Μέρος της ομιλίας του Φάνη Μαλκίδη στην εκδήλωση της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας- Παράρτημα Λάρισας και του Συλλόγου Μικρασιατών Νομού Λάρισας , για τα 101 χρόνια της Πολεμικής Αεροπορίας και την Πολεμική Αεροπορία στη Μικρά Ασία.
Είναι πολλές οι διαστάσεις της παρουσίας των Ελλήνων στη Μικρά Ασία. Πολιτισμικές, κοινωνικές, πολιτικές, ανθρώπινες μετά την τραγωδία του 1922.Ο Δ. Αιγίδης στο σημαντικότατο βιβλίο που έγραψε για το προσφυγικό ζήτημα που προέκυψε μετά το 1922, τονίζει ότι «1.200.000 ψυχές αποτελούν τον τραγικόν εις ανθρώπινας απώλειας απολογισμόν του αγώνος . …».
Αρχικώς η βία εξαφάνισε την ιστορία του ελληνικού πληθυσμού στη Ιωνία, στη Θράκη, στον Πόντο και οδήγησε άγνωστο αριθμό ανθρώπων στο θάνατο και εκατομμύρια στην προσφυγιά στην Ελλάδα και αλλού. Στη συνέχεια, η τραγωδία, ενός σημαντικού και ιδιαίτερης αξίας μέρους του ελληνικού λαού με την καταστροφή, συνδυάστηκε και με τον ακρωτηριασμό της μνήμης και της ταυτότητας.
Μία σημαντική παράμετρος της εξαφάνισης της μνήμης και της παρουσίας των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, αφορά και η δραστηριότητα της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία είναι σχεδόν άγνωστη.
Η ελληνική αεροπορική παρουσία στη Μικρά Ασία μετά το Μάιο του 1919, περιλάμβανε 120 αεροσκάφη, 70 εξ΄ αυτών ανήκαν στη Στρατιωτική Αεροπορία και τα υπόλοιπα στη Ναυτική Αεροπορία, την ίδια περίοδο που η Οθωμανική Αυτοκρατορία, το Νοέμβριο του 1919 διέθετε 11 αεροσκάφη ρωσικής κατασκευής και 19 γερμανικά.
Το Μάιο του 1919 δημιουργήθηκε η Ναυτική Αεροπορική Μοίρα Σμύρνης, η οποία δημιούργησε Προκεχωρημένα Σμήνη Μετώπου και επιχειρούσε από τα αεροδρόμια Καζαμίρ, Μαγνησίας και Ουσάκ. Η πρώτη Μονάδα της Στρατιωτικής Αεροπορίας, ήταν η 533 Μοίρα με πρώτη αποστολή βομβαρδισμού στις 18 Ιουνίου 1919, όταν τρία Airco De Havilland D.H.9 υποστήριξαν την ελληνική επίθεση στο Αϊδίνιο. Είναι πολύ χαρακτηριστική η αναφορά του αεροπόρου Παντέλογλου, μικρασιατικής- ποντιακής καταγωγής, ο ίδιος, ο οποίος περιγράφει την καταστροφή του Αιδινίου από τους Τσέτες, αλλά και τη συμβολή της αεροπορίας στη διάσωση πολλών Ελλήνων της πόλης.
Το Δεκέμβριο του 1919 οργανώθηκε η Διεύθυνση Αεροπορικής Υπηρεσίας Στρατιάς, που ενσωμάτωσε όλες τις αεροπορικές δυνάμεις στη Μικρά Ασία, ενώ οι υπάρχουσες Μοίρες 532, 533 και 534 μετονομάστηκαν σε Α΄, Β΄ (στο Καζαμίρ) και Γ΄ (στην Πάνορμο) Μοίρες αντίστοιχα, με δύναμη 8-12 αεροσκαφών. Οι αποστολές συνήθως εκτελούνταν σε άγνωστη περιοχή και μακριά από αεροδρόμια. Οι τακτικές περιλάμβαναν πτήση σε μεσαίο ύψος, ενώ τα πληρώματα κατέβαιναν χαμηλά για αναγνώριση και αύξηση της ακρίβειας των βολών, με τίμημα αρκετές απώλειες. Τις αποστολές αναγνώρισης, πολυβολισμού και βομβαρδισμού αναλάμβανε κυρίως η Στρατιωτική Αεροπορία ενώ η Ναυτική Αεροπορική Μοίρα Σμύρνης,εκτέλεσε αποστολές βομβαρδισμού.
Η δράση της Αεροπορίας μας στη Μικρά Ασία είναι ελάχιστα γνωστή. Αεροπόροι όπως οι Δημήτρης Μάρακας, Γεώργιος Μαμαλάκης, Μιχάλης Πετροπουλέας, Σταυρόπουλος, Κατσουλάκος, Φίλιππας κ.α., εκτέλεσαν επικίνδυνες αποστολές, σε όλες τις φάσεις και τα μέτωπα. Από τους παρατηρητές ξεχώρισαν ο Υπολοχαγός Δημήτριος Παπαναστασίου και ο Ανθυπολοχαγός Νικόλαος Δέας, ενώ από τα πληρώματα της Ναυτικής Αεροπορικής Μοίρας Σμύρνης, ξεχώρισε ο Αθανάσιος (Θάνος) Βελούδιος, ο οποίος την 25η Ιουνίου 1920 προσγείωσε το αεροπλάνο του μέσα στον περίβολο της Οθωμανικής Στρατιωτικής Ακαδημίας, στην Προύσα και ύψωσε στον ιστό της την Ελληνική σημαία.
Στη Μικρά Ασία έγινε εντατική χρήση του αεροπορικού όπλου και τα πληρώματα αποτέλεσαν τα μάτια του Στρατηγείου, εξασφαλίζοντας την εικόνα του πεδίου της μάχης. Παράλληλα κατάφεραν την καταστροφή σημαντικών στόχων ενώ κατά την υποχώρηση διέσωσαν με τις αναφορές τους, χιλιάδες στρατιώτες από βέβαιο θάνατο.
Το Μικρασιατικό ζήτημα είναι ένα ζωντανό θέμα, με ιδιαίτερες αναφορές στο πεδίο της δυναμικής μνήμης που καθημερινά εμπλουτίζεται. Το Μικρασιατικό είναι πολιτισμός, θέατρο, μουσική, αρχιτεκτονική, γαστρονομία, είναι ιστορία του αρχαίου ελληνικού, βυζαντινού και νεοελληνικού πνεύματος, είναι παιδεία, είναι πολιτισμός και χιλιάδες άλλες ψηφίδες από το ψηφιδωτό που καταστράφηκε το 1922, είναι η συμβολή της Αεροπορίας και των ανθρώπων της που δε φοβήθηκαν να αναλάβουν αποστολές σωτηρίας. Στο ψηφιδωτό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, μία μεγάλη ψηφίδα αποτελεί η Πολεμική Αεροπορία.
Φάνης Μαλκίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου