Στη Θεσ/νίκη είχαν αποβιβαστεί και περιθαλπεί όχι μόνο οι Έλληνες του Καρς, αλλά και το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων από τη Μικρά Ασία και Α. Θράκη.
Όπως και στις άλλες πόλεις, όπου οργανώθηκαν Υπηρεσίες Περιθάλψεως, έτσι και στη Θεσ/νίκη, το πρόβλημα της περίθαλψης και στέγασης των προσφύγων παρουσίασε πολλές δυσχέρειες, λόγω της αθρόας άφιξης προσφύγων και της έλλειψης ικανού αριθμού οικημάτων.
Για τους Έλληνες του Καρς συγκροτήθηκαν προσφυγικοί οικισμοί, για την προσωρινή εγκατάστασή τους, στα Ελευθέρια (Χορμάν-Κιοϊ) και στην Καλαμαριά. Στις πρώην εγκαταστάσεις της Levent Cie και οι οποίες αγοράσθηκαν από το ελληνικό δημόσιο.
Στις 27 Ιουλίου 1920 αγοράστηκε το 28ο αγγλικό νοσοκομείο, στις 8 Αυγούστου το 43ο αγγλικό νοσοκομείο, στις 30 Μαΐου το 50ο νοσοκομείο, στις 24 Σεπτεμβρίου το 52ο καθώς επίσης και το Υδραγωγείο Καλαμαριάς και Ελευθεριών, Δαούτ Μπαλή, που αγοράστηκε τον Μάρτη του 1921.
Για τα νοσοκομεία και υδραγωγεία δαπανήθηκαν συνολικά 1.132.265 δραχμές. Επειδή, όμως, οι εγκαταστάσεις αυτές, μαζί και με άλλες ενοικιασμένες ιδιωτικές δεν ήσαν αρκετές, παραχωρήθηκαν στους Έλληνες του Καρς και πολλές σκηνές για τη στέγασή τους. Συγκεκριμένα παραχωρήθηκαν 100 σκηνές κωνικές μικρές και 100 νοσοκομειακές μεγάλες, αγορασμένες από τον Αλβέρτο Ιούνιο τον Γενάρη του 1919 καθώς επίσης και άλλες 1000 σκηνές, κωνικές μικρές αγορασμένες τον Ιούνιο του 1920.
Για τις σκηνές δαπανήθηκαν 198.000 δραχμές. Για την περίθαλψη των προσφύγων πάρθηκαν και άλλα έκτακτα μέτρα υγειονομικά. Πολλοί πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες εξαιτίας των βίαιων μετακινήσεων, των πορειών, της κακής καταστάσεως των πλοίων και στερημένοι από απαραίτητα είδη διατροφής, υπέκυπταν εύκολα σε ασθένειες.
Η ασθένεια που κυριολεκτικά θέρισε μεγάλο μέρος του πληθυσμού στις προσφυγικές εγκαταστάσεις ήταν ο εξανθηματικός τύφος. Ο επιδημικός της χαρακτήρας έθετε σε κίνδυνο όχι μόνο τους φορείς της ασθένειας, αλλά και τους άλλους πρόσφυγες και ακόμη τον υπόλοιπο πληθυσμό της Θεσ/νίκης και Μακεδονίας γενικότερα.
Γι’ αυτό πάρθηκαν έκτακτα μέτρα υγειονομικά και δαπανήθηκαν γι’ αυτό το σκοπό μεγάλα χρηματικά ποσά, συνολικά 11.700.000 δραχμές. Σημαντικά βοήθησε το έργο της περίθαλψης και ο Ερυθρός Αμερικανικός Σταυρός με τη χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων, ενδυμάτων, κλινοσκεπασμάτων και φαρμάκων και με τα οποία διασώθηκαν πολλοί πρόσφυγες.
Για την ποιότητα της περίθαλψης εκφράστηκαν πολλά παράπονα από τους ίδιους τους πρόσφυγες. Πολλοί πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες και τις στερήσεις των τελευταίων ετών και εξαιτίας της ανεπάρκειας της περίθαλψης οδηγήθηκαν στο θάνατο. Δεν έχει υπολογισθεί ο αριθμός των θανάτων, αλλά δεν πρέπει να ήταν μικρός.
Οι πρόσφυγες θεώρησαν πολύ προσβλητικό το μαρτύριο της καραντίνας, να αντιμετωπίζονται δηλαδή ως φορείς ανατολικών ασθενειών, σαν να μην είχαν ανάλογες ασθένειες οι ντόπιοι Έλληνες. Μόλις κατέβηκαν από το καράβι, τους οδηγούσαν κατ’ ευθείαν στο λοιμοκαθαρτήριο. Μαζί και τα πράγματά τους. Από κει τους οδηγούσαν στο μπάνιο. Βγαίνοντας από το ζεστό μπάνιο περίμεναν έξω στο κρύο τα βρεγμένα ρούχα τους, με τα οποία, αφού τα φορούσαν, κρύωναν περισσότερο, αντί να ζεσταθούν.
Οι θάλαμοι στους οποίους τους στοίβαζαν, παλιοί και εγκαταλειμμένοι, έμπαζαν τη βροχή και το κρύο. Έξω από τις εγκαταστάσεις χώροι γεμάτοι βαλτόνερα, κουνούπια, σκνίπες κι ακόμη, κείτονταν άλογα ψόφια, τυμπανισμένα. Η κατάσταση αυτή έριξε τους πρόσφυγες από τις πρώτες μέρες στις διάφορες ασθένειες: τύφος, ιλαρά, ελονοσία, βρογχικά, φθίση. Πολλοί πέθαιναν από πνευμονία.
Για την αντιμετώπιση αυτής της αξιοθρήνητης κατάστασης συστάθηκε στο λοιμοκαθαρτήριο Καλαμαριάς ειδική Επιτροπή, η οποία εκλέχτηκε από τους ίδιους τους Καρσλήδες πρόσφυγες.
Το Πρακτικό της Συνέλευσης βρέθηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας και έχει ως εξής:
Πρακτικόν Συνελεύσεως
Συνελθόντες εις πρώτην και δευτέραν Συνέλευσιν άπαντες οι εν Καλαμαριά του Μ. Καρά Μπουρνού ευρισκόμενοι Καυκάσιοι, απεφασίσαμεν την εκλογήν Κεντρικής 12μελούς Επιτροπής, η οποία υποχρεούται να αναλάβει την υπεράσπισιν απάντων των ευρισκομένων και μελλόντων ν’ αφιχθώσιν Καυκασίων εποίκων και γενομένων εκλογών, εξελέγησαν δια παμψηφίας οι Κοι Κοι
Φίλιππος Γιαννάς ως Πρόεδρος (Εμποροκτηματίας)
Βαρύτιμος Τερζόπουλος (ως αντιπρόεδρος (Καπνέμπορος)
Χρίστος Γιαννακίδης ως Γραμματεύς (Έμπορος)
Στέφανος Κατηκαρίδης ως Ταμίας (Ιερέας)
Χριστόφορος Τσέρτικ ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Ιωάννης Μυστακίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Βασίλειος Ξενιτίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Ανδρέας Σουμελίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Βασίλειος Τσεμιρτζίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Χρίστος Αδαμίδης ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Ηλίας Ηλιάδης ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Κων/νος Γαβριηλίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Σάββας Πατλίδης ως Μέλος (Έμπορος) οίτινες θα εξασκώσι τα εξής καθήκοντα:
Ιον) Να επιβλέπωσιν την καλήν και ακριβή ποσότητα των παραχωρουμένων παρά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, τροφίμων, ειδών και καυσίμου ύλης εις τους Καυκασίους.
2ον) Να προσπαθήσωσιν την διευκόλυνσιν του πληθυσμού εις τους διαφόρους θαλάμους και μετέπειτα εις τας εξοχικάς κατοικίας των.
3ον) Να επιβλέπωσιν την διατήρησιν των εν τοις Νοσοκομείοις ευρισκομένων ασθενούν.
4ον) Να επιβλέπωσιν την νεκρώσιμον ακολουθίαν και τον θρησκευτικόν και ασφαλή ενταφιασμό των.
5ον) Να αναλάβωσι την εκπαίδευσιν των τέκνων, την περίθαλψιν τοον ορφανών και την ίδρυσιν μιας και μονίμου Εκκλησίας. Τους πόρους δε θα εξοικονομεί από μέλλουσας θεατρικάς παραστάσεις και λοιπούς εράνους.
6ον) Να καλώσι τον Λαόν κατά μήνα και να λογοδοτώσι τα διάφορα έργα τους.
7ον) Η Κεντρική αυτή Επιτροπή δύναται να παρίσταται ως αντιπροσωπεύουσα την ολομέλειαν των Καυκασίων, εις τας πολιτικάς, στρατιωτικάς, διοικητικός και θρησκευτικός αρχάς, είτε δια του Προέδρου αυτής, είτε δι’ οιουδήποτε μέλους της.
8ον) Υποχρεούται δε να συνεννοηθεί μετά του Διευθυντού της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, ίνα εγκατεστημένων των Καυκασίων εποίκων, δίνωσι Συνεταιρισμοί Γεωργικοί και χορηγήσει εις αυτούς δάνεια γεωργικά, συμφώνως των καταστατικών Συνεταιρισμών της Παλαιός Ελλάδος ή του τελευταίου Β. Διατάγματος.
9ον) Η Επιτροπή φροντίζει δι’ εργασίαν εν τη πόλει δια τους τεχνίτας Καυκασίους.
10ον) Υποχρεούται επίσης να φροντίζει όσο το γρηγορότερον να πολιτογράψει τους Καυκασίους Έλληνας Πολίτας ίνα έχωσι πολιτικά δικαιώματα, ως έχωσι και οι Έλληνες της Παλαιός και Νέας Ελλάδος.
11ον) Επίσης να ενεργήσει δια την τάξιν και ακριβή εκτέλεσιν των καθηκόντων των εν ενταύθα, Βατούμ και άλλων λιμένων της Ρωσίας, ευρισκομένων υπαλλήλων της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ως δια τους συνοδούς εν τω ατμοπλοίω ερχομένων ενταύθα.
12ον) Η Επιτροπή υποχρεούται να φροντίζει να αφιχθώσι τα εν τη Ρωσία ευρισκόμενα κτήνη των Καυκασίων, ίνα απαλλαγεί η κυβέρνησις εκ της αγοράς νέων τοιούτων, αφού υπάρχουσιν εκεί πολλαί χιλιάδες.
Και αυστηρώς να επιβλέπει τα συμφέροντα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ίνα μη σπαταλάται αδίκως το δημόσιον χρήμα.
Έπονται χιλιάδες υπογραφαί.
Εν Καλαμαριά του Μικρού Καρά-Μπουρνού
Τη 30η Οκτωβρίου 1922
Ο Πρόεδρος
Φίλιππος Α. Γιαννάς
Ο Γραμματέας
X. Γιαννακίδης
Τα Μέλη
Σάββας Πατλίδης
Στέφανος Κατηκαρίδης
Χρίστος Αδαμίδης
Βασίλης Δεμουρτζίδης
Βαρύτιμος Τερζόπουλος
Β. Ξενιτίδης
Ηλίας Ηλιάδης
Τσέρτικ
Ι.Μυστακίδης
Α. Σουμελίδης
Όπως και στις άλλες πόλεις, όπου οργανώθηκαν Υπηρεσίες Περιθάλψεως, έτσι και στη Θεσ/νίκη, το πρόβλημα της περίθαλψης και στέγασης των προσφύγων παρουσίασε πολλές δυσχέρειες, λόγω της αθρόας άφιξης προσφύγων και της έλλειψης ικανού αριθμού οικημάτων.
Για τους Έλληνες του Καρς συγκροτήθηκαν προσφυγικοί οικισμοί, για την προσωρινή εγκατάστασή τους, στα Ελευθέρια (Χορμάν-Κιοϊ) και στην Καλαμαριά. Στις πρώην εγκαταστάσεις της Levent Cie και οι οποίες αγοράσθηκαν από το ελληνικό δημόσιο.
Στις 27 Ιουλίου 1920 αγοράστηκε το 28ο αγγλικό νοσοκομείο, στις 8 Αυγούστου το 43ο αγγλικό νοσοκομείο, στις 30 Μαΐου το 50ο νοσοκομείο, στις 24 Σεπτεμβρίου το 52ο καθώς επίσης και το Υδραγωγείο Καλαμαριάς και Ελευθεριών, Δαούτ Μπαλή, που αγοράστηκε τον Μάρτη του 1921.
Για τα νοσοκομεία και υδραγωγεία δαπανήθηκαν συνολικά 1.132.265 δραχμές. Επειδή, όμως, οι εγκαταστάσεις αυτές, μαζί και με άλλες ενοικιασμένες ιδιωτικές δεν ήσαν αρκετές, παραχωρήθηκαν στους Έλληνες του Καρς και πολλές σκηνές για τη στέγασή τους. Συγκεκριμένα παραχωρήθηκαν 100 σκηνές κωνικές μικρές και 100 νοσοκομειακές μεγάλες, αγορασμένες από τον Αλβέρτο Ιούνιο τον Γενάρη του 1919 καθώς επίσης και άλλες 1000 σκηνές, κωνικές μικρές αγορασμένες τον Ιούνιο του 1920.
Για τις σκηνές δαπανήθηκαν 198.000 δραχμές. Για την περίθαλψη των προσφύγων πάρθηκαν και άλλα έκτακτα μέτρα υγειονομικά. Πολλοί πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες εξαιτίας των βίαιων μετακινήσεων, των πορειών, της κακής καταστάσεως των πλοίων και στερημένοι από απαραίτητα είδη διατροφής, υπέκυπταν εύκολα σε ασθένειες.
Η ασθένεια που κυριολεκτικά θέρισε μεγάλο μέρος του πληθυσμού στις προσφυγικές εγκαταστάσεις ήταν ο εξανθηματικός τύφος. Ο επιδημικός της χαρακτήρας έθετε σε κίνδυνο όχι μόνο τους φορείς της ασθένειας, αλλά και τους άλλους πρόσφυγες και ακόμη τον υπόλοιπο πληθυσμό της Θεσ/νίκης και Μακεδονίας γενικότερα.
Γι’ αυτό πάρθηκαν έκτακτα μέτρα υγειονομικά και δαπανήθηκαν γι’ αυτό το σκοπό μεγάλα χρηματικά ποσά, συνολικά 11.700.000 δραχμές. Σημαντικά βοήθησε το έργο της περίθαλψης και ο Ερυθρός Αμερικανικός Σταυρός με τη χορήγηση μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων, ενδυμάτων, κλινοσκεπασμάτων και φαρμάκων και με τα οποία διασώθηκαν πολλοί πρόσφυγες.
Για την ποιότητα της περίθαλψης εκφράστηκαν πολλά παράπονα από τους ίδιους τους πρόσφυγες. Πολλοί πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες και τις στερήσεις των τελευταίων ετών και εξαιτίας της ανεπάρκειας της περίθαλψης οδηγήθηκαν στο θάνατο. Δεν έχει υπολογισθεί ο αριθμός των θανάτων, αλλά δεν πρέπει να ήταν μικρός.
Οι πρόσφυγες θεώρησαν πολύ προσβλητικό το μαρτύριο της καραντίνας, να αντιμετωπίζονται δηλαδή ως φορείς ανατολικών ασθενειών, σαν να μην είχαν ανάλογες ασθένειες οι ντόπιοι Έλληνες. Μόλις κατέβηκαν από το καράβι, τους οδηγούσαν κατ’ ευθείαν στο λοιμοκαθαρτήριο. Μαζί και τα πράγματά τους. Από κει τους οδηγούσαν στο μπάνιο. Βγαίνοντας από το ζεστό μπάνιο περίμεναν έξω στο κρύο τα βρεγμένα ρούχα τους, με τα οποία, αφού τα φορούσαν, κρύωναν περισσότερο, αντί να ζεσταθούν.
Οι θάλαμοι στους οποίους τους στοίβαζαν, παλιοί και εγκαταλειμμένοι, έμπαζαν τη βροχή και το κρύο. Έξω από τις εγκαταστάσεις χώροι γεμάτοι βαλτόνερα, κουνούπια, σκνίπες κι ακόμη, κείτονταν άλογα ψόφια, τυμπανισμένα. Η κατάσταση αυτή έριξε τους πρόσφυγες από τις πρώτες μέρες στις διάφορες ασθένειες: τύφος, ιλαρά, ελονοσία, βρογχικά, φθίση. Πολλοί πέθαιναν από πνευμονία.
Για την αντιμετώπιση αυτής της αξιοθρήνητης κατάστασης συστάθηκε στο λοιμοκαθαρτήριο Καλαμαριάς ειδική Επιτροπή, η οποία εκλέχτηκε από τους ίδιους τους Καρσλήδες πρόσφυγες.
Το Πρακτικό της Συνέλευσης βρέθηκε στο Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας και έχει ως εξής:
Πρακτικόν Συνελεύσεως
Συνελθόντες εις πρώτην και δευτέραν Συνέλευσιν άπαντες οι εν Καλαμαριά του Μ. Καρά Μπουρνού ευρισκόμενοι Καυκάσιοι, απεφασίσαμεν την εκλογήν Κεντρικής 12μελούς Επιτροπής, η οποία υποχρεούται να αναλάβει την υπεράσπισιν απάντων των ευρισκομένων και μελλόντων ν’ αφιχθώσιν Καυκασίων εποίκων και γενομένων εκλογών, εξελέγησαν δια παμψηφίας οι Κοι Κοι
Φίλιππος Γιαννάς ως Πρόεδρος (Εμποροκτηματίας)
Βαρύτιμος Τερζόπουλος (ως αντιπρόεδρος (Καπνέμπορος)
Χρίστος Γιαννακίδης ως Γραμματεύς (Έμπορος)
Στέφανος Κατηκαρίδης ως Ταμίας (Ιερέας)
Χριστόφορος Τσέρτικ ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Ιωάννης Μυστακίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Βασίλειος Ξενιτίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Ανδρέας Σουμελίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Βασίλειος Τσεμιρτζίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Χρίστος Αδαμίδης ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Ηλίας Ηλιάδης ως Μέλος (πρώην Αξιωματικός)
Κων/νος Γαβριηλίδης ως Μέλος (Διδάσκαλος)
Σάββας Πατλίδης ως Μέλος (Έμπορος) οίτινες θα εξασκώσι τα εξής καθήκοντα:
Ιον) Να επιβλέπωσιν την καλήν και ακριβή ποσότητα των παραχωρουμένων παρά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, τροφίμων, ειδών και καυσίμου ύλης εις τους Καυκασίους.
2ον) Να προσπαθήσωσιν την διευκόλυνσιν του πληθυσμού εις τους διαφόρους θαλάμους και μετέπειτα εις τας εξοχικάς κατοικίας των.
3ον) Να επιβλέπωσιν την διατήρησιν των εν τοις Νοσοκομείοις ευρισκομένων ασθενούν.
4ον) Να επιβλέπωσιν την νεκρώσιμον ακολουθίαν και τον θρησκευτικόν και ασφαλή ενταφιασμό των.
5ον) Να αναλάβωσι την εκπαίδευσιν των τέκνων, την περίθαλψιν τοον ορφανών και την ίδρυσιν μιας και μονίμου Εκκλησίας. Τους πόρους δε θα εξοικονομεί από μέλλουσας θεατρικάς παραστάσεις και λοιπούς εράνους.
6ον) Να καλώσι τον Λαόν κατά μήνα και να λογοδοτώσι τα διάφορα έργα τους.
7ον) Η Κεντρική αυτή Επιτροπή δύναται να παρίσταται ως αντιπροσωπεύουσα την ολομέλειαν των Καυκασίων, εις τας πολιτικάς, στρατιωτικάς, διοικητικός και θρησκευτικός αρχάς, είτε δια του Προέδρου αυτής, είτε δι’ οιουδήποτε μέλους της.
8ον) Υποχρεούται δε να συνεννοηθεί μετά του Διευθυντού της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, ίνα εγκατεστημένων των Καυκασίων εποίκων, δίνωσι Συνεταιρισμοί Γεωργικοί και χορηγήσει εις αυτούς δάνεια γεωργικά, συμφώνως των καταστατικών Συνεταιρισμών της Παλαιός Ελλάδος ή του τελευταίου Β. Διατάγματος.
9ον) Η Επιτροπή φροντίζει δι’ εργασίαν εν τη πόλει δια τους τεχνίτας Καυκασίους.
10ον) Υποχρεούται επίσης να φροντίζει όσο το γρηγορότερον να πολιτογράψει τους Καυκασίους Έλληνας Πολίτας ίνα έχωσι πολιτικά δικαιώματα, ως έχωσι και οι Έλληνες της Παλαιός και Νέας Ελλάδος.
11ον) Επίσης να ενεργήσει δια την τάξιν και ακριβή εκτέλεσιν των καθηκόντων των εν ενταύθα, Βατούμ και άλλων λιμένων της Ρωσίας, ευρισκομένων υπαλλήλων της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ως δια τους συνοδούς εν τω ατμοπλοίω ερχομένων ενταύθα.
12ον) Η Επιτροπή υποχρεούται να φροντίζει να αφιχθώσι τα εν τη Ρωσία ευρισκόμενα κτήνη των Καυκασίων, ίνα απαλλαγεί η κυβέρνησις εκ της αγοράς νέων τοιούτων, αφού υπάρχουσιν εκεί πολλαί χιλιάδες.
Και αυστηρώς να επιβλέπει τα συμφέροντα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ίνα μη σπαταλάται αδίκως το δημόσιον χρήμα.
Έπονται χιλιάδες υπογραφαί.
Εν Καλαμαριά του Μικρού Καρά-Μπουρνού
Τη 30η Οκτωβρίου 1922
Ο Πρόεδρος
Φίλιππος Α. Γιαννάς
Ο Γραμματέας
X. Γιαννακίδης
Τα Μέλη
Σάββας Πατλίδης
Στέφανος Κατηκαρίδης
Χρίστος Αδαμίδης
Βασίλης Δεμουρτζίδης
Βαρύτιμος Τερζόπουλος
Β. Ξενιτίδης
Ηλίας Ηλιάδης
Τσέρτικ
Ι.Μυστακίδης
Α. Σουμελίδης
Ιωάννης Φ. Καζταρίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου