Το βιβλίο του Πολυχρόνη Νικολαΐδη αποτελεί μία σημαντική ιστορική καταγραφή, που φέρνει στο προσκήνιο ιδιαίτερες στιγμές του Ποντιακού Ελληνισμού και ιδιαίτερα της περιοχές Σάντας, όπως αυτές αποτυπώθηκαν από ένα πρόσφυγα αυτής της περιοχής.
Οι αναμνήσεις από την Σάντα, μέσα από το λόγο και το έργο του Δημήτρη Ψαθά και του αντάρτη Αλέκου Ευφραιμίδη, η διαδρομή των προσφύγων και εγκατάστασή τους στο Τσάμερεν (Πεύκα), η καθημερινότητα της πρώτης γενιάς, είναι μερικές από τις καταγραφές του Πολυχρόνη Νικολαΐδη. Καταγραφές που εκτός από συγκίνηση «για τα παλαιά», αναδεικνύουν τη λογική της επιβίωσης αλλά και της αλληλεγγύης.
Η κατάθεση του Πολυχρόνη Νικολαίδη αποτελεί ένα γραπτό δείγμα της γνώσης, της κουλτούρας και της αντίστασης που δείχνουν οι Πόντιοι και ειδικότερα οι Σανταίοι, στην αφομοίωση και την ισοπέδωση. Τέτοιες γραπτές παρεμβάσεις όπως το βιβλίο του Πολυχρόνη Νικολαίδη αποτελούν σημαντική συμβολή στην ανάδειξη της ιστορικής και πολιτισμικής αξίας του Ποντιακού Ελληνισμού και συνιστούν περιουσιακό στοιχείο κληρονομιάς, το οποίο οφείλουμε να παραδώσουμε αλώβητο στις επόμενες γενιές.
Ο Πολυχρόνης Νικολαίδης είχε κάνει έργο ζωής την ανάδειξη του Πόντου, τόσο με τη δραστηριότητά του στον προσφυγικό σύλλογο των Πεύκων, όσο και με τις άλλες του συμβολές.
Ο Πολυχρόνης Νικολαίδης αναδεικνύει ακόμη περισσότερο, το αυτονόητο για την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων του Πόντου. Ότι το Ποντιακό ζήτημα, δεν έληξε το 1922 -1923 ή το 1924 με την καταστροφή και την έλευση των ανταρτών από τον Πόντο. Ήταν και παραμένει ένα ζήτημα με πολλές διαστάσεις, που έχει σημαδέψει ανεξίτηλα την πορεία του Ελληνικού έθνους.
Ο Πολυχρόνης Νικολαίδης, γεννήθηκε στο χωριό Πεύκα Αλεξανδρούπολης από γονείς Πόντιους πρόσφυγες με καταγωγή από την Σαντά του Πόντου και συγκεκριμένα από τον οικισμό Ισχανάντων, τον Απρίλιο του 1939. Το 1963, παντρεύτηκε με την Αντωνία Παπαδάκη από τα Λουτρά Τραιανούπολης Έβρου και απέκτησε τρία παιδιά.
Η συμμετοχή του στα πολιτιστικά και ποντιακά κοινά σημειώνεται από τα νεανικά του χρόνια, ωστόσο το 1987 με την ίδρυση του πολιτιστικού συλλόγου Πεύκων ‘ ΟΙ ΡΊΖΕΣ’, του οποίου διετέλεσε πρόεδρος έως και το 2008, τοποθετείται δίπλα στους πολίτες προσφυγικής καταγωγής της Αλεξανδρούπολης με σημαντική προσφορά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά από δικές του ενέργειες και άλλων Σανταίων ξεκίνησε να τιμάται η 19η Μαΐου ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων στην περιοχή του νομού Έβρου και ιδιαίτερα στην Αλεξανδρούπολη. Μάλιστα η πρώτη τιμητική εκδήλωση έγινε από τον σύλλογο « ΟΙ ΡΙΖΕΣ», στα Πεύκα, όπου και το μνημείο της Γενοκτονίας.
Επί της προεδρίας του στον σύλλογο ανεγέρθηκε το εντευκτήριο, με σημείο αναφοράς την πέτρα την οποία δούλεψαν για χρόνια οι Σανταίοι μάστορες, καθιερώθηκαν οι ετήσιοι ποντιακοί χοροί στην περιοχή και δημιουργήθηκε η βιβλιοθήκη του συλλόγου στην οποία υπάρχει μέρος της βιβλιοθήκης του μεγάλου συμπατριώτη μας Γ. Κανδηλάπτη (Κάνις), ο οποίος μετά τη Γενοκτονία εγκαταστάθηκε στην Αλεξανδρούπολη.
Επίσης, με προτροπή και οργάνωση του Πολυχρόνη Νικολαίδη οργανώθηκαν αρκετές εκδρομές στην Ελλάδα και στον Πόντο και πλήθος άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Σημαντική στιγμή της προσφοράς του αποτέλεσε η εκπομπή που παρουσίαζε στην τηλεόραση ΔΕΛΤΑ της Αλεξανδρούπολης, η οποία με σαφήνεια και τεκμηριωμένα αναδείκνυε τον Ποντιακό πολιτισμό και ιστορία. Οι Ποντιακοί σύλλογοι και κυρίως οι Σανταίοι τον τίμησαν βραβεύοντας τον για το έργο του.
Ο Πολυχρόνης Νικολαίδης απεβίωσε στην Αλεξανδρούπολη στις 18 Φεβρουαρίου 2011.
Η παρουσίαση του βιβλίου του Πολυχρόνη Νικολαΐδη θα γίνει την Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 11: 00 πμ στο κτίριο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Οι Ρίζες», στα Πεύκα Αλεξανδρούπολης.
Πρόλογος: Πόπη Τσακμακίδου-Κωτίδου
Πρόλογος – Επιμέλεια: Παντελής Σοφιανός
Εισαγωγή -Επιμέλεια: Θεοφάνης Μαλκίδης
Εκδότης: Πολιτιστικός Σύλλογος Πεύκων «ΟΙ ΡΙΖΕΣ» Δεκέμβριος 2012
Τηλ: 2551061405 www.santasmotos.gr e-mail : rizes@santasmotos.gr
