Ο Πόντος και η οικογένεια του Φίλιππου Δραγούμη

Η Ευφροσύνη, σύζυγος του Νικολάου Δραγούμη και επο­μένως γιαγιά του Ίωνα Δραγούμη, καταγόταν από την Τρα­πεζούντα. Πατέρας της ήταν ο Στέφανος Γεωργαντάς, που ήταν μεγαλέμπορος στην Κωνσταντινούπολη πριν από το 1821, οπότε κατέφυγε με την οικογένειά του στην Οδησσό.

Ο Στέφανος Γεωργαντάς, γιος του Νικολάου Γεωργαντά, που ήρθε από την Τραπεζούντα στην Κωνσταντινούπολη στις αρχές ή τα μέσα του 18ου αιώνα, γεννήθηκε πιθανώς το 1783.

Μετά από το 1830 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου αγόρασε πολλά κτήματα (ελαιώνες) στην Κηφισιά από Τούρκους που μετανάστευσαν στην Τουρκία. Πέθανε στην Αθήνα το 1850.

Η κόρη του Ευφροσύνη, που γεννήθηκε στην Κωνστα­ντινούπολη το 1818 παντρεύτηκε τον Νικόλαο Δραγούμη, παππού του Ίωνα Δραγούμη.

Ο Φίλιππος Δραγούμης, αδερφός του Ίωνα Δραγούμη, τον οποίο επισκεφθήκαμε στο σπίτι του το 1976 (κοντά στην οδό Πινδάρου 15, όπου είναι τα γραφεία του Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων) μέλη του Συλλόγου Ποντίων «Εστία Θεόδωρος Γαβράς» Έδεσσας, μας δέχτηκε με εγκαρδιότητα, μολονότι ήταν άρρωστος, και μας ανέφερε, μεταξύ των άλλων, ότι η οικογένειά του έχει κατά το ήμισυ ποντιακό αίμα από τη γιαγιά του Ευφροσύνη, το γένος Γεωρ­γαντά.

 Μας έδειξε τη φωτογραφία, που ήταν αναρτημένη στο μεγάλο σαλόνι του σπιτιού του και στη συνέχεια, μας διηγή­θηκε μερικά ενθυμήματα από τη ζωή της. Θεώρησε δε την επίσκεψή μας ιδιαίτερα τιμητική, γιατί οι επισκέπτες (Δημήτρης Αθανασιάδης και Γεώργιος Δαμιανίδης) ήταν Πόντιοι.

Εσωτερικό οικίας Στέφανου Δραγούμη

Ο Φίλιππος Δραγούμης μας έδωσε μερικά βιβλία για τη βιβλιοθήκη του Συλ­λόγου Ποντίων «Εστία Θεόδωρος Γα­βράς» Έδεσσας και με διακριτική υπερη­φάνεια μας είπε ότι η γιαγιά η Ευφροσύνη,  που είχε ποντιακό αίμα, ήταν μια γυναίκα που διατηρούσε αμείωτη, όχι μόνον τη μνήμη, όχι μόνον την παράδοση των βαθύτερων του Γένους αρετών, αλλά και μια δύναμη προσαρμογής στη ζωή, που την κρατούσε πάντα νέα.

Όλοι εμείς, τα εγγόνια της, μας είπε ο γέροντας Φίλιππος Δραγούμης, θαυμάζαμε τον τρόπο και το ήθος της γιαγιάς Ευφροσύνης που τη θυμόμαστε πάντα γελαστή και με απέραντη καλο­σύνη.

Τη γαλανή ματιά της την έλου­ζε το φως της γνώσης και της έξυπνης καλοσύνης, να δίνει τα φιλοδωρήματά της χέρι με χέρι, χωρίς να φαίνεται κα­θόλου. Ήταν μια συγχρονισμένη κυρία, που η ζωή της ακτινοβολούσε από αγάπη.

Χαρακτηριστικό της γνώρισμα η φιλοξενία, αρετή που κληρονόμησε από τους Ποντίους γονείς της.

Από αυτήν, μας είπε ο Φίλιππος Δραγούμης, κληρο­νομήσαμε πολλές αρετές και μια από αυτές ήταν να είναι πάντα ανοιχτό το σπίτι μας, μέσα στο οποίο μπαινόβγαιναν προσωπικότητες της τότε Αθήνας, δάσκαλοι, διδασκάλισσες και παιδιά κάθε ηλικίας. Το μεγάλο μας σπίτι, με το απέρα­ντο σαλόνι της γιαγιάς Ευφροσύνης, είχε την όψη μελισσιού.

Κυριαρχούσε παντού η μορφή της γιαγιάς. Είμαι 50% Πόντιος από τη γιαγιά Ευφροσύνη και κατά το ήθος και την παιδεία 70% Πόντι­ος. Η γιαγιά μου, μας είπε καταλήγοντας ο Φίλιππος Δραγούμης, πέθανε στην Κηφισιά το 1915.

Ο Φίλιππος Δραγούμης καταγόταν από το Βογατσικό Κα­στοριάς. Το 1920 — 1927 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής. Το 1932 χρημάτισε για πρώτη φορά υπουργός Βόρειας Ελλάδας στην κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής (1941 — 1944) εγκατέλειψε την Ελλάδα και κατέφυγε στο Κάιρο, όπου βρισκόταν η ελληνική κυβέρνηση. 

Σε αυτή διετέλεσε υφυπουργός Εξωτερικών, θέση την οποία ανέλαβε και πάλι το 1946. Το 1946 στάλθηκε στο Παρίσι ως μέλος της ελλη­νικής αντιπροσωπείας στο συνέδριο ειρήνης.

 Ήταν, επίσης, ισόβιο μέλος στη Μπάγκεια επιτροπή, η οποία ενίσχυσε οικονομικά την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, και πρόεδρος της γλωσσικής εταιρείας, θέση την οποία διατήρησε για πενήντα χρόνια. Ήταν παντρεμένος με την Ελένη Ιωάννη Βαλαωρίτη.

Δημήτρης Αθανασιάδης

Ο φιλόλογος και συγγραφέας Δημήτρης Αθανασιάδης υπήρξε ιδρυτής και δραστήριο μέλος ποντιακών συλλόγων. Δημοσίευσε πολλά άρθρα του και φωτογραφίες για τον Πόντο. Το θεατρικό του έργο «Γενοκτονία» παίχτηκε με επιτυχία από τον θίασο των «Ακριτών του Πόντου» Σταυρού­πολης Θεσσαλονίκης. 
Το πιο πάνω κείμενο και άλλα που μας εμπιστεύθηκε, δεν μπορέσαμε, δυ­στυχώς, να τα δημοσιεύσουμε όσο ήταν στη ζωή (πέθανε το 2010). 

ΠΗΓΗ: Περιοδικο:" ΠΟΝΤΙΑΚΑ"