Μετά την κατάληψη από τους Τούρκους της Αυτοκρατορίας της
Τραπεζούντας, οι Τούρκοι δεν έπαυσαν ούτε στιγμή να φροντίζουν για τον
εξισλαμισμό των κατοίκων του Πόντου.
Στην περίοδο από το 1461 μέχρι το 1700 παρατηρήθηκε ο μεγαλύτερος
εξισλαμισμός του Πόντου. Είναι πολύ διαδεδομένη η άποψη ότι Έλληνες που είχαν
εγκαταλείψει αναγκαστικά τις πατρίδες τους στον Πόντο, όταν μετά από πολλά
χρόνια επέστρεψαν στις παλαιές τους πατρίδες, δεν βρήκαν τίποτα που να μαρτυρεί
τη Χριστιανική τους καταγωγή. Κανένας ναός δεν είχε διασωθεί, κανένα Σχολείο
δεν υπήρχε, καμία ονομασία Ελληνική δεν υφίστατο.
Οι Ελληνικές ονομασίες των
πόλεων είχαν μετατραπεί σε τουρκικές, όπως π.χ. η παλαιά Κάμαχος σε Κεμάχ, η
παλαιά Σεβάστεια σε Σιβάζ, η παλαιά Γάγγρα σε Τσάγγρα, η παλαιά Τραπεζούς σε
Τραπζόν, η παλαιά Νεάπολη σε Κάβζα, η παλαιά Άνδραπα σε Βεζύρκιοπρου, η παλαιά
Σινώπη σε Σινάπ, η παλαιά Αμισός σε Σαμψόν.
Από τις λίγες πληροφορίες που έχουμε είναι δύσκολο να καθοριστεί ο
χρόνος εξισλαμισμού της κάθε περιοχής του Πόντου. Ενδεικτικά μπορούμε να
λάβουμε υπόψη μας τα διαστήματα μεταξύ διαφόρων απογραφών που πραγματοποιούσαν
το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης και οι Μητροπόλεις, για να έχουμε μια
γενική τουλάχιστον αντίληψη του χρόνου.
Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί, για περισσότερη
διευκρίνηση, ότι τόσο το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης όσο και οι
Μητροπόλεις, αλλά και οι διάφορες Επισκοπές έκαναν κατά τακτά χρονικά
διαστήματα απογραφές των Ελλήνων αλλά και των Χριστιανών, διότι υπήρχαν πολλοί
Χριστιανοί που δεν ήσαν Έλληνες, όπως οι Αρμένιοι κ.λ.π.
Αν μεταξύ μιας απογραφής και της άλλης παρατηρούνταν διαφορά,
ανάλογα με τον αριθμό της διαφοροποίησης διαπιστώνονταν ο αριθμός αυτών που αλλαξοπίστησαν
και έτσι προέβαιναν στις ανάλογες προσπάθειες για τον μη εξισλαμισμό των
κατοίκων και για την επαναφορά των εξισλαμισθέντων.
Μεταξύ των ετών 1600 και 1700 εκτός από την προσπάθεια που έκαναν
οι Τούρκοι για τον εξισλαμισμό των κατοίκων της Πάφρας, χρησιμοποίησαν κάθε
είδους μέσα για την επιτυχία των ένοχων και ανήθικων σχεδίων τους. Σε σχετικές
αναφορές τους προς το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης οι τότε Μητροπολίτες της
Αμάσειας που είχαν την ευθύνη παρακολουθήσεως των Χριστιανών στις περιοχές Αμισού,
Πάφρας, Ερπαά Κάβζας, Βεζύρκιοπρου, Αλάτσαμ κ.λ.π., όπως οι Γρηγόριος (1617) ο
μετέπειτα Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (το 1630), Ζαχαρίας (1626), Μελέτιος Β'
(1635), Εζεκιήλ (1641), Κοσμάς (1656) αναφέρουν τα παρακάτω :
α) Οι Τούρκοι πυρπόλησαν όλα τα Ελληνικά σχολεία και τις χριστιανικές
Εκκλησίες στην Πάφρα και στα χωριά της.
β) Απαγόρευσαν με την ποινή του θανάτου την Ελληνική γλώσσα.
γ) Υποχρέωσαν τους κατοίκους των περιοχών αυτών να ομιλούν μόνο
την τουρκική γλώσσα και απαγόρευσαν τη μετακίνησή τους εκτός των περιοχών τους.
Δεν είχαν το δικαίωμα να πηγαίνουν ακόμα και στα γειτονικά τους Ελληνικά χωριά.
δ) Συνέλαβαν και μετέφεραν παιδιά ηλικίας 8-12 χρόνων σε τουρκικές
πόλεις και χωριά με την αιτιολογία ότι θα διδαχθούν τουρκική γραφή και
ανάγνωση. Τα παιδιά αυτά ουδέποτε επέστρεψαν στα χωριά τους και κανείς
ποτέ δεν έμαθε τι απόγιναν παρά τις προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Ήταν το παιδομάζωμα που εφήρμοσαν οι Τούρκοι στην περιοχή της Πάφρας καθώς και
σε άλλες περιοχές του Πόντου.
ε) Ίδρυσαν τούρκικα χωριά στην περιοχή και μετακίνησαν Τούρκους
από τα βάθη της Ανατολής, Μεσοποταμίας, Συρίας. Μετέφεραν και Άραβες ακόμη,
προκειμένου να αλλοιώσουν την αναλογία των πληθυσμών, να μειώσουν τους
Χριστιανούς, για να μπορέσουν έτσι εύκολα να αφομοιωθούν με τους Τούρκους και
να εξαφανιστεί κάθε ίχνος Ελληνικό και Χριστιανικό.
