημαίνει όχι θηλασμός των τέκνων, γιατί κατά την εκδοχή αυτή οι Αμαζόνες δεν θήλαζαν τα τέκνα τους. Άλλοι εκλαμβάνουν το πρώτο Α ως αθροιστικό οπότε η λέξη Αμαζόνες σημαίνει γυναίκες με πλούσια στήθη.
Πρότυπο αυτής της ερμηνείας ήταν η Πενθεσίλεια, που πολέμησε τον Αχιλλέα. Αυτή καυχιόνταν ότι θα εξολοθρεύσει τους ήρωες της Ελλάδας, μάχη αιματόβρεχτη άρχισε μεταξύ τους. Η Πενθεσίλεια με τις Αμαζόνες της λιάνιζε τους ήρωες των Ελλήνων τον ένα μετά τον άλλο. Τους πήρε σβάρνα ως τα καράβια. Ξαφνικά όμως ήρθε ο Αχιλλέας και χτύπησε την Πενθεσίλεια κατάστηθα και τη σκότωσε. Στη συνέχεια έβγαλε το κράνος της και έμεινε σαν απολιθωμένος μπροστά στην ασύγκριτη ομορφιά της κόρης του Άρη. Κατ’ άλλους ο Αχιλλέας στήριξε το δόρυ κάτω από το ολάνοιχτο και «ολόστητο» στήθος της και στάθηκε με πολύ θαυμασμό και απορία.
Μερικοί νομίζουν ότι προέρχεται η λέξη από το Αμαζός (πολύμαστες) οι οποίες εισηγήθηκαν τη λατρεία της πολύμαστης Εφέσιας Αρτέμιδας. Ο Καρολίδης παράγει τη λέξη από, την λέξη "αμντέν", η οποία είναι λέξη περσική που σημαίνει έρχομαι. Κατά την εκδοχή αυτή οι Αμαζόνες ήσαν «Αμαντούνοι», δηλαδή ερχόμενες από περσική χώρα που εγκαταστάθηκαν στο Δυτικό Πόντο. Κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν ότι προέρχονται από τη λέξη «Α μ α ο υ ζ έ ν» (Οπλοφόρες), άλλοι από το ρήμα « α μ ά ζ ω» (θερίζω), γιατί οι Αμαζόνες θέριζαν στον πόλεμο τους εχθρούς. Μερικοί πάλι ετυμολογούν τη λέξη από το στερητικό α και το ρήμα «μάσσω», που παίρνει τότε το νόημα, ανέγγιχτες, οι αμάλακτες, οι παρθένες.
Τέλος πρέπει να πούμε πως επικρατέστερη ερμηνεία θεωρείται εκείνη που δέχεται ότι Αμαζών σημαίνει πλουσιόστηθη ή περδικόστηθη, η σπάνια επαφή με άνδρες έχουσα (διατηρούσα ορθά στήθη). Μια φορά το χρόνο συναντούσαν άνδρες για να τεκνοποιήσουν, όπως λέγει ο τράβωνας.
Σε ότι αφορά την κατοικία των Αμαζόνων πιστεύεται ότι κατοικούσαν στον Πόντο, στη Σκυθία, στη Σαρματία, στη Μικρασία, στη βόρεια Αφρική, στη Λιβύη. Κοιτίδα τους θεωρούνταν η Θεμίσκυρα, όπου είχαν νικήσει τους άνδρες και είχαν επιβάλει τη γυναικοκρατία, τη μητριαρχία. Αργότερα είχαν σκορπιστεί σε διάφορα μέρη στη Βιθυνία, στην Αιολία, στην Ιωνία και είχαν ιδρύσει πόλεις, όπως ήταν η Νίκαια, η Σμύρνη, η Έφεσο κ.α. Όπου επικρατούσαν, επέβαλαν τη γυναικοκρατία.
Εναντίον των Αμαζόνων εξεστράτευσε ο Ηρακλής,νίκησε τη βασίλισσα τους Ιππολύτη και πήγε τη ζώνη της στον Ευρυσθέα.
Μαζί με τους Αργοναύτες για το χρυσόμαλλο δέρας το πήγε και ο Θησέας. Όταν κυριεύτηκε η πολιτεία των Αμαζόνων Θεμίσκυρα, ο Θησέας έφερε στην Αθήνα τη βασίλισσα τους Αντιόπη και την παντρεύτηκε. Για εκδίκηση οι Αμαζόνες κάνανε επιδρομή στην Αττική με πολύ στρατό.
Οι πολεμόχαρες Αμαζόνες υποχρέωσαν τους Αθηναίους να κρυφτούν στην άπαρτη Ακρόπολη. Η Αντιόπη πολέμαγε δίπλα στον άνδρα της εναντίον των Αμαζόνων. Τελικά σκοτώθηκε και σωριάστηκε στα πόδια του άνδρα της.Τότε η αιματόβρεχτη μάχη σταμάτησε. Οι Αμαζόνες βαριά οπλισμένες μαζί με τους Αθηναίους θάψανε την Αντιόπη.
Εν συνεχεία έφυγαν για τη μακρινή τους πατρίδα.Όλα τα παραπάνω είναι θρύλοι προομηρικοί. Υπάρχουν όμως και Ομηρικοί Αμαζόνες, όπως ήταν η φημισμένη Πενθεσίλεια καθώς και μεταομηρικοί. Πάντως δεν είναι απίθανη η ύπαρξη των Αμαζόνων τότε και αργότερα στη Ρωμαϊκή εποχή.
Οι θρύλοι των Αμαζόνων σιωπούν με την εμφάνιση του Χριστιανισμού, γιατί ο Χριστιανισμός δεν ευνοεί ούτε τη γυναικοκρατία ούτε την ανδροκρατία.. Έχουν διασωθεί 338 εικόνες Αμαζόνων, πρωτοαμαζόνες, μελανόμορφες, Ερυθρόμορφες.
Τελικά δύο βασικές εκδοχές έχουν διαμορφωθεί για το τι ήσαν οι Αμαζόνες. Η πρώτη εκδοχή λέγει ότι ήσαν αμάλγαμα θρύλου και ιστορίας. Πυρήνας ιστορικός επενδυμένος με θρύλους. Ο πυρήνας ήταν η σύγκρουση γυναικών και ανδρών στη Θεμίσκυρα, όπου επεκράτησαν οι γυναίκες (Γυναικοκρατία). Με την εμφάνιση όμως των Ελλήνων επικρατεί ο άνδρας, η γυναίκα περιορίζεται στα (οικιακά) ή όπως λέγει ο Όμηρος «κομίζει τα εαυτής εργα»
Η δεύτερη βασική εκδοχή του Θ. Παναγιωτίδη, απόφοιτου της Θεολογικής Σχολής Χάλκης, ετυμολογεί τις Αμαζόνες από το πρόθεμα α και την αραβική λέξη Μαzeien που σημαίνουν «Φωτόλουστες». Επίσης και το Ομηρικό «α ν τ ι ά ν ε ι ρ α ι» (αντίπαλες ή ισόπαλες με άνδρες) το ερμηνεύει ότι σημαίνει «Ο λ ό φ ω τ ε ς». Ήσαν δηλαδή φωτεινές γυναίκες, συμβόλιζαν τις φωτισμένες μέρες από την άνοιξη μέχρι και το χειμώνα, παραχωρώντας τη θέση τους και σε σκοτεινές μέρες. Με άλλα λόγια ήσαν σύμβολα φυσικών φαινομένων.
Μπορούμε να πούμε γενικά, όπως και να έχει το πράγμα, ότι οι Αμαζόνες είτε ήσαν προϊστορικές υπάρξεις, που ίδρυσαν την πολιτεία της γυναικοκρατίας είτε ήσαν σύμβολα φυσικών φαινομένων, αποτελούν φωτεινά σύμβολα της πάλης εναντίον της ανδρικής τυραννίας σαν ένα προανάκρουσμα της εξίσωσης των δύο φύλων που κήρυξε ο Χριστός. Οι Αμαζόνες συνεχίζουν την ύπαρξή τους και σήμερα έστω και με τη συμβολική τους έννοια.
Ίσως δε θα ήμασταν μακριά από την πραγματικότητα αν λέγαμε πως οι λέξεις «Τσαούσα», «Ανδρογυναίκα», που κυκλοφορούν τόσο πολύ μεταξύ των Ποντίων και λέγονται κυρίως για τις πόντιες γυναίκες, δεν είναι τελείως άσχετες με τις Αμαζόνες.
Τα αμαζονικά βουνά του Δυτικού Πόντου συνεχίζοντας την παράδοση των γενναίων εκείνων γυναικών και στα νεότερα χρόνια έχουν να επιδείξουν ηρωικές μορφές, όπως ήταν οι ηρωικές γυναίκες της Πάφρας και της Σαμψούντας.
Αυτές αναγκάστηκαν από τις δυσμενείς συγκυρίες της ζωής τους πολλές φορές να αναλάβουν και τους ρόλους των ανδρών τους στα βουνά. Είτε γιατί τον άνδρα τους οι Τούρκοι τον είχαν στείλει στην εξορία, είτε γιατί τον είχαν σκοτώσει. Και ήσαν αναγκασμένες να συντηρήσουν πολυμελή οικογένεια...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου