Αποχωρισμός - Αποχαιρετισμός

Ισχανάντων Σαντάς

Ο λαός της Σαντάς με τη διαρκή αποδημία και μετανάστευση έζησε, όσο κανείς άλλος, τα πιο πικρά συναισθήματα, που ξυπνά στην ψυχή ο αποχωρισμός προσφιλών προσώπων και η φυγή τους σε μακρινά μέρη, από τα οποία ήταν άγνωστο αν θα επανέρχονταν ποτέ.
Η  σκέψη δε ότι ο χωρισμός θα ήταν διαρκείας δύο και περισσότερων χρόνων, έφερε πραγματική αναστάτωση των συμπαθητικών συναισθημάτων και όλου τού Θυμικού. 
Για το λόγο αυτό η μακρά παράδοση είχε διαμορφώσει τύπους και τυπικές φράσεις για τα διάφορα στάδια του αποχαιρετισμού, δηλ. το ξεπροβόδισμα ως το Φουρνόπον ή την Χαρτωτήν, τα δωρίσματα, τις χειραψίες, τα φιλήματα, τις ευχές και τα σήματα της απομάκρυνσης.
Ήταν σύντομες, θερμές, γενικές και ανθρώπινες, και αναφέρονταν στην υγεία, στην ανάμνηση, στην επάνοδο, στην προκοπή κ.λ.π.
Εχχετεν ύαν. Αφήνομε ύαν. Καλήν αντάμωσην. Καλόν ταξίδ. Σό καλόν. Ώρα καλή. Καλά κέρδη. Να μη άνασπάλλτς μας. Τ' έμπρια 'σ μέλ και γάλαν να ευτάει ο Θεός. Εναν να κάμς και δέκα να κερδίζεις. 
Εκδήλωση δέ του αποχαιρετισμού ήταν ο εναγκαλισμός, το φίλημα, η χειραψία, η προσφορά δώρων, τα δάκρυα και τα κλάματα, που προσπαθούσαν να τα συγκρατήσουν ή να τα κρύψουν