Θεατρικές Προσπάθειες των Ποντίων

Από τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς, οι Πόντιοι συνέχι­σαν να ασχολούνται με το θέατρο, όπως στον Πόντο και τη νότια Ρωσία, οργανώνοντας ερασιτεχνικές παραστάσεις, όσο το δυνατόν πιο ευπρόσωπες, συγκινώντας, όμως, πάντοτε τους θεατές, που ήταν τότε οι πρόσφυγες της πρώτης γενιάς και με τη θεατρική παράσταση που μιλούσε για τον Πόντο, στην ποντιακή διάλεκτο, ταξίδευαν νοερά στις αλησμόνητες πατρίδες.

Πιο οργανωμένα και σχεδόν επαγγελματικά δόθηκαν ποντιακές θεατρικές παραστάσεις μέσα στη δεκαετία του 1940, οπότε ιδρύθη­καν δύο θεατρικοί όμιλοι, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ουσι­αστικά, οι δύο όμιλοι δραστηριοποιήθηκαν θεατρικά μετά το 1950, περίοδο που εμφανίστηκε ως θεατρικός συγγραφέας μέσα από το πε­ριοδικό «Ποντιακή Εστία» ο Φίλων Κτενίδης, που έγραψε πολλά έργα, τα οποία συγκινούσαν το θεατρικά κοινό των Ποντίων, γιατί αναφέρονταν στις αλησμόνητες πατρίδες με νοσταλγία (αροθυμία), την οποία ένιωθαν έντονα, τότε, οι πρόσφυγες της πρώτης γενιάς.

Μέλη του Ποντιακού Θεατρικού Ομίλου Αθηνών και άλλοι, σ γλέντι στην Κατερίνη. Ανάμεσά τους γνωστά ονόματα του ποντιακού θεάτρου, ο Πόλυς Χάιτας, ο Νίκος Σπανίδης, η Αλεξάνδρα Χατζηκίδου, η Όλια Μαυροκεφαλίδου, ο Χρήστος Δημάρχου, ο Στέλιος Ξανδόπουλος και ο λυράρης Νίκος Παπαβραμίδης.

 Ο Ποντιακός Θεατρικός Όμιλος Αθηνών, ο πλήρης τίτλος του οποίου ήταν: Ελληνικός Ποντιακός Θεατρικός Όμιλος Αθηνών, ιδρύθηκε το 1949, με έδρα την Καλλιθέα Αττικής.

 Καλλιτεχνικός διευθυντής του ήταν ο λογοτέχνης Κώστας Καλλίδης, ο οποίος ήταν αριστερών φρονημάτων και δεν μπορούσε να αποδώσει όσο χρεια­ζόταν, γιατί το μετεμφυλιακό κράτος τον εξόρισε επανειλημμένως.

Την επιτροπή αποτελούσαν τα γνωστά ονόματα του ποντιακού θε­άτρου Πόλυς Χάιτας, Μιχάλης Κοταλακίδης, Χρίστος Δημάρχου (ηθοποιός, ζωγράφος και σκιτσογράφος) και Κώστας Καλλίδης. Το 1961 ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής ο δημοσιογράφος Νίκος Καπνάς, ο οποίος το 1951 έβγαζε μαζί με τον Γιώργο Λαμψίδη το περιοδικό «Το ποντιακά θέατρο» - μετέπειτα «Το Ποντιακά».

Το 1967 μετονομάστηκε σε Καλλιτεχνικό Οργανισμό Ποντίων Αθηνών (ΚΟΠΑ), με πρόεδρο τον ποιητή Ηλία Τσιρκινίδη. Με την ονομασία αυτή λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Κάθε χρόνο προ­κηρύσσει διαγωνισμό για τη συγγραφή ποντιακών θεατρικών έργων.

Τον θίασο αποτελούσαν οι: Νίκος Σπανίδης (συνιδρυτής το 1940 και του Θεατρικού Ομίλου Θεσσαλονίκης), Πόλυς Χάιτας, Αραβέλα Σπανίδου, Αλεξάνδρα Χατζηκίδου, Ν. Ερμείδου, Τασούλα Ελευθεριάδου, Γεωργία Ελευθεριάδου, Όλγα Κυριακίδου, Ανθούλα Τσουχνικά, Παρασκευάς Φιλιππίδης, Μαρία Λεωνίδου, Χρήστος Λεωνίδης, Παναγιώτης Τσουχνικάς, Ελευθέριος Αθανασιάδης, Θε­όδωρος Τσομίδης, Σταύρος Δεληκάρης, Χρήστος Μουρατίδης, Πα­ναγιώτης Σαραφίδης, Κώστας Τσορμπατσίδης, Θεόδωρος Κριεζής, Στ. Ξανθόπουλος, Κώστας Σιαμίδης, Όλια Μαυροκεφαλίδου, Θ. Πετρίδης, Γιώργος Γιαμάκης (Ζωρζέτος Βάρδας), Κώστας Καλλί­δης.

Ο Ποντιακός Θεατρικός Όμιλος Θεσσαλονίκης ιδρύθη­κε - όπως προαναφέρθηκε - το 1940 στη Θεσσαλονίκη. Ιδρυτές του ήταν ο Νίκος Σπανίδης, ο Ηρακλής Κοκοζίδης και ο Γιώργος Τσουλφάς.

Το 1946, ο θίασος προσαρτήθηκε στην Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλο­νίκης. Με σκηνοθέτη τον Γιώργο Τσουλφά και πρωταγωνιστές τον Νίκο Σπανίδη, τον Ηρακλή Κοκοζίδη και τον ίδιο τον σκηνοθέτη, περιόδευσε πολλές φορές σε ολόκληρη τη Μακεδονία και αρκετές φορές στην Αθήνα, παρουσιάζοντας, κυρίως, έργα του Φίλωνα Κτενίδη, ο οποίος, κατά κάποιο τρόπο, επιβλήθηκε με το έργο και την προσωπικότητά του.

Κατά καιρούς - από το 1940 έως το 1970 - συμμετείχαν στον θίασο ο Νίκος Σπανίδης, Ηρακλής Κοκοζί­δης, Γιώργος Τσουλφάς, Πόλυς Χάιτας, Μιχάλης Κυνηγόπουλος, Παναγιώτα Παναγιωτίδου, Σέβα Τσουλφά, Ανέστης Τσουλφάς, Φρόσω Καϊλατζίδου, Ράγια Σπανίδου, Λάζαρος Λαζαρίδης, Αγά­πη Κωνσταντινίδου-Αποστολίδου, Κατερίνα Αποστολίδου, Ελένη Πουλουλίδου, Μαρία Πουλουλίδου, Μαίρη Παπαδοπούλου, Μαίρη Καζαντζίδου, Βάσω Πανίδου, Παναγιώτης Κωτίδης, Νίκος Καραπαναγιωτίδης, Γιάννης Τσαβταρίδης, Σοφία Σιταρίδου, Στάθης Βουτυράς, Βάσω Φωλτοπούλου, Ρούλα Κουλαουζίδου, Στέλιος Κυριακίδης, Ηλίας Αφεντουλίδης, Σοφία Αφεντουλίδου, Τρύφων Κριεζής, Βάνιας Υγρόπουλος, Καίτη Αηδονίδου, Δημήτρης Παρασκευόπουλος, Αννα Σιμονοπούλου, Στέλιος Τελίδης, Νίκος Ταχταλίδης, Αχιλλέας Βασιλειάδης. Ως λυράρηδες συμμετείχαν ο Γώγον (Γιώργος Πετρίδης) και ο Κωστίκας (Κώστας Κωνσταντινίδης). Φροντιστής ήταν για ένα διάστημα ο Άγγελος Πανίδης.

Πάνος Καϊσίδης
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας