«Οι παλαλοί σο’ άσυλον εχάσανε ταχούλ. Κι οι αχουλήδες οξουκιές περάνε μπιούτιφουλ»…
Αν μιλάτε τα ποντιακά, δε χρειάζεστε μετάφραση, κι αν δεν τα μιλάτε, κανένα πρόβλημα. Στην παράσταση «100 λογιών ζαντίας», που ανεβάζει το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ο γιατρός Πρέντις, η Τζέραλντιν Μπάκλεϊ, ο αστυνόμος Ματς και οι υπόλοιποι Βρετανοί ήρωες του έργου θα μιλάνε στα ποντιακά, αλλά ακόμη και το κοινό που δεν καταλαβαίνει τη διάλεκτο θα έχει την ευκαιρία να διαβάζει μεταφρασμένους τους διαλόγους σε ηλεκτρονικούς υπέρτιτλους.
Πρόκειται για τη μεταφορά του έργου του Βρετανού συγγραφέα Τζο Ορτον «Αυτά που είδε ο μπάτλερ», με το οποίο ξανανοίγει, ύστερα από επτά χρόνια διακοπής, η Ποντιακή Σκηνή του ΚΘΒΕ. Η πρεμιέρα θα δοθεί στη σκηνή «Σωκράτης Καραντινός» της Μονής Λαζαριστών την Τετάρτη 24 Οκτωβρίου, στις 21.00.
Ψυχή του εγχειρήματος είναι ο Τάσος Παλαντζίδης, που σκηνοθετεί την παράσταση και πρωταγωνιστεί. «Οταν διάβασα πριν από χρόνια το έργο του Ορτον, μου έκανε φοβερή εντύπωση, διότι έχει ερεθιστικά στοιχεία για τον καλλιτέχνη. Στην πορεία μού μπήκε η ιδέα να κάνω την παράσταση στα ποντιακά και η πρότασή μου στον κ. Χατζάκη βρήκε γόνιμο έδαφος, καθώς συνέπεσε με την ιδέα του ΚΘΒΕ να επανιδρύσει την Ποντιακή Σκηνή», εξηγεί ο γνωστός καλλιτέχνης, Θεσσαλονικιός στην καταγωγή και Πόντιος.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ, Σωτήρης Χατζάκης, στέκεται ιδιαίτερα στη σημασία της ποντιακής διαλέκτου, όπως λέει μάλιστα στα σχέδια του Θεάτρου είναι η δημιουργία ενός Κέντρου Μελέτης της ποντιακής γλώσσας. «Θέλουμε να δούμε αυτό το συστατικό στοιχείο του ελληνισμού, την ποντιακή διάλεκτο, που είναι αρχέγονη και συγκλονιστική, μας οδηγεί στην αρχαία Ελλάδα», τονίζει.
«Ο κόσμος συνδέει το ποντιακό θέατρο με θέματα από την παράδοση κι αυτό δε συμβαίνει τυχαία. Μεταπολεμικά στην Ελλάδα το ποντιακό θέατρο δεν έχει κάνει περισσότερες από έξι επτά επαγγελματικές παραστάσεις κι από αυτές οι μισές δόθηκαν στο ΚΘΒΕ. Ολες είχαν θέματα από τη λαογραφία, την παράδοση. Το θέατρο όμως δεν είναι παράδοση μόνο», λέει ο Τ. Παλαντζίδης.
«Από την άποψη αυτή, τον Ορτον τον παρουσιάζουμε στα ποντιακά όπως θα παρουσιάζαμε ένα γερμανικό έργο στα ισπανικά ή ένα ιταλικό στα γαλλικά. Σε συνδυασμό με τους υπέρτιτλους και ένας μη Πόντιος μπορεί να δει την παράσταση όπως θα έβλεπε οποιαδήποτε άλλη», συμπληρώνει.
Γραμμένο το 1967, το έργο εκτυλίσσεται σε μία ψυχιατρική κλινική, όπου κάποια απρόοπτα περιστατικά οδηγούν σε μια σειρά παρεξηγήσεων και σε σπαρταριστές σκηνές γέλιου, ενώ αναδεικνύουν τον παραλογισμό της καθημερινότητας και την υποκρισία.
Οι «ζαντίας» του τίτλου είναι οι τρέλες. «Είναι μία αισιόδοξη παράσταση, που μιλάει για πράγματα πολύ σοβαρά. Οι χαρακτήρες εξελίσσονται μέσα από συνεχείς καταστάσεις και διαλόγους. Με κύριο στοιχείο την έλλειψη επικοινωνίας, ο συγγραφέας ξεδιπλώνει το σαθρό κοινωνικό δημιούργημά τους. Ο Ορτον δεν προτείνει λύσεις, δείχνει όμως τις αιτίες του κακού και τα αποτελέσματα, σαρκάζει και προτείνει να πάρουμε θέση», σημειώνει ο κ. Παλαντζίδης.
Και για να συνεχιστούν οι «ζαντίας» του τίτλου, ξένα ροκ τραγούδια ακούγονται επί σκηνής συνοδεία λύρας και νταουλιού. «Σε κάποιο σημείο, ενώ ακούγεται το "Hit the road Jack", ο λυράρης σχολιάζει με τη λύρα, ενώ παράλληλα τραγουδάει σε μπρεχτικό ύφος στα ποντιακά», εξηγεί ο σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής του έργου.
ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ
Πηγη: Εφημεριδα "ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ"
