Το κάστρο της Παλαιοματσούκας

Το κάστρο της Παλαιοματσούκας, κοντά στη Ζάβερα, βρίσκεται στην ίδια κατάσταση (1985), όπως ήταν, δηλαδή το 1923, ερειπωμένο και κατεστραμμένο.
Χτίστηκε στους χρόνους του Βελισσαρίου, του στρατηγού του Ιουστινιανού (σ. σ. 527-565 μ. Χ.), πάνω σε έναν απόκρημνο βράχο της δυτικής πλευράς του όρους Λευκέν' και γνώρισε δόξες στους χρόνους του Βυζαντίου και στην εποχή των Κομνηνών (σ. σ. 1204-1461).
Μερικοί ισχυρίζονται ότι ήταν του «Ήλ' ο κάστρον». Ίσως. Ποιος ξέρει; Η αλήθεια κρύβεται στα βάθη της ιστορικής παράδοσης. Το Παλαιόκαστρον, που λεγόταν και τση Αγίας Σωτήρας ο κάστρον, εδέσποζε στην ορεινή διάβαση της Ματσούκας και ήταν το απόρθητο φρούριο της περιοχής Τραπεζούντας -Ζύγανας - Αργυρούπολης.

«Κάστρο μ', Παλαιόκαστρον, παλαιοθεμελιωμένον,
σίτ' έσ'νε μέγας, δυνατός, το πώς επαραδόθες;
Είχες πορτάρην δίκλωπον, αφέντην φοβετσέαν,
έτον ο σκύλον ο Μαρθάς του κάστρου παραδότες»
(Από τους «Φυγάδες» του Περικλή Τριανταφυλλίδη)
Σήμερα τα ερείπια του ξακουστού κάστρου θυμίζουν στους διαβάτες ότι εκεί ήταν κάποτε Βυζάντιο, ήταν κάποτε Ρωμανία - Ελλάδα.

Του Νίκου Λαπαρίδη