Ιστορία της Κρώμνης και το Μουσείο της Αδελφότητας.

Το σήμα, το σύμβολο της Κρώμνης, ήταν σκαλισμένο σε μαρμάρινη πλάκα, στην Αγία Σοφία της Τραπεζούντας. Κάποιος, ξέροντας ότι έχει ιδιαίτερη αξία, το κουβάλησε, το έφερε εδώ, και σήμερα βρίσκεται στο λαογραφικό μουσείο, στη Ροτόντα. 
Είναι ακόμη εκεί, από εκεί φωτογραφήθηκε. Τι συμβολίζει. Έχει το λαγό που μπαίνει σε ένα αμπέλι και ο αετός ορμάει να τον σταματήσει. Ο λαγός φέρεται ως επιδρομικό ζώο, που μπαίνει στα χωράφια άλλων. Ο αετός είναι η ισχύς και τον σταματάει. Αυτόν το συμβολισμό έχει αυτό το σήμα γιαυτό και το καθιέρωσαν οι Κρωμναίοι και το έκαναν σύμβολο τους.

Μέσα στη λαογραφία υπάρχουν στοιχεία, τα οποία, αν κανείς τα εξετάσει λεπτομερειακά, θα ανακαλύψει πράγματα που όντως έχουν μια ιδιαίτερη αξία.
 Υπάρχουν κομμάτια στο μουσείο της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς γράμματα κεντημένα, που με αυτά διακοσμούσαν τα σπίτια, στο αλφάβητο, γιατί δεν είχαν άλλους τρόπους να γράφουν τα παιδάκια .Έχοντας τα στα σπίτια, έδειχναν στα παιδιά τα γράμματα τα ελληνικά, σε καλλιγραφικά, πεζά, απλά, κεφαλαία κ.τ.λ.

Επίσης, σε αυτό το μουσείο, το λαογραφικό, που είναι ένα πολύ ωραίο μουσειάκι και ο χώρος του μπορεί να είναι μικρός με πηγμένα όλα τα αντικείμενα, αλλά εδώ το κάθε ένα έχει τη δική του ιδιαίτερη αξία.

Κάποια που, αν τα προσέξετε από κοντά, θα δείτε ότι αναφέρομαι σε ένα κομμάτι που οι μαθητές είχαν έναν αριθμό που έγραφε στο ένα πέτο «Φροντιστήριο Τραπεζούντος», «Φ.Τ.», και ένα άλλο που είχε τον αριθμό του μαθητή — του φοιτητή. Έτσι κυκλοφορούσαν τότε οι μαθητές του Φροντιστηρίου Τραπεζούντας.

Έξω από αυτό, υπάρχει ένα άλλο κομμάτι, που το έφεραν το 1970, νομίζω, από τοιχογραφία του μοναστηριού της Παναγίας Σουμελά του Πόντου, που ήταν ριγμένο κάτω και κάποιος το περιέσωσε και το έφερε εδώ, στη Θεσσαλονίκη.

Τότε ακόμη το κτίσμα αυτό δεν υπήρχε, υπήρχε ένα μικρό δωμάτιο που νοίκιαζαν οι παλιοί, οι γονείς μας. Εμείς είμαστε η δεύτερη γενιά των προσφύγων. Λοιπόν αυτό το κομμάτι το είδα, το έκανα κορνίζα, γιατί είναι τοιχογραφία αυθεντική, αληθινή από το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά του Πόντου και έχει και βότσαλα από το ποτάμι.

Στο μουσείο της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς αξίζει να ερευνηθούν πολλά πράγματα, δεν είναι απλά διακοσμητικός χώρος. Είναι για έρευνα, έχει πολλά πράγματα, κρύβει την ιστορία. Η λαογραφία κρύβει όλο το περιεχόμενο. Αν κανείς τα ψηλαφίσει, θα τα βρει όλα.

Γιώργου Μουσικίδη

 Φωτογράφου-Συγγραφέα