Tην περίοδο των ετών 1913-1914 εφαρμόζεται το σχέδιο κατά των Βουλγάρων και στη συνέχεια κατά των Ελλήνων της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το σχέδιο βασίζεται σε στρατιωτικές, εθνικές και πολιτικές αιτίες.
Οι ελληνικοί πληθυσμοί των παραλίων του Αιγαίου και της Ανατολικής Θράκης επαναμβάνονται ως απειλές αντίστοιχα για τη Μικρασία και την Κωνσταντινούπολη.
Μετά την κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου από την Ελλάδα, τα σύνορα πλέον του οθωμανικού κράτους είναι πολύ κοντά στις μεγάλες πόλεις, όπως η Σμύρνη... Συμπερασματικά η παρουσία των ελληνικών πληθυσμών στα παράλια του Αιγαίου είχε κωδικοποιηθεί ως πρόβλημα στρατιωτικό, εθνικό και πολιτικό και είχε αποφασιστεί να εκδιωχθεί με κάποιον τρόπο ο πληθυσμός αυτός προς την Ελλάδα.
Επειδή όμως το Ελληνικό Ναυτικό ήταν ισχυρό, οι Ενωτικοί θεωρούσαν ότι ήταν αναγκαία η αποφυγή πολέμου με την Ελλάδα κατά την εκδίωξη των Ελλήνων. Για το λόγο αυτό το σχέδιο εκδίωξης με τη δήθεν εθελουσία μετανάστευση των παραλίων του Αιγαίου, μέχρι την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, εφαρμόζεται από την τρομοκρατική Ειδική Οργάνωση = Τεσκιλάτ-ι Μαχσουσά που αποτελεί παράρτημα του Σωματείου της Ενωσης και Προόδου.
Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τρεις μέθοδοι: η βίαιη εγκατάσταση των μουσουλμάνων προσφύγων από τα Βαλκάνια, η τρομοκράτηση του ελληνικού πληθυσμού και ο οικονομικός αποκλεισμός, ώστε να καταστεί αβίωτη η ζωή στους Ελληνες. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να δοθούν λεπτομέρειες για τα γεγονότα που παρουσιάζονται στην εργασία μου Ο κώδικας της σύγχρονης Τουρκίας και ειδικότερα για το σπάνιο οπτικό υλικό που αφορά τα επεισόδια στο ελληνικό χωριό Σερέκιοϊ.
Η συγκρότηση της Επιτροπής διερεύνησης
Οταν οι επιθέσεις κατά των Ελλήνων τον Μάιο του 1914 κορυφώνονται, οι πιέσεις προς την οθωμανική κυβέρνηση από το εσωτερικό και το εξωτερικό αυξάνουν.
Ο υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ πασάς προτείνει την αποστολή μιας επιτροπής με τη συμμετοχή ξένων διπλωματών στις περιοχές των γεγονότων.
Συμμετέχουν στη διεθνή αυτή περιοδεία διπλωμάτες από ξένα προξενεία σε διάφορα στάδια την περίοδο μεταξύ 20 Ιουνίου - 11 Ιουλίου.
Μερικώς συμμετέχει στην περιοδεία και ο ίδιος ο Ταλαάτ πασάς, αλλά γενικά διενεργεί τις επισκέψεις μόνος του, ανεξάρτητα από τη διεθνή επιτροπή. Το βράδυ της 21ης Ιουνίου συνεδριάζουν επειγόντως οι πρόξενοι των 6 μεγάλων δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Γερμανία, Ιταλία, Αυστροουγγαρία). Αποφασίζεται η αποστολή την επόμενη μέρα στην Σμύρνη μιας διερευνητικής επιτροπής.
Κατά το Γάλλο πρέσβη που συμμετέχει στη σύσκεψη, ως αντιπρόσωποι των προξένων στη διερευνητική περιοδεία θα συμμετάσχουν οι μεταφραστές (δραγουμάνοι) των προξενείων. Η επιτροπή αποτελείται από τους Ledoux μπέη (Γαλλία), Matthews μπέη (Βρετανία), Toukholka μπέη (Ρωσία), Chabert μπέη (Ιταλία), Schoenberg μπέη (Γερμανία) και Coglievina μπέη (Αυστροουγγαρία),ενώ συνοδεύουν σε ορισμένα τμήματα την επιτροπή και οι δημοσιογράφοι: Ε. Whittall (Times), Hen Pfieffer (υπεύθυνος του γραφείου Κωνσταντινούπολης της Deutsche TageszeitungHamburm Nachrichten).
Ο εκπρόσωπος της Γαλλίας, που είναι ο πρώτος στο βαθμό μεταφραστής τον γαλλικού προξενείου, Ledoux μπέη, έχοντας περιοδεύσει στα παράλια της Προποντίδας, γνωστά ως «desatre», στέλνει την αναφορά του στο Quai D΄Orsay'a (υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας), ενώ ο Βρετανός αντιπρόσωπος στέλνει την αναφορά του προς το Foreign Office την 21η Ιουλίου 1914.
Ο Βρετανός εκπρόσωπος μαζί με τον κύριο Braithwaite ξεκινάει την περιοδεία του από την Τρίγλια των Μουδανιών. Επισκέπτονται την Προύσα στις 22 Ιουνίου, την Πάνορμο στις 23 και συνεχίζουν στις 24 Ιουνίου στην Μενεμένη, όπου συναντώνται με την υπόλοιπη επιτροπή.
Η επιτροπή, αποτελούμενη από τους αντιπροσώπους των Γαλλίας, Ρωσίας, Ιταλίας, Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας, ξεκινάει την περιοδεία της από τη Σμύρνη την 22α Ιουνίου και συνεχίζει τις επισκέψεις της σε Βουρλά, Σεφερλίχισαρ και Μαγνησία.
Οι 6 αντιπρόσωποι των προξενείων, αφού επισκεφθούν τη Μενεμένη, περιοδεύουν στα ελληνικά χωριά της περιοχής και το χωριό Σερέκιοϊ, στις φωτογραφίες του οποίου θα αναφερθούμε παρακάτω.
Στη συνέχεια, μέσω θαλάσσιας οδού, διερχόμενοι από το στενό της Χίου την 26η Ιουνίου αποβιβάζονται στην Κρήνη. Συνεχίζουν στη Φώκαια και τις πέριξ περιοχές και διενεργούν αυτοψία στην περιοχή μέχρι το Αϊδίνιο για δύο μέρες.
Στις 3-4 Ιουλίου επισκέπτονται τη Σόμα και την Πέργαμο και στις 5 Ιουλίου τις Κυδωνιές (Αϊβαλί). Διαπιστώνουν ότι όλη η παραλία από τη Σμύρνη μέχρι τα στενά των Δαρδανελίων έχει εκκαθαριστεί από τους Ελληνες και αναφέρουν στην έκθεσή τους ότι η ενέργεια αυτή είναι «όπως φαίνεται κατόπιν ανώτερης εντολής, με την κινητοποίηση των μουσουλμάνων της περιοχής, με τη διάπραξη ιδιαίτερα σκληρών μεθόδων» και ότι ο πραγματικός υπεύθυνος είναι η κυβέρνηση.
Εθνοκάθαρση στην Ιωνία
Αναφέρονται διάφορα στοιχεία: Οι Ελληνες, που έχουν διαφύγει από το χωριό Καρατσάσου και τα πέριξ χωριά, έπειτα από επίθεση 50 ενόπλων από το χωριό Ζεϊμπέκ, κατέφυγαν σε εκκλησία.
Στο Αϊδίνιο το μποϊκοτάζ είναι ιδιαίτερα σκληρό. Παρεμποδίζεται στις μουσουλμάνες γυναίκες να εργαστούν σε αγγλική εταιρεία. Εχουν αφιχθεί 2 χιλιάδες πρόσφυγες από την Αλβανία και τη Σερβία τον προηγούμενο μήνα.
Στο Βαϊνδίρι το μποϊκοτάζ διενεργείται με την καθοδήγηση του δικαστή και του διευθυντή της οικονομικής εφορίας. Τα καρποφόρα δένδρα των Ελλήνων έχουν κοπεί. Εμποδίζονται να εργαστούν οι μουσουλμάνοι που είναι συνεταίροι με Ελληνες ή είναι υπάλληλοι σε ελληνικές εταιρείες.
Επιπλέον οι Ελληνες εμποδίζονται να συλλέξουν τη σοδειά τους. Στα Θείρα η ανθελληνική πολιτική ασκείται από τον έπαρχο που ανέλαβε καθήκοντα πριν από 2 μήνες και τους φίλους του. Εχουν πυρποληθεί τα σκέπαστρα των χωραφιών καπνού, ενώ δέχτηκαν επιθέσεις οι Ελληνες που δούλευαν στους αγρούς. Στο Οδεμίσι, που έχει 15.000 Ελληνες σε σύνολο 20.000 κατοίκων, έχουν εγκατασταθεί τους τελευταίους τέσσερις μήνες χιλιάδες πρόσφυγες από τα Βαλκάνια.
Το μποϊκοτάζ ξεκίνησε έπειτα από συλλαλητήριο στις 16 Ιουνίου στο οποίο μίλησε το μέλος του Σωματείου Ενωσης και Προόδου, δικηγόρος Ρεφίκ μπέης, ο οποίος κάλεσε σε εκδίκηση για τους μουσουλμάνους της Μακεδονίας από τους Ελληνες.
Στις 25 Ιουνίου ο προτεργάτης των τσετών Σαρίκιογλου Χασάν συνελήφθη επειδή πυροβολούσε τους Ελληνες που πήγαιναν στους αγρούς τους να εργαστούν έπειτα από μερικές ώρες, όμως, δραπέτευσε. Εντάθηκαν οι επιθέσεις κατά των Ελλήνων με ξυλοδαρμούς, προσβολές, με λόγια και κλοπές. Αν δεν εμποδιζόταν η μετανάστευση τους, όλοι οι Ελληνες θα εγκατέλειπαν την επαρχία.
Οι περιουσίες των Ελλήνων του χωριού Λίγθα έχουν λεηλατηθεί από τους μουσουλμάνους του ίδιου χωριού και έχουν στερηθεί από τις τροφές τους. Οι Ελληνες του Οδεμισίου, επειδή οι ιδιοκτήτες των καμηλών είναι μουσουλμάνοι, δεν μπορούν να στείλουν βοήθεια στο χωριό.
Κλάπηκαν και τα καπνά των Ελλήνων του χωριού Μπιργκέχ, ενώ τους έχει απαγορευτεί να εργαστούν στους αγρούς, με αποτέλεσμα να έχουν περιέλθει σε τραγική κατάσταση. Στις 3 Ιουλίου η επιτροπή περιοδεύει κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής. Στη Μαγνησία (Μανίσα) έχει ενταθεί το μποϊκοτάζ. Ενας Εβραίος που αγόρασε ξύλα από Ελληνα ξυλοκοπήθηκε και έκαψαν τα ξύλα που αγόρασε. Δύο Ελληνες δολοφονήθηκαν. Οι χωρικοί φοβούνται να συλλέξουν τη σοδειά τους και οι φτωχοί Ελληνες κινδυνεύουν από πείνα.
Στο Σόμα λόγω του μποϊκοτάζ οι Ελληνες θέλουν να μεταναστεύσουν, όμως δεν τους επιτρέπεται. Από τους 1.500 Ελληνες οι 300 στην αρχή του μποϊκοτάζ έχουν μεταναστεύσει. Στην Πέργαμο 5-6 χιλιάδες Ελληνες εξαναγκάστηκαν σε μετανάστευση σε μια μέρα. Κατά τη μαρτυρία ενός Ελληνα, μια ομάδα τσετών 600 ατόμων επιτέθηκαν στο χωριό και απείλησαν με γενική σφαγή, αν δεν φύγουν όλοι οι Ελληνες. Ο νομάρχης Σμύρνης (Ραχμί μπέης) είναι αυτός που οργανώνει την εγκατάσταση των μουσουλμάνων προσφύγων που έχει φέρει ο ίδιος.
Η επιτροπή δεν μπόρεσε να δει την κατάσταση της εκκλησίας, με τη δικαιολογία ότι ο ιερέας έχει πάρει το κλειδί μαζί του. Διαπιστώθηκε με πρωτοβουλία της επιτροπής η λεηλασία της εκκλησίας.
Ο Σουκρού μπέης μας λέγει ότι "δεν σέβονται ακόμα και τις δικές τους εκκλησίες" στην προσπάθεια να μας πείσει ότι οι ίδιοι οι Eλληνες που μετανάστευσαν κατέστρεψαν τις εκκλησίες τους.
Στην επαρχία Κινίκ, που ζουν 2.600 Ελληνες κατά τα λεγόμενα του επάρχου που έχει διοριστεί πριν από 8 εβδομάδες, οι Ελληνες χωρίς να υπάρχει λόγος μετανάστευσαν ύστερα από συγκέντρωση στην εκκλησία ένα βράδυ και ξημερώματα έφυγαν πεζοί όλοι σε κατάσταση πανικού.
Ο έπαρχος δεν μας επέτρεψε να περιδιαβούμε τα ελληνικά σπίτια. Μετά από λίγο καταλαβαίνουμε την αλήθεια, τα ελληνικά σπίτια χρησιμοποιούνται από μουσουλμάνους πρόσφυγες.
Στο Αϊβαλί, με συνολικό πληθυσμό 25 χιλιάδων που οι 20 χιλιάδες είναι Ελληνες, ο έπαρχος, που έχει διοριστεί 10 μέρες πριν, ισχυρίζεται ότι οι επιθέσεις προέρχονται από τους μουσουλμάνους πρόσφυγες.
Εξω από την κωμόπολη του Αϊβαλί έχουν στρατοπεδεύσει 1.500 στρατιώτες και οι μουσουλμάνοι της περιοχής έχουν εξοπλιστεί για «προετοιμασία πιθανού πολέμου με την Ελλάδα».
Η ιστορία φωτογραφιών για το χωριό Σερέκιοϊ
Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον η εύρεση πρόσφατα αρχειακών φωτογραφιών για το χωριό Σερέκιοϊ που ήταν εξ ολοκλήρου ελληνικό. Οι φωτογραφίες έχουν ληφθεί από τον εκπρόσωπο της Αυστροουγγαρίας Coglievina μπέη.
Το χωριό είχε δεχτεί επίθεση από 3.000 χιλιάδες άτακτους τσέτες αμέσως μετά την επίσκεψη του Ταλαάτ πασά στις 14 Ιουνίου. Επειτα μια σύντομη αντίσταση οι Ελληνες του χωριού κατέφυγαν στη Μενεμένη.
Fuat Dundar
γεννήθηκε το 1971. Ιστορικός. Ελαβε μάστερ στο Πανεπιστήμιο Κωνσταντινούπολης (istanbul Üniversitesi), στον Τομέα Ιστορικών Εξελίξεων χωρών των Βαλκανίων, Μέσης Ανατολής και Ασίας.
Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Παρίσι, στην Ανωτάτη Σχολή Μελετών Κοινωνικών Επιστημών -EHESS (Ecole des Heutes Etudes en Science Sociales). Αναγορεύτηκε σε διδάκτορα Ιστορίας. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Michigan μαθήματα της Ιστορίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Σύγχρονης Τουρκίας.
Ο συγγραφέας έχει δημοσιεύσει στην Τουρκία δυο βιβλία: Οι Μειονότητες στις Καταμετρήσεις Πληθυσμών στην Τουρκία, Εκδόσεις DOZ, 1999 και Οι Πολιτικές τον Κόμματος Ενωσης και Προόδου για Εποικισμό με Μουσουλμάνους (1913-1918), εκδόσεις Helisim,2001.
Το άρθρο αυτό αποτελεί απόσπασμα από ευρύτερο κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Κοινωνική Ιστορία-Toplumsal Tarih, τεύχος Ιουλίου 2010, αρ. 199, σελ. 82-86
Οι ελληνικοί πληθυσμοί των παραλίων του Αιγαίου και της Ανατολικής Θράκης επαναμβάνονται ως απειλές αντίστοιχα για τη Μικρασία και την Κωνσταντινούπολη.
Μετά την κατάληψη των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς και των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου από την Ελλάδα, τα σύνορα πλέον του οθωμανικού κράτους είναι πολύ κοντά στις μεγάλες πόλεις, όπως η Σμύρνη... Συμπερασματικά η παρουσία των ελληνικών πληθυσμών στα παράλια του Αιγαίου είχε κωδικοποιηθεί ως πρόβλημα στρατιωτικό, εθνικό και πολιτικό και είχε αποφασιστεί να εκδιωχθεί με κάποιον τρόπο ο πληθυσμός αυτός προς την Ελλάδα.
Επειδή όμως το Ελληνικό Ναυτικό ήταν ισχυρό, οι Ενωτικοί θεωρούσαν ότι ήταν αναγκαία η αποφυγή πολέμου με την Ελλάδα κατά την εκδίωξη των Ελλήνων. Για το λόγο αυτό το σχέδιο εκδίωξης με τη δήθεν εθελουσία μετανάστευση των παραλίων του Αιγαίου, μέχρι την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, εφαρμόζεται από την τρομοκρατική Ειδική Οργάνωση = Τεσκιλάτ-ι Μαχσουσά που αποτελεί παράρτημα του Σωματείου της Ενωσης και Προόδου.
Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τρεις μέθοδοι: η βίαιη εγκατάσταση των μουσουλμάνων προσφύγων από τα Βαλκάνια, η τρομοκράτηση του ελληνικού πληθυσμού και ο οικονομικός αποκλεισμός, ώστε να καταστεί αβίωτη η ζωή στους Ελληνες. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να δοθούν λεπτομέρειες για τα γεγονότα που παρουσιάζονται στην εργασία μου Ο κώδικας της σύγχρονης Τουρκίας και ειδικότερα για το σπάνιο οπτικό υλικό που αφορά τα επεισόδια στο ελληνικό χωριό Σερέκιοϊ.
 |
| Σμύρνη |
Η συγκρότηση της Επιτροπής διερεύνησης
Οταν οι επιθέσεις κατά των Ελλήνων τον Μάιο του 1914 κορυφώνονται, οι πιέσεις προς την οθωμανική κυβέρνηση από το εσωτερικό και το εξωτερικό αυξάνουν.
Ο υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ πασάς προτείνει την αποστολή μιας επιτροπής με τη συμμετοχή ξένων διπλωματών στις περιοχές των γεγονότων.
Συμμετέχουν στη διεθνή αυτή περιοδεία διπλωμάτες από ξένα προξενεία σε διάφορα στάδια την περίοδο μεταξύ 20 Ιουνίου - 11 Ιουλίου.
Μερικώς συμμετέχει στην περιοδεία και ο ίδιος ο Ταλαάτ πασάς, αλλά γενικά διενεργεί τις επισκέψεις μόνος του, ανεξάρτητα από τη διεθνή επιτροπή. Το βράδυ της 21ης Ιουνίου συνεδριάζουν επειγόντως οι πρόξενοι των 6 μεγάλων δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη (Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία, Γερμανία, Ιταλία, Αυστροουγγαρία). Αποφασίζεται η αποστολή την επόμενη μέρα στην Σμύρνη μιας διερευνητικής επιτροπής.
Κατά το Γάλλο πρέσβη που συμμετέχει στη σύσκεψη, ως αντιπρόσωποι των προξένων στη διερευνητική περιοδεία θα συμμετάσχουν οι μεταφραστές (δραγουμάνοι) των προξενείων. Η επιτροπή αποτελείται από τους Ledoux μπέη (Γαλλία), Matthews μπέη (Βρετανία), Toukholka μπέη (Ρωσία), Chabert μπέη (Ιταλία), Schoenberg μπέη (Γερμανία) και Coglievina μπέη (Αυστροουγγαρία),ενώ συνοδεύουν σε ορισμένα τμήματα την επιτροπή και οι δημοσιογράφοι: Ε. Whittall (Times), Hen Pfieffer (υπεύθυνος του γραφείου Κωνσταντινούπολης της Deutsche TageszeitungHamburm Nachrichten).
Ο εκπρόσωπος της Γαλλίας, που είναι ο πρώτος στο βαθμό μεταφραστής τον γαλλικού προξενείου, Ledoux μπέη, έχοντας περιοδεύσει στα παράλια της Προποντίδας, γνωστά ως «desatre», στέλνει την αναφορά του στο Quai D΄Orsay'a (υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας), ενώ ο Βρετανός αντιπρόσωπος στέλνει την αναφορά του προς το Foreign Office την 21η Ιουλίου 1914.
Ο Βρετανός εκπρόσωπος μαζί με τον κύριο Braithwaite ξεκινάει την περιοδεία του από την Τρίγλια των Μουδανιών. Επισκέπτονται την Προύσα στις 22 Ιουνίου, την Πάνορμο στις 23 και συνεχίζουν στις 24 Ιουνίου στην Μενεμένη, όπου συναντώνται με την υπόλοιπη επιτροπή.
Η επιτροπή, αποτελούμενη από τους αντιπροσώπους των Γαλλίας, Ρωσίας, Ιταλίας, Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας, ξεκινάει την περιοδεία της από τη Σμύρνη την 22α Ιουνίου και συνεχίζει τις επισκέψεις της σε Βουρλά, Σεφερλίχισαρ και Μαγνησία.
Οι 6 αντιπρόσωποι των προξενείων, αφού επισκεφθούν τη Μενεμένη, περιοδεύουν στα ελληνικά χωριά της περιοχής και το χωριό Σερέκιοϊ, στις φωτογραφίες του οποίου θα αναφερθούμε παρακάτω.
Στη συνέχεια, μέσω θαλάσσιας οδού, διερχόμενοι από το στενό της Χίου την 26η Ιουνίου αποβιβάζονται στην Κρήνη. Συνεχίζουν στη Φώκαια και τις πέριξ περιοχές και διενεργούν αυτοψία στην περιοχή μέχρι το Αϊδίνιο για δύο μέρες.
Στις 3-4 Ιουλίου επισκέπτονται τη Σόμα και την Πέργαμο και στις 5 Ιουλίου τις Κυδωνιές (Αϊβαλί). Διαπιστώνουν ότι όλη η παραλία από τη Σμύρνη μέχρι τα στενά των Δαρδανελίων έχει εκκαθαριστεί από τους Ελληνες και αναφέρουν στην έκθεσή τους ότι η ενέργεια αυτή είναι «όπως φαίνεται κατόπιν ανώτερης εντολής, με την κινητοποίηση των μουσουλμάνων της περιοχής, με τη διάπραξη ιδιαίτερα σκληρών μεθόδων» και ότι ο πραγματικός υπεύθυνος είναι η κυβέρνηση.
 |
| Παραλία Σμύρνης (Πριν την καταστροφή) |
Εθνοκάθαρση στην Ιωνία
Αναφέρονται διάφορα στοιχεία: Οι Ελληνες, που έχουν διαφύγει από το χωριό Καρατσάσου και τα πέριξ χωριά, έπειτα από επίθεση 50 ενόπλων από το χωριό Ζεϊμπέκ, κατέφυγαν σε εκκλησία.
Στο Αϊδίνιο το μποϊκοτάζ είναι ιδιαίτερα σκληρό. Παρεμποδίζεται στις μουσουλμάνες γυναίκες να εργαστούν σε αγγλική εταιρεία. Εχουν αφιχθεί 2 χιλιάδες πρόσφυγες από την Αλβανία και τη Σερβία τον προηγούμενο μήνα.
Στο Βαϊνδίρι το μποϊκοτάζ διενεργείται με την καθοδήγηση του δικαστή και του διευθυντή της οικονομικής εφορίας. Τα καρποφόρα δένδρα των Ελλήνων έχουν κοπεί. Εμποδίζονται να εργαστούν οι μουσουλμάνοι που είναι συνεταίροι με Ελληνες ή είναι υπάλληλοι σε ελληνικές εταιρείες.
Επιπλέον οι Ελληνες εμποδίζονται να συλλέξουν τη σοδειά τους. Στα Θείρα η ανθελληνική πολιτική ασκείται από τον έπαρχο που ανέλαβε καθήκοντα πριν από 2 μήνες και τους φίλους του. Εχουν πυρποληθεί τα σκέπαστρα των χωραφιών καπνού, ενώ δέχτηκαν επιθέσεις οι Ελληνες που δούλευαν στους αγρούς. Στο Οδεμίσι, που έχει 15.000 Ελληνες σε σύνολο 20.000 κατοίκων, έχουν εγκατασταθεί τους τελευταίους τέσσερις μήνες χιλιάδες πρόσφυγες από τα Βαλκάνια.
Το μποϊκοτάζ ξεκίνησε έπειτα από συλλαλητήριο στις 16 Ιουνίου στο οποίο μίλησε το μέλος του Σωματείου Ενωσης και Προόδου, δικηγόρος Ρεφίκ μπέης, ο οποίος κάλεσε σε εκδίκηση για τους μουσουλμάνους της Μακεδονίας από τους Ελληνες.
Στις 25 Ιουνίου ο προτεργάτης των τσετών Σαρίκιογλου Χασάν συνελήφθη επειδή πυροβολούσε τους Ελληνες που πήγαιναν στους αγρούς τους να εργαστούν έπειτα από μερικές ώρες, όμως, δραπέτευσε. Εντάθηκαν οι επιθέσεις κατά των Ελλήνων με ξυλοδαρμούς, προσβολές, με λόγια και κλοπές. Αν δεν εμποδιζόταν η μετανάστευση τους, όλοι οι Ελληνες θα εγκατέλειπαν την επαρχία.
Οι περιουσίες των Ελλήνων του χωριού Λίγθα έχουν λεηλατηθεί από τους μουσουλμάνους του ίδιου χωριού και έχουν στερηθεί από τις τροφές τους. Οι Ελληνες του Οδεμισίου, επειδή οι ιδιοκτήτες των καμηλών είναι μουσουλμάνοι, δεν μπορούν να στείλουν βοήθεια στο χωριό.
Κλάπηκαν και τα καπνά των Ελλήνων του χωριού Μπιργκέχ, ενώ τους έχει απαγορευτεί να εργαστούν στους αγρούς, με αποτέλεσμα να έχουν περιέλθει σε τραγική κατάσταση. Στις 3 Ιουλίου η επιτροπή περιοδεύει κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής. Στη Μαγνησία (Μανίσα) έχει ενταθεί το μποϊκοτάζ. Ενας Εβραίος που αγόρασε ξύλα από Ελληνα ξυλοκοπήθηκε και έκαψαν τα ξύλα που αγόρασε. Δύο Ελληνες δολοφονήθηκαν. Οι χωρικοί φοβούνται να συλλέξουν τη σοδειά τους και οι φτωχοί Ελληνες κινδυνεύουν από πείνα.
Στο Σόμα λόγω του μποϊκοτάζ οι Ελληνες θέλουν να μεταναστεύσουν, όμως δεν τους επιτρέπεται. Από τους 1.500 Ελληνες οι 300 στην αρχή του μποϊκοτάζ έχουν μεταναστεύσει. Στην Πέργαμο 5-6 χιλιάδες Ελληνες εξαναγκάστηκαν σε μετανάστευση σε μια μέρα. Κατά τη μαρτυρία ενός Ελληνα, μια ομάδα τσετών 600 ατόμων επιτέθηκαν στο χωριό και απείλησαν με γενική σφαγή, αν δεν φύγουν όλοι οι Ελληνες. Ο νομάρχης Σμύρνης (Ραχμί μπέης) είναι αυτός που οργανώνει την εγκατάσταση των μουσουλμάνων προσφύγων που έχει φέρει ο ίδιος.
Η επιτροπή δεν μπόρεσε να δει την κατάσταση της εκκλησίας, με τη δικαιολογία ότι ο ιερέας έχει πάρει το κλειδί μαζί του. Διαπιστώθηκε με πρωτοβουλία της επιτροπής η λεηλασία της εκκλησίας.
Ο Σουκρού μπέης μας λέγει ότι "δεν σέβονται ακόμα και τις δικές τους εκκλησίες" στην προσπάθεια να μας πείσει ότι οι ίδιοι οι Eλληνες που μετανάστευσαν κατέστρεψαν τις εκκλησίες τους.
Στην επαρχία Κινίκ, που ζουν 2.600 Ελληνες κατά τα λεγόμενα του επάρχου που έχει διοριστεί πριν από 8 εβδομάδες, οι Ελληνες χωρίς να υπάρχει λόγος μετανάστευσαν ύστερα από συγκέντρωση στην εκκλησία ένα βράδυ και ξημερώματα έφυγαν πεζοί όλοι σε κατάσταση πανικού.
Ο έπαρχος δεν μας επέτρεψε να περιδιαβούμε τα ελληνικά σπίτια. Μετά από λίγο καταλαβαίνουμε την αλήθεια, τα ελληνικά σπίτια χρησιμοποιούνται από μουσουλμάνους πρόσφυγες.
Στο Αϊβαλί, με συνολικό πληθυσμό 25 χιλιάδων που οι 20 χιλιάδες είναι Ελληνες, ο έπαρχος, που έχει διοριστεί 10 μέρες πριν, ισχυρίζεται ότι οι επιθέσεις προέρχονται από τους μουσουλμάνους πρόσφυγες.
Εξω από την κωμόπολη του Αϊβαλί έχουν στρατοπεδεύσει 1.500 στρατιώτες και οι μουσουλμάνοι της περιοχής έχουν εξοπλιστεί για «προετοιμασία πιθανού πολέμου με την Ελλάδα».
 |
| Σμύρνη πριν την καταστροφή |
Η ιστορία φωτογραφιών για το χωριό Σερέκιοϊ
Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον η εύρεση πρόσφατα αρχειακών φωτογραφιών για το χωριό Σερέκιοϊ που ήταν εξ ολοκλήρου ελληνικό. Οι φωτογραφίες έχουν ληφθεί από τον εκπρόσωπο της Αυστροουγγαρίας Coglievina μπέη.
Το χωριό είχε δεχτεί επίθεση από 3.000 χιλιάδες άτακτους τσέτες αμέσως μετά την επίσκεψη του Ταλαάτ πασά στις 14 Ιουνίου. Επειτα μια σύντομη αντίσταση οι Ελληνες του χωριού κατέφυγαν στη Μενεμένη.
Fuat Dundar
γεννήθηκε το 1971. Ιστορικός. Ελαβε μάστερ στο Πανεπιστήμιο Κωνσταντινούπολης (istanbul Üniversitesi), στον Τομέα Ιστορικών Εξελίξεων χωρών των Βαλκανίων, Μέσης Ανατολής και Ασίας.
Εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο Παρίσι, στην Ανωτάτη Σχολή Μελετών Κοινωνικών Επιστημών -EHESS (Ecole des Heutes Etudes en Science Sociales). Αναγορεύτηκε σε διδάκτορα Ιστορίας. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Michigan μαθήματα της Ιστορίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Σύγχρονης Τουρκίας.
Ο συγγραφέας έχει δημοσιεύσει στην Τουρκία δυο βιβλία: Οι Μειονότητες στις Καταμετρήσεις Πληθυσμών στην Τουρκία, Εκδόσεις DOZ, 1999 και Οι Πολιτικές τον Κόμματος Ενωσης και Προόδου για Εποικισμό με Μουσουλμάνους (1913-1918), εκδόσεις Helisim,2001.
Το άρθρο αυτό αποτελεί απόσπασμα από ευρύτερο κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Κοινωνική Ιστορία-Toplumsal Tarih, τεύχος Ιουλίου 2010, αρ. 199, σελ. 82-86
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου