Τραντέλλενοι

Να σαν την μάναν που γεννά τα τράντα χρόνια μίαν

 κι εφτάει υιόν τραντέλλεναν και νύφεν γαλαφόραν.

Εφτάει υιόν τραντέλλεναν, Ακρίταν σα ραχία,

 εβγαίν' και πάει σον πόλεμον για την ελευθερίαν.

τραντέλλενας = o τριάντα φορές Έλληνας, βέρος Έλληνας,

γαλαφόρα = με άφθονο γάλα, που ανατρέφει καλούς πολεμιστές.

Τριάντα φορές Έλληνες

Χαρά στη μάνα  όπου γεννά κάθε τριάντα χρόνια, 

γεννά γιό βέρο Έλληνα και νύφη Ακριτομάνα.

Έλληνα και τραντέλληνα, ΑΑκρίτα στις κορφούλες,

κινά και πάει στον πόλεμο για την Ελευθερία.

Οι πόντιοι ακρίτες κινούνται μέσα σ' ένα δικό τους κόσμο.Έθνος, κοινωνία, οικογένεια, αποτελούν τα βασικά ιδανικά τους.

Ριζοβολημένοι στις εσχατιές της Ανατολής, αισθάνονται ότι έχουν ιδιαίτερο χρέος, να προασπίζουν τα συμφέροντα της πατρίδας. Γι' αυτό ακριβώς, δεν αρκούνται με την διαπίστωση, ότι είναι απλώς Έλληνες.

Αισθάνονται την ανάγκη, να καταξιώνουν τον φυλετισμό τους με τρόπο μεγαλειώδη. Και εκπληρώνουν αυτή την αποστολή τους στο ακέραιο. Γίνονται υπερέλληνες, τραντέλλενοι, δρακέλλενοι.

Οι ακρίτες τραντέλλενοι βρίσκονται σε υπερένταση με τους συνεχείς αγώνες τους. Οι θυσίες τους είναι μεγάλες. Ζουν μέσα σε αντίξοες περιστάσεις. Το Βυζαντινό κράτος κατανοεί, ορισμένες φορές, τη θέση τους και παραχωρεί σ' αυτούς μερικά προνόμια (π.χ., φορολογικές απαλλαγές).

Αλλά, οι ιδιόρρυθμες συνθήκες ζωής στα σύνορα και η έλλειψη κατανόησης από το κράτος οδηγούν, πολλές φορές, σε απειθαρχίες. Οί ακρίτες εναντιώνονται στις διαταγές των αυτοκρατόρων. Ο Δούκας (Διοικητής) της Τραπεζούντας αντιμετωπίζει συχνά τέτοια προβλήματα. 

Το φαινόμενο παρατηρείται και κατά την περίοδο της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας (1204-1461). Συγκρούονται οι ανακτορικοί (η ρίζα της γενιάς τους βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη και είναι γνωστοί ως «Σχολάριοι») με τις παλιές τραπεζουντιακές οικογένειες.

Οι τραντέλλενοι, το 1461 αγνοούν την αυτοκρατορική εξουσία. Περιφρονούν τους συνθηκολόγους και δίνουν μόνοι τους την ύστατη μάχη τιμής ενάντια στον Μωάμεθ Β'. Μετά την κατάληψη της Τραπεζούντας, συνεχίζουν την αντίσταση τους, αρκετές δεκαετίες, στα βουνά του Πόντου, εμπνέοντας με το λαμπρό παράδειγμά τους τις επερχόμενες γενεές.

Στάθη Ευσταθιάδη

"ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΑΚΟΥ ΛΑΟΥ"

Εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη

Θεσσαλονικη 1992