Επιθυμώ να ξανάρθω, αλησμόνητε ΠΟΝΤΕ μου!!!

Αξιώθηκα, να κάνω πάρα πολλά ταξίδια. Μόνον οι φωτογρα­φίες λένε «και εδώ ήσουν». Σε πολλά από αυτά τα ταξίδια είπα: «Επιθυμώ να ξανάρθω». Η επιθυμία μου πραγματο­ποιήθηκε σε πολλά από αυτά.
 Για 25 χρόνια ήμουν στον Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών Πα­νοράματος και από αυτά , τα 17 πρόεδρος. Με την ιδιότητα αυτή, εκπλήρωσα πολλές ταξιδιωτικές επιθυμίες μου. Πάντα η συμμετο­χή ήταν μεγάλη, γιατί υπήρχε εμπιστοσύνη στις επιλογές του τό­που προορισμού, που ικανοποιούσε παντός είδους ενδιαφέροντα. Τα περισσότερα από τα ταξίδια έγιναν στις περιοχές, όπου γεννήθηκαν και έζησαν οι πρόγονοι μας, τις «αλησμόνητες πατρίδες». Συμμετείχαν όχι μόνον οι Πόντιοι, αλλά και πολλοί Μικρασιάτες.

Ποια περιοχή αξίζει περισσότερο!
 Στα ταξίδια μας γίνονταν και «καβγαδάκια» για το ποια πε­ριοχή ήταν η πιο όμορφη, η πιο αναπτυγμένη. Δεν μπορώ να είμαι αντικειμενική, γιατί ακόμη δεν μπορώ να αξιολογήσω τον ποντιακό ελληνισμό και την προσφορά του στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Βέβαια, ο μικρασιατικός πολιτισμός μετακό­μισε από τη «μητρική γη», για να κάνει πράγματα και θαύματα στην επιστήμη, στην τέχνη όλων των μορφών και, μάλιστα, σε μορφές που δεν αναδείχθηκαν ξανά στο πέρασμα του χρόνου.
 Είναι παραδεκτό από όλους ότι πολλές από τις εξελίξεις είχαν ως βάση τους τα αρχαία πρότυπα. Ο Πόντος, όμως! Ίσως η γεωγραφική του θέση να αποτε­λούσε φυσική «ασπίδα» για την αποφυγή αλλοίωσης των χαρακτηριστικών των κατοίκων του. Όλος ο Πόντος είναι παράλιος. Από τη Σινώπη - πρώτη αποικία των Ιώνων στην περιοχή — έως το Ρίζαιον. 
Είναι αναντίρρητο ότι οι κλιματικές και γεωγρα­φικές συνθήκες ενός τόπου συντελούν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του τρόπου ζωής των ανθρώπων. Η «άξενος» (αφιλόξενη) Μαύρη Θάλασσα και οι δύσβατες Ποντικές Άλπεις επέδρασαν καταλυτικά πάνω στους κατοίκους του Πόντου.
 Από τον Πόντο ξεκίνησαν πολλοί. 
 Από τον Πόντο ξεκινώντας, έδωσαν τις γνώσεις τους πολ­λοί σημαντικοί άνθρωποι, όπως - κατά την αρχαιότητα - ο Διο­γένης, ο Δίφιλος, ο Στράβων, ο Ηρακλείδης και πολλοί άλλοι. Η λαϊκή παράδοση χάρισε στον Ποντιακό Ελληνισμό τον Ακρίτα, τον πρωτομάστορα του γεφυριού της Τρίχας στον Πυξίτη ποταμό και της χιλιοτραγουδισμένης γυναίκας του, που αποτελεί σύμβολο της γυναικείας συμμετοχής, της θυσίας της για την ευόδωση του έργου των συζύγων. Από την εποχή του τρωικού πολέμου, υπάρχουν πολλές «Ιφιγένειες».
 Στον Πόντο έζησαν και άφησαν το στίγμα τους οι περίφημες Αμαζόνες, η γενναιότητα και η πολεμική εμπειρία των οποίων είναι άξιες θαυμασμού. Για την αξιοπρέπεια τους, μετά την απαγωγή της βασίλισσας τους Ιππολύτης , έφτασαν στην Αττική και πολέμησαν εναντίον του Θησέα. Αυτή η περίφημη αμαζονομαχία αποθανατίστηκε σε διάφορα και διάσημα ανάγλυφα. Δεν μπορεί να τις πει κανείς πόντιες, αλλά η ύπαρξη των Αμαζόνων είναι δηλωτική της λεβεντιάς των κατοίκων της περιοχής. 

Η παροιμιώδης θρησκευτικότητα των Ποντίων 
Σε όποια πόλη του Πόντου κι αν πάει κανείς, παντού θα βρει την ξεχωριστή ιστορία της, τα θαυμαστά έργα του λαού των Ποντίων. Για να μην γίνει αναφορά στην όλη ιστορική εξέ­λιξη του Πόντου, αρκεί να σταθεί κανείς στην παροιμιώδη θρη­σκευτικότητα των κατοίκων του. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς Πόντιος, για να αισθανθεί δέος, θαυμασμό και έκσταση, όταν αντικρίζει τα μοναστήρια του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα, του Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα και της Παναγίας Σουμελά, του αστέρα που οδηγεί τα βήματα των ανθρώπων στη χάρη της και ας μην είναι χριστιανοί. 
Εκτός από την Παναγία Σουμελά, έντονο είναι το θρησκευτικό δέος και για τον Άγιο Γεώργιο. Μπορεί να πει κανείς ότι εκτός του σεβασμού, ο Άγιος Γεώργιος προκαλούσε και κάποιο φόβο, όχι μόνον στους χριστιανούς, αλλά και στους απλούς μουσουλμάνους. Υπήρχαν πάρα πολλά χωριά, που είχαν κατοίκους χριστιανούς και μουσουλμάνους. Από παντού οι διαβεβαιώσεις λένε ότι η συμβίωσή τους ήταν ιδανική. Στο πέρασμα των χρόνων, το ζύμωμα των κοινών δραστηριοτήτων του απλού λαού είχε ως αποτέλεσμα να έχουν, πολλές φορές, παρόμοια ήθη και έθιμα. Πολύ χαρα­κτηριστικό είναι το κοινό γνώρισμα της φιλοξενίας. 
Οι Έλληνες, μακρινοί, αληθινοί, όμως, απόγονοι των αρχαίων, που λάτρευαν τον Ξένιο Δία, συνέχισαν και ως χριστιανοί να προσφέρουν την αγάπη και τη θαλπωρή τους στον συνάνθρωπο. Όλα αυτά όρ­μησαν σαν δυνατός χείμαρρος συναισθημάτων, βιωμάτων σε μια από τις πολλές επισκέψεις στον Πόντο και όχι μόνον.

Πουλαντζάκη : Πατρικό του Λ. Ιασωνίδη

Έκσταση μπροστά στα θρησκευτικά απομεινάρια 
Με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών Πανοράματος κά­ναμε ένα μακρύ ταξίδι στην Τουρκία, αρχίζοντας από την Καππαδοκία. Εκτός από την έκστασή μας μπροστά στα θρη­σκευτικά απομεινάρια - εικόνες των απίστευτων ιδιοτροπιών της φύσης και της αντοχής των χριστιανών, κάνουν τον επισκέ­πτη να «ζηλεύει» όλους εκείνους που έζησαν, τότε,

εκεί. Το ταξίδι συνεχίστηκε με προορισμό τον Πόντο.
 Για τους περισσότερους  ήταν η πολλοστή επίσκεψη.Μια εμπειρία, όμως, απροσδόκητη και συγκλονιστική μας περίμενε στην Πουλαντζάκη, όπου, κατά την είσοδο μας στην πόλη,στην αρχή του ταξιδιού, παραδώσαμε μερικές φωτογραφίες από προηγούμενη επίσκεψη στον  δήμαρχο Ονέρ εφέντη.

Ο ξεναγός μας, Πομάκος από την Ξάνθη, ποιος ξέρει τι είπε με τον δήμαρχο! Ο ξεναγός, ο Γιουξέλ, σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη ως αλλοδαπός μουσουλμάνος. Έτσι, λύθηκε η απορία μας για τα άριστα ελληνικά του και το ελληνικό διαβατήριο.

Ο Πόντος δεν χορταίνεται, δεν τελειώνει πουθενά!

Στο ταξίδι της επιστροφής, πλανταγμένοι από συγκίνηση και δάκρυα - ο Πόντος δεν χορταίνεται και δεν τελειώνει που­θενά -, σταματήσαμε στην Πουλαντζάκη για ξενάγηση στην πόλη.

Κατάλαβα το γιατί την αφήσαμε στο τέλος, όταν δύο έν­στολοι υπάλληλοι του δήμου, με χαμόγελο αλλά και επιτακτικό ύφος, μας οδήγησαν στο δημαρχείο. 

Εκεί περίμενε ο δήμαρχος με σερβιρισμένο, ήδη, το τσάι. Μετά τη συζήτηση, με όλα όσα λέγονται στις περιπτώσεις αυτές, ο δήμαρχος παραχώρησε δύο υπαλλήλους ως συνοδούς μας στην ξενάγηση

Εντύπωση προκάλεσε η μετάφραση των λόγων του δημάρ­χου από τον Γιουξέλ. Να πείτε, είπε, στα παιδιά σας να έρθουν να γνωρίσουν τη γη των παππούδων τους!

Και αυτό ενώ τον άκουγαν οι Τούρκοι υφιστάμενοι του. Κοίταξα χαμηλά, για να κρύψω αυτά που θεώρησα ότι υπονοούσε.

Τα βήματα και οι κουβέντες των προγόνων

Η ξενάγηση ακολούθησε τη συνηθισμένη διαδρομή. Δηλα­δή, πρώτα στο σπίτι του Λεωνίδα Ιασονίδη, του πολιτικού με το απαράμιλλο ήθος και την τόσο σημαντική προσφορά του στο έθνος.

 Όσοι είχαμε ξαναπάει, το θυμόμασταν. Οι τωρι­νοί επισκέπτες δεν θα έχουν να θυμηθούν τίποτε περισσότερο από ένα καφενείο - της συμφοράς. Οι τουρκικές κυβερνητικές αρχές αισθάνονταν ενοχλημένες από το πλήθος των Ελλήνων επισκεπτών.

Πήγαμε και στο σχολείο, όπου, στον μαυροπίνα­κα, κοντά στις λέξεις που έγραψαν προηγούμενοι επισκέπτες, καταθέσαμε και εμείς στη μνήμη των θαμμένων χωρίς παπά και λιβάνι πατριωτών μας, τον σεβασμό και την ευγνωμοσύνη μας. 

Μετά, ο καθένας ακολούθησε δρόμους, όπου, ίσως, θα περίμε­νε να ακούσει τα βήματα και τις κουβέντες των προγόνων.

Θεωρήσαμε ότι έως εδώ ήταν. Αφού βγάλαμε φωτογραφίες στο δημαρχείο από φωτογράφους του δημάρχου, είπαμε να αρχίσουμε τους αποχαιρετισμούς.

 Όμως, μπήκαμε στην Πουλαντζάκη και γίναμε όμηροι του δημάρχου! Εμπρός από το λε­ωφορείο μας, πήγαινε ένα δημοτικό τζιπ, με τα χαρακτηριστικά μπλε φανάρια του να αναβοσβήνουν.

Ο Γιουξέλ μού εκμυστη­ρεύτηκε τί συμβαίνει. Οι εκδρομείς, όμως, πότε φανερά και πότε κρυφά εξέφραζαν την απορία τους ή την ανησυχία τους. Τέλος, σε ένα δρομάκι, στα δεξιά μας, δίπλα στη θάλασσα, μας περίμενε ένα στρωμένο τραπέζι με ότι εκλεκτό υπήρχε. Είμασταν συνολικά πενήντα άτομα.

Ξεχνιέται κανείς και στο φαγητό

Τα πεϊνιρλί στην Τουρκία μοιάζουν με φασκιωμένα μωρά! Στην πλειονότητα, είναι σκεπασμένο το περιεχόμενο και το μή­κος του γύρω στα 40 εκατοστά. Οι σαλάτες, οι τοπικοί μεζέδες και το αριάνι (ταν), που το έφερναν σε κανάτες, μας έκαναν αρνάκια!

Αφού κατάπιαμε ότι μπορέσαμε, αρχίσαμε τα επι­φωνήματα! Δεν θέλαμε να χορτάσουμε. Τα λαχματζούν και οι γκιοζλεμέδες αναστέναξαν.

Κάποτε θυμηθήκαμε ότι λίγη ευγένεια ίσως μας βοηθήσει να μην σκάσουμε ... Σε ανύποπτο χρόνο, μοίρασαν στον καθένα μας φωτογραφίες από τη σκάλα του δημαρχείου. Δυστυχώς, έπρεπε να απελευθερώσουμε τον δήμαρχο. Ο Γιουξέλ μου μετέφερε πρό­σκληση του δημάρχου για τα Χριστούγεννα. Είπε ότι θα έσφαζε μοσχάρι (Θα μας έφτανε;). Εκείνη την ώρα, μήπως ήθελα να κά­τσω κάτω και να κλάψω; Όταν βρήκα τη φωνή μου βρήκα και το κουράγιο να απαντήσω ότι τα Χριστούγεννα κάνει πολύ κρύο.

Οι εκδρομείς μάζεψαν ότι αξιόλογο είχαν αγοράσει και θα μπορούσαμε να του προσφέρουμε. Του ευχηθήκαμε την επα­νεκλογή του. Η απάντηση του δημάρχου αφοπλιστική. «Σας ευχαριστώ, μου φτάνουν τα δεκαέξι χρόνια!». Δεν μπορώ να πω, όλοι κρατήσαμε την ψυχραιμία μας και ξεκινήσαμε για την επιστροφή.

Δήμαρχε, με τα ξανθά σγουρά μαλλιά, τα γαλανά μάτια και τα ροδαλά μάγουλα, εμείς δεν θα σε ξεχάσουμε.

 Εσύ;

Αφροδίτη Παπαδοπούλου-Τελίδου

Εκπαιδευτικός