στ) Υποχρέωσαν σε στράτευση τους άρρενες από ηλικίας 14 μέχρι 60
ετών και τους μετέφεραν σε απομακρυσμένες περιοχές για να εκτελούν αγγαρείες.
Πολλοί απ’ αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ στα σπίτια τους.
ζ) Όσοι, λόγω κάποιας ασθένειας ή γήρατος, δεν μπορούσαν να
επιστρατευτούν, τους υποχρέωναν σε βαρύ αντισήκωμα (πετέλ), η εκπλήρωση του
οποίου ήταν αδύνατη.
η) Εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πάφρας και των χωριών μεγάλες
δυνάμεις του τουρκικού τακτικού στρατού, αλλά και εκατοντάδες άτακτοι από
Τούρκους χωρικούς και ληστές, που προέρχονταν από την Ανατολή, οι οποίοι
δρούσαν ελεύθερα και απειλούσαν και θανάτωναν αυτούς που αρνιούνταν να
αλλαξοπιστήσουν.
Αυτοί οι άτακτοι ληστές περιέρχονταν όλα τα χωριά και προέβαιναν
σε ακατονόμαστα όργια σε βάρος των Ελλήνων.
θ) Σε κάθε Έλληνα Χριστιανό έδιδαν τούρκικο όνομα και μ’ αυτό
πλέον ήταν γνωστός και μόνο έτσι μπορούσε να επικοινωνεί και να συναλλάσσεται
με τους άλλους ανθρώπους. Αναφέρονται χαρακτηριστικά στις καταγγελίες των Μητροπολιτών
προς το Οικουμενικό πατριαρχείο, ότι για την πλήρη εξαφάνιση κάθε ίχνους
Ελληνικού και χριστιανικού στοιχείου, χρησιμοποιούσαν οι άτακτοι με την
καθοδήγηση της τουρκικής κυβερνήσεως τα εξής βασανιστήρια, για να πτοήσουν
το ηθικό των Ελλήνων Χριστιανών της περιοχής:
1) Αν συνελαμβάνετο κάποιος Χριστιανός να ασκεί τα
χριστιανικά του καθήκοντα, τον έδεναν χειροπόδαρα σ’ ένα πάσσαλο και
καλούσαν όλο το χωριό να παρακολουθήσει τον τρόπο της θανατώσεως, που στην
περίπτωση αυτή ήταν η τοποθέτηση σε διάφορα μέρη του σώματός του αναμένων
κεριών ή λαμπάδων. Κατά την ώρα της θανατώσεως του πασσαλωμένου χριστιανού
συγκέντρωναν βίαια χριστιανούς - γυναικόπαιδα για να παρακολουθήσουν το
φρικτό θέαμα και τους απειλούσαν ότι θα έχουν την ίδια τύχη αν συλληφθούν να εκτελούν
τα Χριστιανικά τους καθήκοντα.
2) Άλλος τρόπος θανατώσεως ήταν το δέσιμο χειροπόδαρα και το
κρέμασμα σε πασσάλους με τσιγκέλια,
3) Η τοποθέτηση μέσα σε σάκους ανθρώπων Χριστιανών και το πέταμα
μέσα στον Άλυ ποταμό,
4) Το δέσιμο χειροπόδαρα των χριστιανών και η τοποθέτησή τους
σε τέσσερις πασσάλους ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Επάνω στο σώμα του δεμένου
άναβαν φωτιά και έτσι μαζί με τα ξύλα καίγονταν ο Χριστιανός.
5) Η κρεμάλα ήταν συνηθισμένο μέσο θανάτωσης, που εφαρμόστηκε
για συλληφθέντες Παφραίους διανοούμενους και εμπόρους, 1000 τον αριθμό,
στην Αμάσσεια το 1921.
6) Στο Νεπιέν Αλάτσαμ της Πάφρας αυτόπτες μάρτυρες
διηγούνται και άλλους φρικτούς τρόπους θανατώσεως των Χριστιανών από τους
Τούρκους στα χρόνια που έζησαν εκεί.
Οι τρόποι αυτοί της θανάτωσης ήσαν γνωστοί στους Τούρκους
παραδοσιακά από τα παλαιά χρόνια και τους εφήρμοζαν στην εποχή τους. Ένας
τέτοιος τρόπος θανάτωσης ήταν ο ακόλουθος: Περνούσαν στο σώμα του Χριστιανού
δύο πασσάλους, έναν κάθετα έναν οριζόντια σε σχήμα σταυρού, ενώ ήταν ζωντανός
ακόμα, και τον τοποθετούσαν στις χαράδρες και στα ρέματα για γέφυρα για να
περνούν ανενόχλητοι οι αιμοσταγείς Τούρκοι από τη μια όχθη στην άλλη.
Ένα τέτοιο γεγονός που συνέβη στη μεγάλη χαράδρα των σφαγών μεταξύ
του χωριού Νεπιέν Αλάτσαμ και Κιρεζλού της Πάφρας, μου έχει διηγηθεί ο
Καρασακαλίδης Αγαμέμνονας.
Όπως ήταν φυσικό ύστερα από τα παραπάνω, οι διωγμοί, ο βίαιος
εξισλαμισμός, οι σφαγές, οι λεηλασίες μείωσαν το Χριστιανικό πληθυσμό του
Πόντου
Νικολαος Κυνηγοπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου